Vũ Linh
...trừ phi dân Mỹ bắt đầu nghĩ kỹ hơn về những hứa hẹn của ông Obama...
Trái với thông lệ, bài viết được đăng sớm một ngày, trước khi dân Mỹ xếp hàng đi bầu tổng thống, và quốc hội cùng nhiều cuộc bầu cử địa phương khác.
Cuộc chạy đua vào tòa Bạch Cung năm nay quả là hy hữu, chưa từng thấy trong lịch sử Mỹ. Các nhà thăm dò dư luận có thể đã đưa ra cả trăm cả ngàn kết quả. Nhưng các con số tăng lên tuột xuống ngày này qua ngày khác, tuần này qua tuần khác. Hết bất ngờ này đến kinh ngạc khác.
Lý do chính là vì năm nay có quá nhiều yếu tố mới lạ, mà cho đến nay chưa ai hiểu rõ hay nắm vững được ảnh hưởng.
Nếu Dân Chủ thắng thì lần đầu ta sẽ thấy một người da đen làm tổng thống. Cũng là ứng viên tổng thống có quá trình yếu nhất lịch sử Mỹ. Cách đây hai năm, ngoài tiểu bang Illinois ra, không ai biết ông Obama là ai.
Nếu Cộng Hòa thắng thì nước Mỹ lần đầu tiên có một phụ nữ làm phó tổng thống. Cũng là người có quá trình mong manh không thua gì Obama. Cách đây hai tháng, ngoài Alaska ra, không ai biết bà Palin là ai.
Tình hình chính trị cũng không bình thường. Nước Mỹ đang trực diện với cuộc chiến tranh nghiệt ngã chống khủng bố trên bốn mặt trận, quốc nội, Iraq, Afghanistan và quốc tế (kể cả Đông Nam Á). Và cũng phải đương đầu với một cuộc khủng hoảng kinh tế tài chánh có tác dụng trực tiếp đến mọi người, một cách lớn lao chưa từng thấy từ mấy chục năm nay, tuy còn thua xa cuộc khủng hoảng của năm 1929.
Các cuộc thăm dò dư luận năm nay cũng vấp phải một khó khăn chưa từng gặp mà rất quan trọng. Đó là các phương tiện truyền thông hiện đại như điện thoại cầm tay, internet, các trao đổi ý kiến hoặc tranh luận trong quần chúng qua các emails, blogs … Ai cũng theo dõi tin tức. Ai cũng có ý kiến và có thể ảnh hưởng đến người không tìm hiểu kỹ. 
Cho đến nay, các chuyên gia vẫn chưa tìm được mô thức thăm dò kết quả cho chính xác. Không phải chuyện dễ khi các cuộc thăm dò thực sự chỉ là tham khảo ý kiến một dân số mẫu có chừng ngàn người. Làm sao một ngàn người đó có thể tượng trưng cho hơn ba trăm triệu dân Mỹ?
Điển hình, ta có thể thấy một cuộc thăm dò với kết quả ông Obama thắng cả chục điểm, nhưng đồng thời cũng có thăm dò khác cho thấy ông McCain thắng lại vài ba điểm. Biết tin ai đây?
Đã vậy, không phải cuộc thăm dò nào cũng trung thực.
Điển hình cuộc thăm dò của AP/Yahoo trung tuần tháng 10 cho thấy Obama thắng McCain 44%-42%. Cuộc thăm dò được thực hiện với 1.523 người, trong đó có 873 (57%) người theo Dân Chủ và 650 (43%) người theo Cộng Hòa. Với 57% Dân Chủ được phỏng vấn mà chỉ được có 44% ủng hộ thì rõ ràng Obama bị nhiều người Dân Chủ không ủng hộ, và tuy AP kết luận Obama thắng McCain 2%, nếu điều chỉnh kết quả cho chính xác thì sự thực Obama đã thua McCain!
Dù sao thì có vài sự kiện hiển nhiên ai cũng nhìn thấy: ông McCain đang phải trực diện với những khó khăn tầy trời. Ta hãy thử điểm lại xem.
NĂM NAY LÀ NĂM ”ĐẠI HỌA” CHO ĐẢNG CỘNG HÒA.
Tất cả tin tức thời sự đều biến chuyển theo chiều hướng bất lợi cho Cộng Hòa. Hết chuyện này đến chuyện khác. Tám năm của Bush là tám năm nhân tai và thiên tai không ngừng. Tất cả đều là lỗi tại Bush, theo giới truyền thông cấp tiến hay thiên tả  (chúng ta sẽ còn có dịp xét lại vấn đề này). Trong tình trạng ấy, dĩ nhiên là dân Mỹ nghe danh từ “Cộng Hòa” là đã sợ mất vía.
Thật ra, quyết định bầu cử theo cách này thì đã biến cuộc bầu cử này thành một thứ trưng cầu dân ý về Bush. Vấn đề là TT Bush đang dọn dẹp đồ đạc về quê. Đánh giá thành quả của Bush để bầu tổng thống tương lai là hoàn toàn sai lầm. Tổng thống tương lai không có liên hệ gì đến các chính sách của Bush hết, đặc biệt là TNS McCain là người đã có nhiều bất đồng quan điểm quan trọng với Bush.
Dù sao, thành kiến này khó phá vỡ, nhất là với sự phụ hoạ của truyền thông và 700 triệu bạc mà Obama tung ra để nhồi sọ thiên hạ. Một phần lớn dân Mỹ thiếu thông tin hay thiếu suy tư vẫn bị ám ảnh bởi tám năm của Bush. Lãnh đạo mà lên ngôi là nhờ những người thiếu thông tin hay suy tư đó thì hơi nguy!
SỰ THIÊN VỊ CỦA TRUYỀN THÔNG
Như đã có dịp bàn trong một bài trước, hơn bất cứ năm tranh cử nào, năm nay giới truyền thông đã hiển nhiên nhẩy lên ngủ chung giường với phe Dân Chủ (đây là lối nói của dân Mỹ, xin các cụ đừng giật mình - có khác gì chữ "đồng sàng dị mộng" các cụ ưa nói đâu).
Chưa khi nào các cơ quan truyền thông lớn của Mỹ như các báo New York Times, Washington Post, Time, Newsweek, và các đài truyền hình lớn như ABC, CBS, NBC, CNN… lại có thái đô thiên vị công khai như trong cuộc vận động tranh cử năm nay.
Họ công khai đứng về phe Obama, và công khai chống phá McCain.
Theo trung tâm Pew Research Center, từ sau ngày đại hội hai đảng đến nay, 60% các bài báo viết về McCain có tính cách bất lợi cho ông, trong khi chỉ có 30% viết bất lợi cho Obama.
Theo một phân tích của đại học George Mason, cả ba đài truyền hình ABC, CBS và NBC đều có hai phần ba các bản tin và bản bình luận thuận lợi cho Obama, và chưa đầy một phần ba cho McCain. Đài NBC thiên vị nhất, chỉ với 16% có lợi cho McCain.
Mạng Slate.com mở cuộc thăm dò trong nội bộ ban chủ bút và ký giả, và khám phá ra trong 57 nhân viên thì có 55 người ủng hộ Obama, một người ủng hộ McCain, và một người bỏ phiếu trắng!
Những người bênh vực truyền thông sẽ nói rằng báo chí cũng như cử tri thôi. Ứng viên bị báo chí chống đối hay được ủng hộ hoàn toàn tùy thuộc khả năng thuyết phục của ứng viên. Thuyết phục dở thì bị báo chống lại, nói hay thì được báo ủng hộ.
Đây chỉ là ngụy biện. Quá trình các cuộc tranh cử từ nửa thế kỷ nay ở Mỹ cho thấy báo chí và truyền hình luôn luôn ủng hộ ứng viên cấp tiến. Từ Kennedy đến Gore, Kerry, và Obama. Chẳng ai có thể chối cãi được.
Một điều cần nói thêm là trên tờ báo hay truyền hình, ta có phần tin tức thì phải trình bày trung thực, còn các "mục nằm", tiết mục thường xuyên là phần bình luận hay quan điểm của các tác giả ở phía bên này hay bên kia chiến hào chính trị. Vấn đề là phần tin tức đã có nội dung bình luận hoặc chọn lọc theo chiều hướng thiên vị mà người xem có thể lại không biết, cứ tưởng rằng đó là sự thật!
Các cơ quan truyền thông rõ ràng càng ngày càng đào ngũ nhiệm vụ thông tin trung thực của nghề làm báo, để trở thành công cụ tuyên truyền của các phe nhóm. Vì vậy, tỷ lệ dân Mỹ tín nhiệm báo chí mới sa sút nặng...
VẤN ĐỀ TIỀN
Trong lúc chạy đua với bà Hillary khi mới bắt đầu, ông Obama thua xa bà này trong vấn đề gây quỹ vận động tranh cử. Ông lớn tiếng chỉ trích việc bà Hillary dùng tiền mua chức tổng thống, và thách thức bà hãy dùng tiền của Nhà Nước cấp cho mỗi ứng viên thì mới công bằng và tránh chuyện bị các thế lực mua chuộc. Ông cũng kêu gọi ông McCain chấp nhận tiền của Nhà Nước.
Hơn một năm sau, ông Obama thành công vượt sức tưởng tượng trong việc gây quỹ, hạ được bà Hillary luôn. Quay sang đấu với ông McCain.
Ông đổi ngay chiến thuật, lật ngược lập trường 180 độ, chỉ trích việc dùng tiền của Nhà Nước, và quyết định tiếp tục nhận “tiền của quần chúng”. Tính cho đến cuối tháng Chín, ông đã thu được hơn 600 triệu đô. Đầu tháng Mười, ông còn tiền mặt hơn 140 triệu. Người ta ước lượng trong tháng Mười, tháng cuối cùng của cuộc tranh cử, ông sẽ thu được ít nhất 100 triệu nữa, tức là có 250 triệu để xài trong tháng cuối cùng trước bầu cử. Trong khi đó, ông McCain chỉ còn 45 triệu tiền của Nhà Nước cấp, chưa bằng một phần năm số tiền của Obama có. Thực tế mà nói, ông Obama đã bỏ ra ít nhất 700 triệu để mua Tòa Bạch Ốc.
Nhìn vào cách xài tiền thiên hạ của ứng viên Obama, ta có thể mường tượng cách xài tiền thuế của thiên hạ của một tổng thống Obama trong tương lai. Nhưng dĩ nhiên, truyền thông không bao giờ nhắc đến chuyện này.
Ông Obama tung tiền ra mua giờ phát sóng cho các quảng cáo trên đài phát thanh, đài truyền hình, mướn nhân viên, lập trụ sở vận động khắp 50 tiểu bang, in truyền đơn, lập mạng internet và blogs, nhồi sọ thiên hạ, thuê xe buýt chở cử tri phe ta đi bầu, cho dân cái bang -homeless- tiền để đi bầu… Quan trọng hơn nữa, để tung tiền ra mua chuộc cử tri.
Ông chi cho tổ chức ACORN hơn 830.000 đô để tổ chức này đi ghi tên lấy thẻ cử tri cho dân chúng. Đây là chuyện đúng cần phải làm, cần vận động dân chúng tham gia vào cuộc bầu cử. Nhưng vấn đề là tổ chức ACORN chơi trò gian lận công khai.
Tại tiểu bang Ohio, ACORN nộp danh sách hơn 600.000 cử tri mới. Nhà chức trách tiểu bang coi lại và khám phá ra hơn 200.000 tên là tên… ma. Trùng tên, hay trùng địa chỉ, hay trùng số an sinh xã hội, hay trùng chữ ký, tráo qua tráo lại. Có một anh da đen - viết vậy có mang tiếng là kỳ thị không - lên truyền hình thú nhận đã ghi danh 72 lần, mỗi lần được trả một hai đô và được cho một hai điếu thuốc. Đảng Dân Chủ chỉ tốn vài chục đô và vài bao thuốc lá mà có được 72 phiếu thì quá rẻ.
Bà Palin tố cáo việc làm của ACORN, liền bị Newsweek tố ngay là bà chơi trò kỳ thị da đen (vì hầu hết nhân viên ACORN là da đen đi vận động trong khu dân đen thân Obama). Newsweek quên không nhắc đến ACORN hiện đang bị các nhà chức trách địa phương điều tra tại 18 tiểu bang, phần lớn là các tiểu bang do thống đốc Dân Chủ nắm quyền, như Nevada, Ohio, Pennsylvania, Michigan, Illinois, Missouri, New Jersey, Virginia.
Ông Obama trước đây làm huấn luyện viên (trainer), chuyên chỉ dẫn nhân viên ACORN cách đi ghi danh cử tri mới!
xxx
Trước những yếu tố thuận lợi như vậy, đảng Dân Chủ phải chắc ăn một ngàn phần trăm mới đúng.
Nhưng oái ăm thay, đảng Dân Chủ lại đi chọn một ứng viên với nhiều câu hỏi nhất. Một người chẳng những da đen mà cũng là một người không có chút kinh nghiệm hành pháp gì trong quá trình chính trị ngắn ngủi của ông. Và quan trọng hơn nữa, lại là người có lập trường thiên tả hơn tất cả các ứng viên tổng thống khác trong lịch sử cận đại Mỹ.
Dù thân Dân Chủ cách mấy, người ta cũng phải suy nghĩ lại vài phút. Nước Mỹ đã sẵn sàng bầu cho một người da đen làm lãnh tụ chưa? Cho một người không có thành tích gì mà chỉ có biệt tài đọc diễn văn và hứa hẹn giỏi? Cho một người với lập trường thiên tả đi ngược lại hẳn những lý tưởng cơ bản của người Mỹ?
Chắc phải đợi chính mình nghe hai bên đấu khẩu, tranh luận với nhau thì may ra sẽ nhìn rõ hơn chăng?
Cho đến bây giờ đã có bốn cuộc tranh luận trên truyền hình. Ba lần giữa hai ứng viên TT, và một lần giữa hai ứng viên phó. Mỗi lần tranh luận là có mấy chục triệu người xem. Cuộc tranh luận giữa bà Palin và ông Biden đạt được con số kỷ kục chưa từng thấy là bẩy chục triệu người xem.
Nhưng rồi họ xem được gì? Nghe được gì? Chẳng được gì hết. Chẳng có gì mới lạ. Toàn là những câu hỏi dễ đoán và những câu trả lời kiểu đúng bài bản mà mọi người đã thuộc lòng.
Biết ai thắng, ai thua? Làm sao quyết định đây?
Nhưng rồi chuyện ai thắng ai thua trong các cuộc tranh luận có thực sự quan trọng không?
Năm 2000, liên danh Bush-Cheney tranh luận bốn lần với liên danh Gore-Lieberman. Theo truyền thông, Bush-Cheney thua đầy đủ bốn lần. Nhưng lại thắng trong cuộc bầu cử.
Năm 2004, liên danh Bush-Cheney tranh luận bốn lần với liên danh Kerry-Edwards. Vẫn theo truyền thông, Bush-Cheney cũng thua đầy đủ bốn lần. Nhưng lại vẫn thắng trong cuộc bầu cử.
Năm nay, liên danh McCain-Palin tranh luận bốn lần với liên danh Obama-Biden. Theo truyền thông, McCain-Palin cũng thua đầy đủ cả bốn lần. Chưa biết kết quả bầu cử như thế nào.
Truyền thông thiên vị? Hay là dân Mỹ biết rằng đấu khẩu giỏi không có nghĩa là tổng thống giỏi?
Tính cho đến giữa tháng Chín, cuộc chạy đua vẫn bất phân thắng bại. Tuy Obama được ưu đãi, thuận buồm xuôi gió hơn McCain, nhưng vẫn không bứt đi xa được. Ông McCain tuy lẹt đẹt theo sau, nhưng cũng có lúc qua mặt Obama, và vẫn đầy đủ hy vọng thắng.
Bất ngờ tình hình chuyển biến mạnh khi xẩy ra cuộc khủng hoảng tài chánh. Các ngân hàng lớn xập tiệm hàng loạt. Các ngân hàng còn lại không chịu cho vay, tín dụng tắc nghẽn. Nhà Nước phải nhẩy vào can thiệp, tung ra bẩy trăm tỷ để cứu vãn kinh tế.
Khủng hoảng này, đúng sách vở thì phải là một quà tặng trên trời rớt xuống cho ông McCain và đảng Cộng Hòa.
Thứ nhất vì cuộc khủng hoảng này là con đẻ của các chính sách gia cư mị dân của các TT Dân Chủ Carter và Clinton cho dân nghèo mua nhà bừa bãi quá khả năng - như đã bàn trong một bài trước. Chẳng những vậy, trong những năm gần đây, TT Bush và TNS McCain đã nhiều lần lên tiếng cảnh giác, kêu gọi xiết chặt hệ thống tín dụng lại, kiểm soát các công ty tài chánh Fannie Mae và Freddie Mac. Nhưng mọi cố gắng đều bị phe Dân Chủ bác bỏ và tố là Cộng Hoà âm mưu không cho dân da đen mua nhà. Dân biểu Dân Chủ Barney Frank cách đây vài tuần vẫn còn la hoảng Cộng Hòa chỉ trích Fannie Mae vì kỳ thị da đen, để khỏa lấp trách nhiệm của mình.
Việc ông Dân Biểu này tích cực cổ võ cho Fannie Mae cũng còn lý do cá nhân nữa. Ông có ông kép (“boyfriend”) tên là Herb Mose, cũng là Phó Tổng Giám Đốc Phát Triển Sản Phẩm của Fannie Mae. Hai ông sống chung với nhau như vợ chồng (không rõ ai là vợ ai là chồng) từ 1991 đến 1998, thời gian cực thịnh của Fannie Mae. Rõ ràng là mâu thuẫn quyền lợi trắng trợn, tuy không nghe báo phe ta nào bàn tán dị nghị.
Thứ nhì là biện pháp bẩy trăm tỷ cứu nguy kinh tế được phe Dân Chủ ủng hộ mạnh và phe Cộng Hòa nổi loạn chống TT Bush và chống đối dự luật mạnh mẽ. Dân chúng Mỹ cũng chống mạnh mẽ. Ứng viên Cộng Hòa McCain bỏ vận động tranh cử, chạy về Hoa Thịnh Đốn tìm cách cứu vãn. Ứng viên Dân Chủ Obama, ẫm ờ ra xem gió thổi chiều nào.
Một căn bệnh do Dân Chủ gây ra. Một liều thuốc đắng được Dân Chủ cổ võ, và mọi người đều ghét. Một ứng viên Cộng Hòa sốt sắng tìm cách giải quyết. Một ứng viên Dân Chủ lửng lơ đón gió.
Như vậy chắc hẳn Dân Chủ bị ghét cay ghét đắng, và Cộng Hòa được hậu thuẫn mạnh, và ông McCain sẽ là kẻ thủ lợi?
Xin thưa, không phải vậy. Sự thật hoàn toàn trái ngược.
Với sự phụ họa của truyền thông, cuộc diện được trình bày lại như sau:
- Phe Dân Chủ tố giác khủng hoảng là vì TT Bush muốn giúp cho các tài phiệt tiếp tục làm giàu. Không ai nhắc đến những lời cảnh giác liên tục của Bush trong những năm trước và cũng không thấy nhắc tới quyết định giải toả kiểm soát ngân hàng ông Clinton ban hành năm 1999, với sự đồng tình của ban tham mưu kinh tế của ông (như Robert Rubon hay Larry Summers), nay đang là cố vấn kinh tế cho ông Obama.
- Phe Dân Chủ tố giác khủng hoảng cũng vì McCain chủ trương chống việc áp đặt các luật lệ kiểm soát ngành tài chánh ngân hàng. Không ai nhắc lại những lời kêu gọi cải tổ Fannie Mae của ông từ năm 2006.
- Lúc đầu, lãnh tụ Dân Chủ tại Thượng Viện, TNS Harry Reid lớn tiếng đổ lỗi phe Cộng Hòa chống biện pháp cứu nguy, và tố McCain đã không đóng vai trò lãnh đạo, không giúp thuyết phục các đồng chí Cộng Hòa ủng hộ dự luật. Ngày hôm sau, ông McCain bỏ dở cuộc vận động tranh cử, chạy về thủ đô để giúp giải quyết bế tắc. Ông Reid đổi giọng ngay, nói không ai cần ông McCain xía vô, mang chính trị vào phá thối chuyện kinh tế, làm rối loạn thêm tình hình. Tất cả các báo ca lại bài ca của ông Reid. McCain bị tố là hồ đồ, làm hỏng chuyện.
- Ông Obama không biết làm gì, im lặng mấy ngày để ngửi mùi gió chạy chiều nào, tiếp tục đi vận động tranh cử như không có chuyện gì xẩy ra. Sau khi Hạ Viện bác dự luật, thị trường chứng khoán xụp đổ, kinh tế Mỹ mất 1.200 tỷ trong một ngày, các vị dân cử hốt hoảng, thay đổi lập trường, bỏ phiếu chấp thuận dự luật, thì ông Obama cũng lên tiếng ủng hộ dự luật. Ông Obama được báo chí phe ta ca ngợi là bình tĩnh ngồi yên nhận định vấn đề. Cái kiểu bình tĩnh của cựu TT Clinton: không làm gì cả, hy vọng thời gian sẽ là thần dược giải quyết mọi chuyện.
Nói tóm lại, phe Dân Chủ với sự phụ họa của truyền thông đã tô vẽ cuộc khủng hoảng tài chánh như là một lỗi lầm vĩ đại của Bush và McCain, và cả hai ông cũng đã hoàn toàn bất lực, không biết cách nào gỡ rối. Bây giờ chỉ còn biết trông cậy vào ông Obama thôi, mặc dù ông này trong vấn đề thuế má làm tính cộng trừ không xong, chưa hề làm bất cứ chuyện gì chứng minh ông sẽ là bác sĩ chữa được bệnh, và mặc dù chính ông này cũng chưa hề đưa ra toa thuốc nào hết.
Không cần biết. Niềm tin với Đấng Tiên Tri Obama tăng vọt nhanh chóng.
Cuộc khủng hoảng tài chánh đã là yếu tố thay đổi cuộc cờ trong thời gian qua.
Ông McCain đang thắng Obama hai ba điểm, rớt như sung rụng, thua ngược lại Obama từ 5 đến 12 điểm. Tuy chiếc xe tuột dốc McCain đã được thắng lại nhờ anh thợ Joe The Plumber, nhưng ông McCain vẫn còn đang thua ông Obama tại các tiểu bang bản lề có tiếng nói quyết định, như Florida, Ohio, Missouri, Pennsylvania, Virginia, và Michigan. Và lập tức anh thợ ống nước Joe The Plumber bị báo chí lẫn chính khách Dân Chủ (tại Ohio) rượt đuổi điều tra như thể một tay khủng bố nhập lậu! Vậy mà không ai nêu vấn đề gì nhiều về bà Dì của ông Obama đã nhập lậu, bị lệnh trục xuất từ bốn năm trước mà vẫn sống trong khu gia cư housing của chính phủ!
Ở đây cũng cần ghi nhận trong tất cả các thăm dò, vẫn còn từ 5% đến 15% dân Mỹ còn lừng chừng, chưa quyết định. Nếu hai phần ba số người này ủng hộ McCain trong ngày bỏ phiếu thì ông này sẽ thắng. Hơi khó mà không phải không thể xẩy ra.
Người ta không quên năm 1980, 10 ngày trước bầu cử, ông Reagan thua TT đương nhiệm Carter 8 điểm. Cuối cùng, Reagan đại thắng trên 47 tiểu bang, và Carter chỉ thắng có ba tiểu bang.
Dù sao thì theo tình trạng hiện tại, nếu không có biến cố đặc biệt nào xẩy ra, thì có nhiều hy vọng nước Mỹ lần đầu tiên sẽ có một tổng thống da đen thiên tả nhất trong năm tới.
Trừ phi dân Mỹ bắt đầu nghĩ kỹ hơn về những hứa hẹn của ông Obama. Như hãng thông tấn AP sau gần hai năm tán dương Obama một cách công khai, rồi cũng đã phải nhìn nhận chương trình của ông này -nhất là các chương trình về thuế má, và trợ cấp y tế và an sinh- chỉ là bánh vẽ không thực tế. Quý độc giả thấy hứng có thể tham khảo trang: http://news.yahoo.com/s/ap/20081030/ap_on_el_ge/fact_check_o bama_ad