| Tác giả |
|
NguyenTri
Hội viên
Đă tham gia: 06 March 2004
Nơi cư ngụ: United States
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 213
|
| Msg 1 of 13: Đă gửi: 12 June 2004 lúc 9:29am | Đă lưu IP
|
|
|
Tâm Sự Khuất Nguyên
(Trích Thuật xử thế của người xưa của Nguyễn Duy Cần)
Khuất Nguyên làm quan cho vua Hoài Vương nước Sở, bị sàm báng mà bị phóng khí. Mặt mũi tiều tụy, h́nh dung khô héo, Khuất Nguyên vừa đi vừa hát ở bên bờ đầm.
Có ông lăo đánh cá trông thấy hỏi:
-Ông có phải là Tam lư đại phu đó không? Sao mà đến nỗi khốn khổ như vậy?
Khuất Nguyên nói:
-Cả đời đục, một ḿnh ta trong; cả đời say, một ḿnh ta tỉnh, bởi vậy ta mới bị phóng khí.
Ông lăo đánh cá nói:
-Thánh nhân không có câu nệ ǵ, lại hay tùy thời. Có phải đời đục cả, sao ông không khuấy thêm bùn, vỗ thêm sóng cho đục theo một thể? Loài người say cả, sao ông không biết ăn cả men, húp cả bă cho say theo một thể? Việc ǵ mà phải pḥng xa nghĩ sâu cho đến nỗi phải bị phóng khí?
Khuất Nguyên nói:
-Tôi nghe: mới gội đầu tất phải chải mũ; mới tắm tất phải thay áo; có đâu lại chịu đem cái thân trong sạch mà để cho vật dơ bẩn dính vào ḿnh được? Thà nhảy xuống sông Tương, vùi xác vào bụng cá, chớ sao đang trắng lôm-lốp, lại chịu để vấy phải bụi dơ.
Ông lăo đánh cá nghe nói tủm tỉm cười, quay chèo bơi đi, hát:
Sông Tương nước chảy trong veo,
Th́ ta đem giặt cái lèo mũ ta;
Sông Tương nước đục chảy ra,
Th́ ta lội xuống để mà rửa chân....
Hát xong, đi thẳng, không nói ǵ nữa.
**********************************
Người ta sẽ bảo: cử chỉ bất can thiệp của lăo đánh cá sẽ không lợi ǵ cho đời, lại c̣n tại hại cho đời là khác..Người ta sẽ không c̣n ai lo đời nữa, ai ai cũng đều bó gối ngồi không...việc thiên hạ rồi sẽ ra như thế nào?
**********************************
Việc ấy làm ǵ có được...làm ǵ có thể cấm con chó sủa, con gà gáy, cũng như làm ǵ đừng can thiệp đến việc đời...Thấy được cái cương trong cái nhu, cũng như thấy được cái nhu trong cái cương...nghĩa là có nhận thức được cái mâu thuẫn ngầm chứa trong mọi sự vật trong đời, th́ mới mong hiểu được nỗi ḷng của hạng người như lăo đánh cá nầy. Những đầu óc chỉ biết suy nghĩ có một chiều như Khuất Nguyên, chỉ biết có một cái phải hay một cái quấy nào; chỉ biết tịnh là tịnh, mà động là động, chứ không thể hiểu được trong tịnh có động, trong động có tịnh...th́ làm ǵ hiểu nổi hành động của lăo đánh cá: hạng người nầy, họ làm, mà không như làm ǵ cả, mà không ǵ là không làm...Sở dĩ lăo mỉm cười, bỏ ra đi, không nói một lời...lư do ta có thể hiểu được.
***********************************
Bực thánh nhân sao lại câu nệ mà không biết tùy thời...Nếu quả thật “Đời đục cả, th́ sao ta không biết khuấy thêm bùn, vỗ thêm sóng cho ḿnh cùng đục một thể”?
Nếu quả thật “Đời mà say cả, th́ sao ta không biết ăn cả men húp cả bă cho cùng say theo một thể”?
Con cá mà muốn làm khác loài cá, bỏ nước nhảy lên bờ, th́ chết; con hổ mà muốn làm khác loài hổ, bỏ núi ra đồng bằng th́ chết. Người ta đều ngu cả mà ḿnh muốn tỏ cái khôn của ḿnh ra để khác biệt với họ, biết đâu lại không vời họa đến cho ḿnh?
Khôn mà biết làm như ngu, mới thật là khôn kín. Học được cái ngu nầy của lăo, đâu phải dễ dàng ǵ...
Kính,
----------------------------------------------
Viết bài nầy xong th́ nhớ đến bài Siêu Trí của anh Đaoky viết trong bài Đoản Khúc nên cũng viết vài câu về sự thấy của ḿnh về cảm đề cho bài Siêu Trí.
Siêu Trí, siêu trí lại Siêu Trí.
Thấu thị lưỡng trí Bát Nhă sanh.
Nhượt bằng kẹt một bên nào đó.
Lưỡng trí phân tranh Trí với Siêu.
Nguyên Trí thư sinh
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
Caytre
Hội viên
Đă tham gia: 22 January 2003
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 1441
|
| Msg 2 of 13: Đă gửi: 12 June 2004 lúc 9:45am | Đă lưu IP
|
|
|
Thân chào Nguyên Trí Thư Sinh
Bài này hay, trong lịch sử Trung Quốc, CT kính trọng nhất 3 người: Khuất Nguyên, Nhạc Phi và Văn Thiên Tường. Gọi Khuất Nguyên là người TQ thì cũng không chính đáng lắm, vì lúc đó nước Sở đã có ý thức dân tộc Sở rồi.
Không trách Tam Lư Đại Phu được, làm được gì nữa khi cả nước quay cuồng, vua thì u mê. Lối lánh đời của Tam Lư Đại Phu là lánh cái thân chứ cái Tâm vẫn yêu đời lắm lắm. Một tâm trạng tương tự là của Ức Trai tiên sinh.
Khi triều chính thối nát, Ức Trai về Côn Sơn ở ẩn, tuy rằng ngâm:
"Dưới núi bao giờ lều sẽ dựng
Đá kê đầu ngủ, suối pha trà"
Hay
"Suốt ngày nhàn nhã khép phòng văn
Khách tục không ai bén mảng gần"
Lánh đời, trốn khách tục, nhưng tấm lòng thì vẫn vằng vặc hướng về non sông, ẩn đấy, trong chốn tịch mịch đấy, nhưng vẫn
"Nghe tiếng Cuốc kêu xuân đã muộn
Ngoài sân mưa bụi nở hoa xoan"
Kẻ Sĩ vào đời với một tâm niệm cứu đời (không tranh luận quan điểm xuất thế tốt hay nhập thế tốt) cho đến khi nào chết mới thôi "Tận nhân lực tri thiên mệnh mà"
Và bình thường thì khi nước đục, Kẻ Sĩ làm chất phèn để lắng cặn, Kẻ Sĩ không tiếc cái thanh danh mình để làm việc đó, bởi vì, sợ dơ đứng ở ngoài thì lấy gì lắng cặn đây?
Nhưng khi bất lực hoàn toàn khi cặn nhiều quá, mình chỉ là hạt phèn nhỏ nhoi trong biển nước mênh mông thì đành mượn áo Lão gia mà "ẩn".
Ẩn chi như Chu Văn An, ẩn rồi mà vẫn dâng "Thất Trảm Sớ", mới biết cái tâm của Kẻ Sĩ to lớn như thế nào, "Sĩ bất khả bất hoằng nghị" là như vậy.
Thân
Caytre
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
Caytre
Hội viên
Đă tham gia: 22 January 2003
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 1441
|
| Msg 3 of 13: Đă gửi: 12 June 2004 lúc 9:50am | Đă lưu IP
|
|
|
Không ai yêu đời hơn Kẻ Sĩ
Và cũng khó ai chán đời như Kẻ Sĩ
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
daoky
Hội viên
Đă tham gia: 06 March 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 502
|
| Msg 4 of 13: Đă gửi: 14 June 2004 lúc 9:09am | Đă lưu IP
|
|
|
Ừ Chán thật đó! yêu đời chẳng qua ḿnh muốn t́m lại những ǵ trước thời chưa bị thất vọng đó mà ! H́ h́ 
__________________
Chốn hư không Trời vô ngôn quán đảnh, Pháp hiện tiền vi tiếu một cành hoa
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
NguyenTri
Hội viên
Đă tham gia: 06 March 2004
Nơi cư ngụ: United States
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 213
|
| Msg 5 of 13: Đă gửi: 25 June 2004 lúc 11:28am | Đă lưu IP
|
|
|
Chào Cây Tre, Daoky và các bạn,
Mấy tuần nay bận quá giờ mới có chút thời gian nên mới trả lời. Viết cho anh Cây Tre mấy câu:
Kẻ Sĩ Cây Tre
Kẻ sĩ Cây Tre rất thích thơ
Chẳng hay kẻ sĩ thích ít nhiều
Thể loại văn chương phải ra sao
Biết đặng thư sinh c̣n múa bút
Viết rồng, họa phượng lẫn mây mưa
Vài hàng Cây Tre kẻ sĩ rơ
Đặng c̣n đối ngẫu phú thi thơ.
---------------------------------------------------------
Sau đây là trích tiếp trong sách Thuật xử thế của người xưa của tiên sinh Nguyễn Duy Cần.
Tâm sự của Khuất Nguyên đâu phải riêng ǵ của Khuất Nguyên mà nó là tâm sự chung của phần đông nhân loại từ xưa đến nay vậy.
Cả đời đục, một ḿnh ta trong,
Cả đời say, một ḿnh ta tỉnh...
Ḷng tự ái của ta xui ta bao giờ cũng tin tưởng như thế. Điều ta nghĩ luôn luôn đúng; việc ta làm luôn luôn phải. Không đúng, không phải làm sao ta dám nghĩ, dám làm....Thằng bất nhân bất nghĩa nhất trên đời có bao giờ tin ḿnh là bất nhân bất nghĩa đâu. Tào Tháo, một tên gian hùng đệ nhất xưa kia, cũng vẫn tin ḿnh “thế thiên hành đạo”, mà một trái bom nguyên tử trên Hirhoshima, giết một loạt sáu trăm ngàn người...cũng là một việc làm hết sức nhân đạo: sát nhất miêu cứu vạn thử...
Dầu là một kẻ ngu...cũng vẫn tin việc ḿnh là phải. Người xưa nói: Ta có thể đoạt soái ấn giữa chốn ba quân, nhưng không thể đoạt được dễ dàng cái chí của một kẻ thất phu. Câu nói nầy, thật là một câu nói khám phá được cả tâm sự loài người.
--------------------------------------
Tôi có lư! Đấy là một tin tưởng mà cũng là một quả quyết.
Tôi có lư! Đấy cũng là một cơ hội để nâng cao cái bản ngă của ḿnh lên: kẻ nào dám đương nhiên xâm phạm là chạm đến sinh mạng thiêng liêng của ḿnh vậy. Ḿnh không thể tha thứ được những ai dám bảo ḿnh lầm.
Tin rằng chỉ một ḿnh có lư, và chỉ tin suông như thế thôi, th́ có ǵ là lạ, mà cũng có ǵ là hại cho ai đâu. Bất quá là ai có ư kiến nấy. Nguy hiểm là, trong khi ta tin ta có lư, ta lại tin rằng kẻ nào không theo về cùng một ư kiến với ta là sái quấy, là lạc lầm...Nghĩa là, trong khi ta tin ḿnh có lư, ta cũng vừa lên án kẻ khác không đồng một ư kiến với ta là sái quấy, là lạc lầm:
Cả đời đục, một ḿnh ta trong,
Cả đời say, một ḿnh ta tỉnh...
Bởi vậy, đời mà không có ta can thiệp đến... đời sẽ mê loạn đến bực nào.
Đă tự cho là người giác ngộ, th́ cũng là tự ban cho cái sứ mạng cứu đời...Bụng thượng đời tha thiết của ta khiến ta khó nỗi dững dưng với thế sự....Ḷng nhiệt thành hăng hái về việc cứu đời của ta không cho phép ta có thể thản nhiên được với bọn người dám ngang nhiên công kích kế hoạch cứu thế của ta. Chống lại với ta, là bọn người lạc hậu; nghịch lại với ta là bọn người phản tiến hóa. Vậy, phận sự của ta, phận sự của con người giác ngộ là phải lo độ kẻ khác, bất cứ bằng phương pháp nào...
Trong khi
Đời đục cả, một ḿnh ta trong,
Đời say cả, một ḿnh ta tỉnh....
Th́ hơi sức nào mà chiều theo ư mọi người...Bất luận là phương pháp nào, nô lệ, dă man...cũng không sao cả, miễn ta cứu độ được người ra khỏi ṿng tăm tối là được.
Phận sự của ta chẳng những lo cứu độ đời mà c̣n phải lo trừng phạt những kẻ nào chận đứng con đường tiến hoá của nhân loại, nếu cần....
Những khẩu hiệu thế thiên hành đạo, tế thế độ nhơn sở dĩ mọc lên như nấm....cũng chỉ v́ cái bụng yêu đời và lo đời ấy của ta....lo cho đời đều theo về cùng một cái khuôn tư tưởng của ḿnh.
Nhưng mà, than ôi, tâm sự của ta, nó cũng là tâm sự của mọi người...Rồi đây, có lẽ thiên hạ không c̣n ai có thể dung túng ai được nữa. Ai ai cũng tin:
Cả đời đục cả, một ḿnh ta trong,
Cả đời say, một ḿnh ta tỉnh...
Th́ nhân loại làm ǵ tránh khỏi tao loạn lầm than mà tự cổ chí kim, không thời nào tránh khỏi. Cái bệnh ham làm thầy đời, cái bệnh thà làm đầu con gà, hơn làm đít con trâu của ta, nó là cái tâm bệnh của loài người....Bởi vậy, ta mong ước, ta tin tưởng chỉ có một ḿnh ta trong, chỉ có một ḿnh ta tỉnh, để ta có cơ hội lên mặt thầy đời hiu hiu tự đắc: trí hơn người ngu, khôn hơn kẻ dại...Rủi mà ngày nào, cái bọn người ngu si mê muội kia đă biến mất đâu rồi, th́ cái bọn thầy đời của chúng ta đây dựa vào đâu mà tồn tại! Thế mà ta lại muốn độ cho bọn ngu mê trong thiên hạ đều phải khôn ngoan sáng suốt như ta cả, ta nào có dè ta lại làm một điều mâu thuẫn: ta đang phá hoại cái ngai vàng của ta vậy.”
Trân trọng,
Nguyên Trí thư sinh
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
|
|
Caytre
Hội viên
Đă tham gia: 22 January 2003
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 1441
|
| Msg 6 of 13: Đă gửi: 25 June 2004 lúc 12:41pm | Đă lưu IP
|
|
|
Chào Nguyên Trí thư sinh
CT không phải là Kẻ Sĩ đâu, Kẻ Sĩ phải là Tam Lư Đại Phu kia.
Đời đục ta trong làm sao lóng được đời.
Bàn tay sợ máu me thì bệnh nhân phải chết.
Nên ít nhiều đạo dấn thân cũng khiến thân ta vướng nghiệp, tâm khởi sự sát, trí nghĩ điều mưu mô, tay nhún vào chàm. Nên thật lòng không dám nhận mình là Kẻ Sĩ nhưng rất ngưỡng mộ tư cách Kẻ Sĩ. Cái đạo lý Kẻ Sĩ như bức bản đồ cho ta đi ngàn dặm nhưng cũng biết nẻo về trong gang tấc, như một người thầy dặn mình "Biết đủ biết dừng" vậy. Mãi mãi ta sẽ chẳng bao giờ vươn được tới đạo Kẻ Sĩ khi xã hội bá đạo khiến ta phải dùng nhiều phương cách để hành đạo, trong đó có cả bá đạo, khi mà đức ta không đủ lớn như chư bồ tát thì đành chịu thôi, thờ Kẻ Sĩ nhưng không là Kẻ Sĩ vậy. Nhưng cũng cho ta hãnh diện với đời rằng ta dám nhận mình không là Kẻ Sĩ.
Trân trọng
Nguyên Bình Cây Tre
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
NguyenTri
Hội viên
Đă tham gia: 06 March 2004
Nơi cư ngụ: United States
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 213
|
| Msg 7 of 13: Đă gửi: 25 June 2004 lúc 1:08pm | Đă lưu IP
|
|
|
Chào anh Cây Tre,
Cây Tre lư luận cũng hay thay
Đúng lư Cây Tre là kẻ sĩ
Đứng đầu chịu trận gió phong sương
Cây Tre dầu không chịu phong trần
Cũng lỡ kiếp kẻ sĩ Cây Tre.
Thư sinh rất thích lăo ngư ông
Tâm hồn thư thả với nước non
Không sầu không luỵ lẫn bi ai
Nước trong th́ giặt cái mũ lèo
Bằng nước đục th́ lăo rửa chân.
Trân trọng,
Nguyên Trí thư sinh
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
Caytre
Hội viên
Đă tham gia: 22 January 2003
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 1441
|
| Msg 8 of 13: Đă gửi: 25 June 2004 lúc 1:18pm | Đă lưu IP
|
|
|
Chào Nguyên Trí
Cây Tre không được tính trang nghiêm
Lại hay cuồng nhiệt với sự đời
Nếu không tách rõ ta và Đạo
Làm bậy một điều hại Đạo ngay
Cho nên không dám làm Kẻ Sĩ
Để Đạo còn hoài Đạo đẹp thay
Người đời đâu biết ta khác Đạo
Một chút sai lầm hại Đạo ngay
Cho nên phân rõ ta theo Đạo
Chứ không nên khiến Đạo là Ta
Vì Ta còn phải chân đạp đất
Một phút sai lầm hại Đạo ngay.
Hãy để Đạo cao như ánh đuốc
Còn ta mãi mãi một học trò
Dõi theo ánh đuốc không theo nếp
Có chết mình ta chẳng chết ai.
Nguyên Trí thư sinh hay thật hay
Gĩư mình điềm đạm đã bao ngày
Dũng khí cũng thừa ai cũng thấy
Gĩư được Tâm Bình quả thật hay.
Nguyên Bình Caytre
__________________
Vinh danh Như Ư phù suy bất phù thịnh
(Vinh danh một tuần)
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
NguyenTri
Hội viên
Đă tham gia: 06 March 2004
Nơi cư ngụ: United States
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 213
|
| Msg 9 of 13: Đă gửi: 25 June 2004 lúc 10:15pm | Đă lưu IP
|
|
|
Chào anh Nguyên B́nh Cây Tre,
Xưa nay ai cũng biết rơ rằng
Đời và đạo tuy hai mà một
Đạo và đời tuy một mà hai
Mất một trong hai bất tri mệnh
Nguyên B́nh phân rơ đời và đạo
Nguyên Trí lẫn quẫn đạo và đời
Vẫn biết không bằng huynh một chút
Mong huynh điểm hóa cho đệ thêm
Nguyên B́nh kẻ sĩ cũng rất hay
Tánh nóng nhưng lại biết lúc b́nh
Yêu đời yêu đạo lẫn non sông
Câu thơ vẫn chứa đựng đạo đời
Trân trọng,
Nguyên Trí thư sinh
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
Caytre
Hội viên
Đă tham gia: 22 January 2003
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 1441
|
| Msg 10 of 13: Đă gửi: 25 June 2004 lúc 11:54pm | Đă lưu IP
|
|
|
Bởi sự đời lắm điều giả dối
Lấy đạo che đời, đời thêm rối
Sao bằng giữ lấy Chân Thiên Mỹ
Chẳng đạo đất trời, đạo riêng tôi
Chân là chân thật với đất trời
Với cả lòng mình dạ thảnh thơi
Nhìn ngay bản chất sự vật ấy
Một lối ta đi lụy chi lời
Thiện là trọn vẹn có trước sau
Có giềng có mối có cùng nhau
Chẳng thể xu thời theo thói bạc
Một bát nước đầy đãi với nhau
Mỹ là vẻ đẹp tự nhiên thôi
Chẳng trau chẳng chuốt chạy theo đời
Như hòn đá cuội riêng một vẻ
Nào kém kim cương nếu gặp người.
Đàm thiên hạ sự cùng Nguyên Trí
Sảng khoái tâm tình trí cũng vui
Đang trong tiết hạ Lễ ngất trời
Đôi điều đạo lý cũng ngay thời.
Nguyên Bình CT
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
Caytre
Hội viên
Đă tham gia: 22 January 2003
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 1441
|
| Msg 11 of 13: Đă gửi: 26 June 2004 lúc 12:06am | Đă lưu IP
|
|
|
"Quần cư chung nhật, ngôn vô nghĩa
Hiếu hành tiểu tuệ nan hỹ tai"
Minh đức, tân dân đại học chí
Thiên ngôn vạn ngữ nhất tiền mai
CT
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
NguyenTri
Hội viên
Đă tham gia: 06 March 2004
Nơi cư ngụ: United States
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 213
|
| Msg 12 of 13: Đă gửi: 28 June 2004 lúc 9:07am | Đă lưu IP
|
|
|
Chào anh Nguyên B́nh,
Thấy câu anh viết:
"Quần cư chung nhật, ngôn vô nghĩa
Hiếu hành tiểu tuệ nan hỹ tai"
Minh đức, tân dân đại học chí
Thiên ngôn vạn ngữ nhất tiền mai"
vậy nên Nguyên Trí cũng viết vài câu:
Này này những kẻ học thức kia.
Sau hết chuyện này đến vật kia.
Ăn no rănh rỗi bàn chuyện lớn.
Chuyện nhỏ không bàn, nói cũng không.
Việt Nam văn hiến đất nước ta.
Cứ mỗi một người một triết gia.
Triết gia nhỏ nhỏ th́ cùng khắp.
Một đại triết gia khó kiếm ra.
Nguyên Trí thư sinh
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
NguyenTri
Hội viên
Đă tham gia: 06 March 2004
Nơi cư ngụ: United States
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 213
|
| Msg 13 of 13: Đă gửi: 01 July 2004 lúc 5:38pm | Đă lưu IP
|
|
|
Chào tất cả,
Sau đây viết tiếp phần luận Tâm Sự của Khuất Nguyên của tiên sinh Nguyễn Duy Cần.
“Cái chết của Khuất Nguyên là cái chết dĩ nhiên...cái chết tỏ sự bất lực của ḿnh không đủ uy thế bắt buộc kẻ khác phải nghe theo ḿnh, v́ ai vẫn tin như ḿnh:
Cả đời đục cả, một ḿnh ta trong,
Cả đời say một ḿnh ta tỉnh...
Và, bởi họ có đủ quyền bắt buộc kẻ khác phải nghe theo, nên lẽ dĩ nhiên họ phải sa thải ḿnh, nếu ḿnh không đồng ư kiến với họ... Đó là lẽ dĩ nhiên nó phải vậy: kẻ nào mạnh th́ thắng...
Khuất Nguyên, với một tâm dường ấy, chỉ c̣n có một cách là tự sát: người ta mà không sát phạt được kẻ khác khi họ chạm đến ḷng tự ái của ḿnh...thường hay sát phạt lại ḿnh mới hả dạ...Những đứa trẻ...muốn đánh cho kỳ được bạn nó khi uất ức mà bị một lẽ trở ngại...ḷng sát phạt ấy trở sát phạt lại bản thân: nó đấm ngực, nó cắn tay nó...cho đến máu chảy mới vừa ḷng...
Khuất Nguyên với tâm trạng này, tránh sao khỏi sự hủy ḿnh...vào bụng cá...
******************
Ôi! Trách người mê, sao không biết trách ḿnh không biết cách làm cho người tỉnh? Dạy người ta mà không đặng, biết đâu chẳng phải ḿnh không biết cách dạy...Cớ sao lại biết chắc là người ta ngu? Người trí, mỗi khi làm hỏng một việc ǵ, đều t́m hiểu nguyên nhân để trách ḿnh trước nhất.
********************
Lăo đánh cá sở dĩ không muốn bàn căi với Khuất Nguyên thêm nữa, nào phải lăo đuối lư, cũng đâu phải lăo là một kẻ yếu hèn, không dám đương nhiên chống đầu với dư luận, không đủ cương quyết để hô hào cổ vũ hay bắt buộc kẻ khác đồng theo...Lăo sở dĩ bỏ ra đi, là v́ lăo biết rơ tâm hồn của Khuất Nguyên đang bị t́nh dục giầy ṿ: cái t́nh dục tự tôn tự đại. Thử hỏi trên đời có cái t́nh dục mà không nhiễu hại người một cách thống thiết bằng không; mà cũng có cái t́nh dục nào làm cho ḷng người mờ ám ngu muội bằng không! Khi mà ngươi ta để cho cái t́nh dục ấy thống trị tâm của ḿnh rồi th́ trong đời , không c̣n một lư lẽ nào có thể đem ḿnh trở về con đường sáng suốt điềm tỉnh được nữa. Dùng lư lẽ để nói chuyện với họ là một việc làm vô ích. T́nh dục của ḿnh nó có những lư lẽ phải, mà chính lẽ phải không sao hiểu nỗi...
Hơn nữa, lăo đă hiểu rơ cái lẽ tương quan của sự vật, nhất là cái luật bất b́nh đẳng tự nhiên của nhân loại, cho nên lăo không tin có ư kiến nào là tuyệt đối, nghĩa là phải, chung cho tất cả mọi người. Cái phải đối với người này chưa ắt cũng là cái phải đối với người kia: cái quấy rối đối với người kia, chưa ắt cũng là cái quấy rối của người nọ. Cũng như, chỗ thĩch của kẻ ngu, người trí lấy làm bực ḿnh, th́ cái thích của người trí, kẻ ngu cũng lấy làm bực ḿnh vậy. Tŕnh độ tâm tính khác nhau...th́ sự ưa ghét cũng phải khác nhau.
Bởi vậy, lăo không tin ở đời có ai dạy được ai. Nếu dạy được th́ xưa nay, thánh nhân đă dạy cho người đời rồi, cha đă dạy được con, thầy đă dạy được tṛ, anh đă dạy được em, chồng đă dạy được vợ... mà hiện thời nhân loại đă sống được trong cảnh thái b́nh và thiên đàng rồi vậy. Có dạy được chăng là những kẻ cùng đồng một tâm hồn, một chí hướng như ḿnh: hễ đồng với ta cho ta là phải, không đồng với ta cho ta là quấy. Cái phải, quấy của người ta bất quá chỉ có bấy nhiêu thôi.
Nghĩ thế, lăo không chịu can thiệp, bắt ép người ta phải theo cùng một ư kiến với ḿnh về điều phải lẽ quấy...Nào phải lăo sợ ǵ thiên hạ bất b́nh...mà bởi lăo không chịu những bực thức giả trong đời cười lăo là mê muội...”
Trân trọng,
Nguyên Trí thư sinh
---------------------------------------
Đời ta sẽ trở nên thú vị khi nào ta nhất quyết xem thường nó.
Henry de Montherlant
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
|
|
Diễn đàn bị khoá)
Chủ đề: Tâm Sự của Khuất Nguyên.
