| Tác giả |
|
chindonco
Trợ Giáo
Đă tham gia: 28 March 2003
Nơi cư ngụ: United States
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 5248
|
| Msg 1 of 3: Đă gửi: 12 June 2005 lúc 6:21am | Đă lưu IP
|
|
|
Lang thang trên net, thấy bài viết này cũng hay hay nên mang về đây giới thiệu cùng các bạn.
Huỳnh Ngọc Chiến
LAI RAI CHÉN RƯỢU GIANG HỒ
Núi hùng vĩ điệp trùng, cao phong tiếu bích vươn đến trời xanh, nhưng núi đẹp là nhờ mây. Sông mênh mông bát ngát, uốn khúc lượn lờ hay cuồng nộ thét gầm, nhưng sông linh là nhờ có giao long, thủy quái. Rừng bạt ngàn huyền bí nhưng rừng thâm u quyến rũ là nhờ có dị sĩ cao nhân. Khách hảo hán giang hồ phiêu bồng lang bạt mang bản chất hào sảng khoáng đạt một phần là nhờ rượu.
Nền văn hoá phương Đông không có một vị tửu thần như thần Dionysos trong thần thoại Hi Lạp, nhưng có lẽ chỉ ở phương Đông mới có một tửu đồ cuồng sĩ đời Tây Tấn tên là Lưu Linh ngông đến mức làm bài thơ Tửu đức tụng ca ngợi cái Đức của rượu, được lưu truyền ở đời, gây ảnh hưởng nhất định. Theo Tấn thư th́ Lưu Linh, tự Bá Luân, quá ham mê uống rượu. Một hôm, vợ đập vỡ ṿ rượu, khóc bảo : “ Ông uống rượu quá nhiều, đó không phải là cái đạo nhiếp sinh, phải bỏ bớt đi ”. Lưu Linh nói “ Ta không thể tự cấm được, phải cầu quỉ thần lên để khấn nguyện, vậy phải đủ rượu thịt để làm lễ chứ !” Vợ nghe lời làm theo. Lưu Linh bèn qùi xuống khấn rằng :“ Thiên sinh Lưu Linh, Dĩ tửu vi danh, Nhất ẩm nhất hộc, Ngũ đẩu giải tinh, Phu nhơn chi ngôn, Thận bất khả thính (Trời sinh ra Lưu Linh, do uống rượu mà nối danh. Mỗi lần uống một hộc. Uống năm đẩu mới giải tỉnh. Lời của đàn bà nói, Xin cẩn thận đừng nghe ! )
Văn học Trung quốc qua bao thời đại không thiếu thơ văn ca ngợi rượu. Thậm chí rất nhiều. Thông thường người ta chia ra làm ba cách uông rượu : tục tửu, thường tửu và tiên tửu. Tục tửu là uống đến chỗ phóng đăng bừa băi, không làm chủ được ḿnh. Thường tửu là uống xong cho sảng khoái, uống chỉ v́ thích uống mà thôi. Tiên tửu là uống rượu như một thứ trợ hứng để bàn về thi ca, nghệ thuật nhằm di dưỡng tinh thần. Đến Kim Dung th́ chén rượu lại được điểm xuyến thêm một phần ư vị nữa : đó là chén rượu lăng mạn hào hùng giữa chốn giang hồ. Đối với cuộc sống rong ruỗi phiêu bạt của khách vơ lâm, có thể trong buổi tiễn đưa hoặc buổi trùng lai thiếu tiếng đàn tiếng hát nhưng chắc chắn trong nỗi buồn li biệt hay trong niềm vui hội ngộ đó luôn luôn có rượu. Chung quanh chén rượu và ngay trong chén rượu có biết bao nhiêu tâm sự của muôn vạn mănh đời. Khắp vơ lâm, từ trà đ́nh tửu quán cho đến chốn núi thẳm rừng sâu, hễ nơi đâu có mặt hảo hán giang hồ là y như nơi đó có rượu. Một điều đáng ghi nhận là trong tác phẩm Kim Dung, hầu như những nhân vật nào đam mê rượu cũng đều có tâm hồn hào sảng, phóng khoáng. Đó là một Tiêu Phong kiêu dũng, một Hồng Thất Công cương trực, một Lệnh Hồ Xung khoáng đạt, một Đan Thanh hào phóng v..v ... Bang chủ Hồng Thất Công do tính ham rượu và nhậu nhẹt nên bị Hoàng Dung dùng mẹo lừa để ông phải truyền tuyệt kĩ “Hàng long thập bát chưởng” cho Quách Tĩnh. Đoàn Dự khi lang bạt giang hồ t́m Vương Ngọc Yến, thấy Tiêu Phong ngồi uống rượu trên Tùng hạc lâu mà sinh cảm mến, cùng nhau uống rượu rồi kết làm huynh đệ. Đó là cách uống rượu hào sảng của khách anh hùng. Đoàn Dự dùng Thiếu trạch kiếm để tiết hết rượu ra khỏi người theo đầu ngón tay út mới có thể đối ẩm với “đại tửu ... lâm cao thủ “ là Tiêu Phong. Đó là cách uống rượu đầy tiểu xảo mà Đoàn Dự vô t́nh phát hiện. Và chỉ trong tác phẩm Kim Dung mới có được “pha” uống rượu thú vị thế kia.
Nếu chén rượu đầy mưu trí của Lệnh Hồ Xung trên Trích Tiên tửu lâu khi lừa Điền Bá Quang để cứu Nghi Lâm làm người đọc vừa buồn cười vừa thán phục th́ chén rượu thương đau của gă trên đỉnh Hoa Sơn lạnh buốt lại đắm ch́m trong nỗi nhớ thương cô tiểu sư muội Nhạc Linh San, làm cho người đọc ngậm ngùi. Một tên dâm tặc vô hạnh như Điền Bá Quang lại biết lẻn vào hầm rượu của Trích Tiên tửu lâu đập vỡ hết gần hai trăm ṿ rượu quí hiếm trên thế gian, chỉ giữ lại hai ṿ để mang lên đỉnh Hoa Sơn cùng đối ẩm với Lệnh Hồ Xung, đă làm cho người đọc phát sinh hảo cảm, dù gă đă bị cả hai phe hắc bạch khinh bỉ là hạng “vô ác bất tác đích dâm tặc” ( tên dâm tặc không có điều ác nào mà không làm ). Thử hỏi trong đời có mấy ai được uống một chén rượu chí t́nh đáng cảm động thế kia ? Một chi tiết nhỏ đó thôi chắc cũng đủ khiến cho tửu đồ khắp thiên hạ cùng nhau nâng chén rượu tha thứ phần nào tội lỗi cho Điền Bá Quang ! Đâu phải chỉ trong tiếng đàn, tiếng tiêu cao nhă mới có thể tạo nên mối đồng cảm tri âm như Khúc Dương trưởng lăo và Lưu Chính Phong, mà một chén rượu đục trong chốn giang hồ vẫn đủ sức để tạo nên mối t́nh tri ngộ giữa một người mang tiếng bại hoại và một môn đồ phe chính giáo. Cái chân tâm trong chỗ giao t́nh vẫn luôn luôn nằm bên kia âm thanh cũng như luôn luôn nằm đằng sau chén rượu ! Rượu hay âm nhạc lúc đó chỉ là phương tiện để con người t́m gặp nhau ở một điểm nào đó trong chổ ư hợp tâm đầu. Khi Lệnh Hồ Xung tung chén rượu lên trời thành muôn ngàn giọt để cùng chia xẻ với quần hùng hắc đạo trên đỉnh Ngũ Bá cương, Kim Dung đă cực tả tính hào sảng của một gă tửu đồ giữa niềm thống khoái chân t́nh với hào kiệt giang hồ. H́nh ảnh kiêu hùng của Hướng Vấn Thiên khi bị trói đôi tay mà vẫn trầm tĩnh ngồi uống rượu trong lương đ́nh giữa ṿng vây của hai phe hắc bạch, đă khiến Lệnh Hồ Xung trổi dậy hào khí, liều lĩnh chen vào ngồi đối ẩm để cùng xẻ chia hoạn nạn. Người đọc không ngạc nhiên v́ sao sau này, khi Giáo chủ Nhật nguyệt thần giáo Nhậm Ngă Hành thống lĩnh giáo chúng vây Hoa Sơn để tiêu diệt Ngũ nhạc kiếm phái, đẩy Lệnh Hồ Xung vào thế đối địch, th́ Hướng Vấn Thiên là người đầu tiên bạo dạn cùng uống với Lệnh Hồ Xung một chén rượu cuối cùng ngay tại đương trường trước khi chuẩn bị cho một trận huyết chiến sắp tới, dù biết rơ Nhậm Ngă Hành đang ngấm ngầm phẫn nộ. Rồi lần lượt các tay hào kiệt khác trong Nhật nguyệt thần giáo cũng can đảm bước ra cạn chén với Lệnh Hồ Xung dù trong thâm tâm họ cũng hiểu rằng điều đó sẽ gây thịnh nộ cho Giáo chủ và cái giá phải trả đằng sau chén rượu kia có khi là cái chết. Biết bao nhiêu hào khí hùng tâm chứa chan trong một chén rượu nồng !. Lệnh Hồ Xung kết giao hào kiệt giang hồ chủ yếu bằng rượu. Gặp bất ḱ người nào sành rượu và thích uống rượu là giao t́nh nẩy nở. Đối với Lệnh Hồ Xung dường như không có chính hay tà mà chỉ có rượu ngon hay dỡ và nhất người nâng chén rượu cùng uống có đáng mặt hảo hán để giao kết hay không mà thôi. Lúc đó th́ ân oán thị phi đều có thể hoà tan trong chén rượu chân t́nh.
Nếu chén rượu của Lệnh Hồ Xung đầy tính lăng mạn th́ chén rượu của Tiêu Phong lại rất mực hào hùng. Khi uống rượu vào những giây phút quyết định tư sinh th́ chén rượu của Lệnh Hồ Xung vẫn mang chất khoái hoạt phiêu bồng c̣n chén rượu của Tiêu Phong lại tràn đầy hào khí ! Tại Tụ Hiền trang, trước khi cùng quần hùng quyết đấu, Tiêu Phong vẫn cùng họ uống rượu để tuyệt t́nh. Chén rượu ném đi, giao t́nh đứt đoạn và cuộc chơi sinh tử bắt đầu. Nhưng đến chén rượu trên chùa Thiếu Lâm mới thật chan chứa hùng tâm.
Khi t́nh cờ bị vây hă m trên đỉnh Thiếu Thất bởi vô số những cao thủ cự phách, Tiêu Phong trong cảnh lâm vào tuyêỷt địa vẫn hiên ngang uống rượu. Khi đánh lùi một lúc cả ba đại cao thủ Du Thản Chi, Đinh Xuân Thu, Mộ Dung Phục, khiến Tiêu Phong hào khí ngất trời, ông hô vệ sĩ mang mấy túi rượu uống cạn một lúc gần hai mươi cân, rồi ngơ lời cùng Đoàn Dự : ”Huynh đệ, ta và người hôm nay đồng sinh tử, thật không uổng phí một phen kết nghĩa, sống cũng tốt mà chết cũng tốt, chúng ta cùng nhau uống một trận cho thật thống khoái ! “. (Huynh đệ, nễ ngă sinh tư vi cộng, bất uổng liễu kết nghĩa nhất trường, tư dă bă i, hoạt dă bă i, đại gia thống thống khoái khoái đích hát tha nhất
trường ! ) Hào khí bức người của Tiêu Phong khiến nhà sư Hư Trúc cảm kích quên hết giới luật thanh qui, cùng nhau cạn chén. Cảnh tượng một tay đại hào kiệt là Tiêu Phong cùng anh chàng đồ gàn Đoàn Dự và nhà sư Hư Trúc làm lễ giao bái và uống rượu ngay trong ṿng gươm đao trùng điệp để chuẩn bị mở một trường đại sát thật láng lai hào khí của vơ lâm, khiến cho người đọc cảm thấy hùng tâm hứng khởi như đọc Sư kí Tư Mă Thiên đến đoạn Thái tử Đan tiễn Kinh Kha qua sông Dịch. Đó không phải chén rượu liều lĩnh của bọn dũng phu cùng đường, mà là chén rượu của những tay hào tuấn xem cái chết như là “một cơi đi về “ khi đă cảm nhận trọn vẹn được tấm chân t́nh của nghĩa đệ huynh ! Sống ở nhân gian mà có được một người tri kỉ th́ có chết đi cũng không đến nỗi uổng phí b́nh sinh ! Uống rượu hào hùng đến tŕnh hạn ấy mới là chỗ mà thơ Lư Hạ gọi là Chân thị Kinh Kha nhất phiến tâm (đó mới thực là tấm ḷng của Kinh Kha).
Nhưng uống rượu như Tiêu Phong hay Lệnh Hồ Xung cũng chỉ là cách uống rượu hào hùng thống khoái của hảo hán giang hồ, mà cách uống rượu của Đan Thanh tiên sinh - đệ tứ trang chủ Cô sơn Mai trang - hay Tổ Thiên Thu mới đúng là hạng tửu đồ thượng thừa sành điệu. Người đọc ắt hẵn phải thâm tạ Kim Dung đă tặng cho đời những trang tuyêt bút về rượu. Uống nào phải dùng chén ấy. Chén ngọc hay chén lưu li làm rượu nổi thêm màu sắc [1], chén sừng tê làm rượu thêm hương vị. Uống rượu bồ đào phải dùng chén dạ quang [2], v́ khi rót vào chén dạ quang th́ rượu bồ đào sẽ có màu đỏ như máu, khiến cho quân sĩ ngoài biên tái uống vào thêm hùng khí chiến đấu. Uống rượu Thiệu hưng trạng nguyên hồng phải dùng chén cổ đời Bắc tống. Uống rượu Lê Hoa phải dùng chén Phỉ Thúy. Các quán rượu tại Hàng Châu thường treo cờ xanh trước tiệm rượu để ánh sáng chiếu màu xanh vào chén rượu Lê hoa như màu phỉ thuư [3 ]v.v... Thử hỏi mấy ai đọc Đường thi mà có thể cảm nhận ra chỗ tận diệu trong lời thơ thế kia, nếu như không có những “nhà tửu học ” như Tổ Thiên Thu ? Tổ Thiên Thu phân tích về rượu làm ta nhớ lại lăo ăn mày trong Vang bóng một thời của Nguyễn Tuân b́nh phẩm về trà. Họ đều là những nghệ sĩ tài hoa trong làng trà làng rượu. Với Đan Thanh và Tổ Thiên Thu th́ uống rượu đă trở thành một loại nghệ thuật. Uống rượu đến mức đó là gần như nâng rượu lên thành Tửu đạo.
Đáng tiếc thay, ở phương Đông, cái tạm gọi là Tửu đạo đó lại không được lịch sử phát triển thành một trào lưu như Trà đạo. Có lẽ v́ nó giống như con dao hai lưỡi. Kẻ non nớt dùng nó ắt sẽ bị đứt tay. Tiên tửu chưa chắc đă thấy đâu mà tục tửu có thể đă ngập tràn trong thiên hạ ! Chén rượu ngày nay đă mang quá nhiều tục sắc. Tửu vị cho dẫu đă được nâng lên thêm mấy bậc nhưng tửu đạo lại bị hạ xuống thấp mấy tầng ! Giá như Tổ Thiên Thu và Đan Thanh sống lại ắt hẵn sẽ mời tất cả các tửu đồ thượng thừa trong thiên hạ đời nay tụ tập lại để giảng cho nghe về tửu đạo và cùng nhau lai rai một chén rượu giang hồ !
( Hết bài Lai Rai Chén Rượu Giang Hồ )
_______________
Chú giải của tác giả bài viết :
[1] Lưu li chung, hổ phách nùng ( chén đựng rượu bằng ngọc lưu li làm màu hổ phách của rượu thêm đậm đà - Thơ Lư Hạ ) hay Ngọc uyển thịnh lai hổ phách quang (chén ngọc làm sáng
thêm màu hổ phách của rượu - Thơ Lí Bạch )
[2 ] Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi, dục ẩm tỳ bà mă thượng thôi ( Rượu Bồ đào rót chén dạ quang, Toan uống Tỳ bà dục lên đàng - Thơ Vương Hàn)
[3] Hồng tụ chức lăng khoa thị diêp, thanh ḱ cô tửu sấn Lê hoa ( Tay áo lụa hồng khoe lá thị, cờ xanh quán rượu ánh Lê hoa - Thơ Bạch Cư Dị)
Nguồn thư viện online.
Sửa lại bởi chindonco : 12 June 2005 lúc 6:22am
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
chindonco
Trợ Giáo
Đă tham gia: 28 March 2003
Nơi cư ngụ: United States
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 5248
|
| Msg 2 of 3: Đă gửi: 13 June 2005 lúc 12:06pm | Đă lưu IP
|
|
|
Lại thêm một bài viết về rượu cùng tác giả.
Huỳnh Ngọc Chiến
LỆNH HỒ XUNG : CHÂN DUNG GĂ TỬU ĐỒ LĂNG TỬ
Dường như có một qui luật trong sáng tạo của các thiên tài là : các tác phẩm thường đi từ bi đến lạc hoặc đi từ lạc đến bi. Nhà viết kịch vĩ đại Shakespeare, sau các hài kịch Much ado about nothing, The merchant of Vernice v.v... lại sáng tạo tiếp các bi kịch như King Lear, Othello, Macbeth v.v.... C̣n Kim Dung th́ ngược lại, sau các tác phẩm làm tan nát ḷng người như Thiên long bát bộ, th́ Tiếu ngạo giang hồ là tác phẩm tương đối ít bi thương. Khung trời máu lửa của vơ lâm dường như đă bắt đầu tươi sáng hơn khi mà các thành kiến chính tà và thị phi ân oán cũng như tham vọng thống nhất giang hồ đều tiêu dung, hoá giải trong khúc cầm tiêu hợp tấu Tiếu ngạo giang hồ của Nhậm Doanh Doanh và gă tửu đồ lăng tử Lệnh Hồ Xung.
Trước khi Lệnh Hồ Xung xuất hiện trong tác phẩm Tiếu ngạo giang hồ, Kim Dung đă chuẩn bị một bối cảnh khá chu đáo, dù chỉ toàn bằng lời kể. Chính sự có mặt trong vắng mặt càng làm tăng thêm vẽ hấp dẫn cho nhân vật cực ḱ đáng yêu này. Thoạt tiên ngựi ta chỉ biết đến gă như tên “ bợm nhậu” khi lừa một ông lăo ăn mày để uống hết ṿ rượu ngon bằng nội công thâm hậu của ḿnh. Kế đó, gă lại hiện ra như là kẻ mất nết ưa gây hấn khi giao du với tên dâm tặc Điền Bá Quang và giết đệ tử phái Thanh Thành. Bao nhiêu ác cảm, ngộ nhận đều trút lên đầu gă. Chỉ từ lúc cô tiểu ni xinh đẹp Nghi Lâm xuất hiện th́ mọi chuyện mới thay đổi, và qua lời kể của cô, chân dung tên tửu đồ bẻm mép, giảo hoạt đó mới bắt đầu hiện rơ nét như là một người trượng nghĩa, thông minh và cực ḱ liều lĩnh.
Đến khi gương mặt nhợt nhạt của gă, với đôi môi mỏng dính và đôi mày h́nh lưỡi kiếm hiện trên giường của một kỉ viện thành Hành sơn th́ độc giả đă h́nh thành thêm được tính cách của gă : ngang tàng, đởm lược, ứng biến cực ḱ mau lẹ. Có ǵ lí thú hơn khi chưởng môn phái Thanh Thành là Dư Thương Hải bị gă, dù toàn thân bất lực do bị trọng thương, dùng mẹo khiêu khích, lừa không cho mở tấm mền giấu Khúc Phi Yến và Nghi Lâm đang run sợ bên cạnh gă. Một dạng biến tửớng thông minh của mưu kế kiểu “ Không thành” mà Khổng Minh dùng lừa Tư Mă ư, làm người đọc vô cùng khoan khoái !
Có lẽ tất cả các chi tiết trên chỉ là sự chuẩn bị của Kim Dung về tính cách của Lệnh Hồ Xung để lí giải việc lí dó v́ sao gă có cơ duyên được Phong Thanh Dương truyền cho môn kiếm pháp vô địch thiên hạ : Độc Cô cửu kiếm, môn học không chỉ đ̣i hỏi trí thông minh mà c̣n cần phải có một tâm hồn khoáng đạt, không câu nệ, cố chấp, và ứng biến linh hoạt. Người đọc làm sao quên được đoạn gă bị phạt trên đỉnh núi Hoa sơn và buộc phải đấu kiếm nhiều phen với Điền Bá Quang để khỏi bị họ Điền “mời” xuống núi. Cùng uống với họ Điền hai ṿ rượu quí hiếm duy nhất thế gian là để tạ t́nh tri kỉ, dù họ Điền là tên dâm tặc, đó là cái t́nh. Uống xong, tuốt kiếm đánh nhau, không chấp nhận xuống núi v́ tuân theo sư mệnh, đó là cái lí. Khi gă dùng một mẹo vặt khá tồi bại, không xứng đáng với đệ tử danh môn chính phái, để gạt được Điền Bá Quang nhằm tranh thủ thêm thời gian học môn Độc Cô cửu kiếm, gă biện bạch với Phong Thanh Dương là : đối với bọn đê hèn vô liêm sỉ th́ phải dùng thủ đoạn đê hèn vô liêm sỉ, người đọc hồi hộp biết ngần nào khi nghe vị tôn sư vơ học kia nghiêm nghị hỏi lại : “Thế đối phó với bậc chính nhân quân tử th́ sao ?”. Câu hỏi như một loại công án thách thức sự ứng biến chân thành. Gă đă thành thực lẫn bạo gan trả lời đúng với tính cách của ḿnh, không một lớp sơn phù phiếm hoa hoè giả tạo của môn qui : “Cho dù bọn họ có là bậc chính nhân quân tử đi nữa, mà nếu như họ muốn giết đệ tử, th́ đệ tử quyết không cam tâm để bị giết, cùng lắm đến lúc chẳng đặng đừng đó, th́ thủ đoạn hèn hạ vô liêm sỉ cũng phải dùng tạm chớ biết làm sao !” ( Tựu toán tha chân thị chính nhân quân tử, thảng nhược tưởng yếu sát ngă, ngă dă bất năng cam tâm tựu lục, đáo liễu bất đắc dĩ đích thời hậu, ti bỉ vô sỉ đích thủ đoạn, dă chỉ hảo dụng thượng giá ma nhất điểm bán điểm liễu ). Người đọc lo ngại thay cho gă, sợ câu nói liều lĩnh làm phật ư vị Thái sư thúc tổ của môn phái. Ngờ đâu ta c̣n khoan khoái hơn khi nghe Phong Thanh Dương tươi cười rạng rỡ, nói : “ Hay lắm, hay lắm ! Câu nói của nhà ngươi đúng là khác với bọn ngụy quân tử giả mạo bịp đời. Bậc đại trượng phu hành sự thích việc ǵ ra việc nấy, linh hoạt như nước chảy mây bay, tuỳ ư thích mà làm. c̣n tất cả những thứ qui củ vơ lâm, giáo điều môn phái ǵ ǵ đó đều chỉ là cái rắm chó thúi đáng vất đi mà thôi ! “ (Hảo, hảo! Nễ thuyết giá thoại, tiện bất thị giả mạo vi thiện đích ngụy quân tử. Đại trượng phu hành sự, ái chẩm dạng tiện chẩm dạng, hành vân lưu thủy, nhậm ư sở chí, thậm chẩm vơ lâm qui củ, môn phái giáo điêu, toàn đô thị phóng tha ma đích cẩu xú tí !).
Trong toàn bộ tác phẩm Kim Dung, tôi cho rằng không có đoạn nào làm người đọc cảm thấy thống khoái hơn đoạn đối thoại trên đây, khi nghe câu nói vô cùng khoái ư chân t́nh của một bậc cao nhân tiền bối của vơ lâm, một vị đại tôn sư vơ học, mà lại là của phe được xem là chính giáo ! ấy vậy mà người đọc vẫn kính mộ PhongThanh Dương như một con thần long phiêu hốt, ngẫu nhiên ghé về trần gian trao một tặng vật cho người hữu duyên rồi biến mất. Để rồi về sau, h́nh ảnh ông chỉ xuất hiện như một huyền thoại, qua hồi tưởng của hai vị đại tôn sư vơ học khác là giáo chủ Nhật Nguyệt thần giáo[1] Nhậm Ngă Hành và phương trượng chùa Thiêú lâm Phương Chứng đại sư. Kim Thánh Thán khi phê b́nh Tây sương kí của Vương Thực Phủ, nhân đọc đoạn biện bạch của nhân vật nữ t́ tên Hồng, ông quá thích thú bèn liên tửởng đến ba mươi ba điều thống khoái trên đời [2]; tôi cho rằng đoạn đối thoại lí thú này, giữa Phong Thanh Dương và Lệnh Hồ Xung, đáng được đưa thêm vào thành điều thống khoái thứ ba mươi bốn của họ Kim !
Đoạn đối thoại rất trung thực, phản ánh được những đặc điểm rất con người, không hoa hoè, cường điệu. Điểm quyến rũ của tác phẩm Kim Dung vẫn thường nằm ở các chi tiết rất nhỏ đó. Sẽ chán biết ngần nào khi mà các nhân vật ai ai cũng sống, cũng ăn nói, cũng hành động theo một khuôn khổ ước lệ như nhau, nhất là lúc “ lỡ “ được tiếng là thuộc danh môn chính phái ! Luôn phải cố tạo một cái ǵ đó khác người thường, khác với đám phàm phu tục tử, phải sống theo cái khuôn vàng thước ngọc của ngàn xưa, mà không bao giờ dám sống thực là ḿnh !. Đó là điểm mà Trang tử chế nhạo là “ Chỉ thích cái thích của ngựi mà không tự thích cái thích của ḿnh“ [3]. Cái thực tại người vẫn luôn luôn tồn tại trong những điều b́nh dị và hết sức đời thường. Ta cũng hiểu lí do v́ sao trong truyện Kiều, nhân vật đáng cảm thông nhất và gần gũi với con người nhất vẫn là Thúc Sinh. Không như Kim Trọng và Từ Hải, chỉ là những nhân vật mang tính ước lệ, quá lí tưởng đến mức hầu như không thực. Nhân vật Lệnh Hồ Xung hấp dẫn người đọc trước hết ở chổ sống rất thực và rất con người.
Suốt cuộc đời hành sự của Lệnh Hồ Xung, từ lúc lừa Điền Bá Quang để cứu Nghi Lâm, bị hàm oan là giết sư đệ, lấy cắp kiếm phổ, t́nh cờ gặp Doanh Doanh, qua h́nh ảnh Bà Bà, ngoài ngơ trúc thành Lạc dương, được quần hào hắc đạo nghinh đón trên sông, bỡn cợt với giáo chủ Ngũ độc giáo Lam Phựơng Hoàng, uống rượu tại Ngũ bá cương, cho đến khi sống chung với Doanh Doanh bên suối vắng, rồi rời chùa Thiếu lâm, giúp Hướng Vấn Thiên đánh quần hùng hai phe hắc bạch, vô t́nh cứu Nhậm Ngă Hành, học Hấp tinh đại pháp, ám trợ phái Hằng sơn lột mặt nạ bọn Tung sơn, kéo quần hùng đại náo Thiếu lâm tự, từ chối gia nhập Nhật nguyệt thần giáo v.v... những việc làm của gă dù đúng hay sai đi nữa th́ Lệnh Hồ Xung vẫn hiện chân dung là gă lăng tử đa t́nh sống bạt mạng, sống say mê, sống rất chân thành và chân t́nh với cái Tâm hoàn toàn trong sáng. Các bậc chân nhân xưa nay đều quí trọng chữ thành [4] ! Chính v́ lẽ đó mà sau này, dù mang tiếng bao tai tiếng hư đốn, bị trục xuất khỏi phái Hoa sơn th́ Lệnh Hồ Xung vẫn lọt vào mắt xanh của hai bậc Thái sơn Bắc đẩu trong vơ lâm là Phương Chứng đại sư và Xung Hư đạo trưởng. Và càng oái ăm hơn khi Định Nhàn sư thái trước lúc lâm chung lại chọn mặt gởi vàng, uỷ thác cho gă làm chưởng môn phái Hằng sơn toàn là các ni cô !.
Chính nhờ bản tính hồn nhiên khoáng đạt, giỏi ứng biến mà môn Độc cô cửu kiếm trong tay Lệnh Hồ Xung c̣n đạt đến những thành tựu cao hơn cả vị Thái sư thúc tổ Phong Thanh Dương. Ngay cả Nhậm Ngă Hành khi ngồi trong đại lao dưới đáy Tây hồ, cũng không tin nỗi điều đó khi nghe thuật lại việc một đại cao thủ là Nhị trang chúa Hắc Bạch tử bị gă đánh cho liểng xiểng, đến chiêu thứ bốn mươi cũng không phản kích nỗi !. Cái bản tính hồn nhiên khoáng đạt đó, một biểu hiện khác của trạng thái vô tâm, là yếu quyết để lĩnh hội kiếm ư trong Độc cô cửu kiếm, có thể có được không nếu gă không phải là một tửu đồ, đệ tử của Lưu Linh ? Vị sư mẫu gă cũng nhận định về gă : bừa băi thành tánh, hời hợt rượu chè (hồ náo nhậm tánh, khinh phù háo tửu). Nhưng cũng chính vị sư mẫu đó lại cực ḱ thương yêu gă như con ruột v́ bà hiểu tấm ḷng của gă rất chân thành, cái tâm của gă rất trong sáng.
Không phải ngẫu nhiên mà trong Tiếu ngạo giang hồ, Kim Dung để cho nhân vật Nhạc Bất Quần - với ngoại hiệu Quân tử kiếm - làm sư phụ Lệnh Hồ Xung. Kim Dung cố t́nh muốn làm nổi bật nét tương phản của chữ ngụy và chữ thành giữa hai thầy tṛ. Một bên che đậy tà tâm thâm độc dưới lớp vỏ cực ḱ khuôn thước qui củ, một bên cứ hồn nhiên theo ư thích mà hành sự, xét thấy không thẹn với ḷng là được. Cuối cùng, khi cái mặt nạ giả dối của vị sư phụ mà gă hằng tôn kính đă rơi xuống để hiện nguyên h́nh là tên ngụy quân tử vô cùng gian xảo, th́ hai thầy tṛ bị đẩy vào thế phải giao đấu với nhau bằng hai môn kiếm pháp tối cao. Rốt cuộc Độc cô cửu kiếm vẫn chiến thắng Tịch tà kiếm pháp, cũng như chữ Ngụy vẫn luôn luôn phải bị đánh bại bởi chữ Thành !.
Trong Tiếu ngạo giang hồ, nói đến Lệnh Hồ Xung mà không nói đến nhóm Đào cốc lục tiên sẽ là điều thiếu sót lớn. Nhưng đó sẽ là nội dung của một bài viết khác. Đặt sáu nhân vật hồn nhiên ngây ngô bên cạnh Lệnh Hồ Xung, Kim Dung càng làm tăng thêm vẽ khoái hoạt, bỡn đời của gă. Một tay tửu đồ thuộc ṇi lăng tử đa t́nh như Lệnh Hồ Xung th́ có thiết tha ǵ với cái chức Giáo chủ Nhật Nguyệt thần giáo hay cái tham vọng thống trị giang hồ ? Có lẽ các thứ đó đối với gă cũng không lí thú bằng uống một ṿ rượu ngon, rồi cùng người yêu rong chơi bốn biển và thả hồn theo khúc Tiếu ngạo giang hồ trong tiếng hợp tấu của cầm tiêu !
____________
Chú giải của người viết :
[1] Theo nguyên bản Tiếu ngạo giang hồ mà tôi được đọc qua (gồm 4 tập 28-31 trong bộ Kim Dung toàn tập) th́ Ma giáo c̣n gọi là Nhật Nguyệt thần giáo, không hiểu sao ông Hàn Giang Nhạn, một dịch giả Kim Dung cực ḱ tài hoa, lại dịch là Triêu Dương thần giáo
[2] Tây Sương Kí, bản dich Nhựơng Tống, chương Khảo hoa, nxb Tân việt, tr. 312-318
[3] Nam hoa kinh, Ngoại thiên. chương Biền mẫu
[4] Thành giả, vật chi chung thuỷ, bất thành vô vật (Thành thực là gốc ngọn của mọi sự. Không chân thành th́ không thể có ǵ thành tựu được cả (Trung dung, chương XXV).
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
chindonco
Trợ Giáo
Đă tham gia: 28 March 2003
Nơi cư ngụ: United States
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 5248
|
| Msg 3 of 3: Đă gửi: 15 June 2005 lúc 1:55pm | Đă lưu IP
|
|
|
Trích dẫn:
Trong Tiếu ngạo giang hồ, nói đến Lệnh Hồ Xung mà không nói đến nhóm Đào cốc lục tiên sẽ là điều thiếu sót lớn. Nhưng đó sẽ là nội dung của một bài viết khác. Đặt sáu nhân vật hồn nhiên ngây ngô bên cạnh Lệnh Hồ Xung, Kim Dung càng làm tăng thêm vẽ khoái hoạt, bỡn đời của gă. Một tay tửu đồ thuộc ṇi lăng tử đa t́nh như Lệnh Hồ Xung th́ có thiết tha ǵ với cái chức Giáo chủ Nhật Nguyệt thần giáo hay cái tham vọng thống trị giang hồ ? Có lẽ các thứ đó đối với gă cũng không lí thú bằng uống một ṿ rượu ngon, rồi cùng người yêu rong chơi bốn biển và thả hồn theo khúc Tiếu ngạo giang hồ trong tiếng hợp tấu của cầm tiêu !
|
|
|
Và đầy là bài viết về Đào Cốc Lục Tiên của cùng tác giả, xin mời các bạn cùng đọc.
Huỳnh Ngọc Chiến
ĐÀO CỐC LỤC TIÊN -MỘT SÁNG TẠO ĐỘC ĐÁO CỦA KIM DUNG
Cục diện đương trường đang b́nh thường, bỗng nhiên thấy bốn bóng người thấp thoáng, tiếp theo là một tiếng rú kinh hoàng : một cao thủ vơ lâm đă bị xé xác làm bốn mảnh ! Cách sát thủ thần tốc và quái đản của nhóm Đào cốc lục tiên quả đă gây trong ḷng độc giả một tiếng dội tâm lí đầy ấn tượng. Sáu quái nhân đó xuất hiện trong Tiếu ngạo giang hồ như một sáng tạo vô tiền khoáng hậu của Kim Dung.
Chưa bao giờ và có lẽ không bao giờ trong tiểu thuyết vơ hiệp lại xuất hiện sáu nhân vật vô cùng độc đáo như thế. Nhưng nếu chỉ có mỗi một việc sát thủ chớp nhoáng th́ nhóm Đào cốc lục tiên cũng không có ǵ đáng để nói đến. Một Bạch mi ưng vương với cách giết người thần tốc khi đương trường chỉ c̣n lưu lại các xác chết và dư hưởng của một tiếng rú trầm hùng cách xa đó hàng mấy dặm, hay một Nhậm Ngă Hành bằng tay không, chỉ trong chớp mắt đă phá vỡ áo giáp hộ thân của đối thủ để moi tim có lẽ c̣n ghê gớm hơn nhiều. Và ng̣i bút Kim Dung ắt hẳn thừa sức để tạo nên những "pha" sát thủ lâm li hấp dẫn hơn, gây những tiếng dội tâm lí ở tầng sâu hơn nữa. Nhưng Đào cốc lục tiên vẫn có cái độc đáo riêng biệt mà ta khó có thể t́m ở bất ḱ nhân vật nào trong mọi tác phẩm của Kim Dung.
Nếu có ai đó muốn tiến hành một sự phân loại các nhân vật của Kim Dung th́ ắt hẳn sẽ vô cùng bối rối trước đám Đào cốc lục tiên này. Họ là nhóm người ngớ ngẩn khù khờ và hồn nhiên vô tâm, vơ công cực cao nhưng lại vô cùng nhút nhát. Họ không thuộc về Tà giáo cũng không thuộc về Chính giáo. Không môn phái, không tham vọng, cũng không chịu sự sai sử của bất ḱ bang hội hay tổ chức nào. Họ tồn tại giữa cơi Tiếu ngạo giang hồ như một sự ngẫu nhiên đầy lí thú ! Người đọc cũng không rơ họ từ đâu tới và rong ruỗi giữa giang hồ v́ mục đích ǵ. Có lẽ Kim Dung muốn nhường phần suy luận thú vị này cho người đọc ? Thoạt tiên, bọn họ xuất hiện trên sơn đạo núi Hoa sơn như từ trên trời rơi xuống, và hành Bất Ưu là người vô duyên được sổ đoạn trường chọn mặt để họ cho nếm mùi " tứ quái phân thây " cực ḱ rùng rợn, khiến thầy tṛ phái Hoa sơn kinh tâm động phách phải bỏ núi đào vong. Tiếp đến là sự nhiệt t́nh ngớ ngẩn của họ trong việc chữa bệnh khiến nội thương Lệnh Hồ Xung thêm trầm trọng. Chính v́ vơ công họ quá cao nên hậu quả càng thêm tệ hại, đẩy gă lăng tử này vào t́nh trạng sống dỡ chết dỡ. Rồi tiếp theo đó là một loạt những việc làm ngây ngô của họ khiến cho bao sự việc càng rối mù thêm. Nhưng hoạ trung hữu phúc (trong tai họa vẫn tiềm ẩn sự may mắn), chính việc làm ngớ ngẫn của họ đă khiến cho Lệnh Hồ Xung có cơ duyên tiếp thu và hoá giải được vô số nội lực của các đại cao thủ đương thời. Cái ngây ngô của họ làm ta vừa thích thú vừa bực ḿnh nhưng đôi lúc ngẫm cũng đáng yêu : đó là sự ngây ngô của những "thằng Bờm " trong ca dao Việt nam !
Dường như Kim Dung vẫn luôn đánh giá cao những nhân vật sống gần với bản năng. Các nhân vật ác độc như Âu Dương Phong, cương trực như Hồng Thất Công, vô tư như Châu Bá Thông là những người sống gần với bản năng và lại là các cao thủ tuyệt đỉnh. Nơi Đào cốc lục tiên, ta t́m thấy lại một Lăo ngoan đồng Châu Bá Thông dưới một b́nh diện khác. Không hận thù, không tranh danh đoạt lợi, cứ ung dung hồn nhiên mà tồn tại. Trong khi Châu Bá Thông có thể sướng điên lên nếu học được thêm một môn vơ công mới, th́ đối với Đào cốc lục tiên, Tịch tà kiếm phổ hay bất ḱ cuốn bí cấp ḱ ảo nào cũng không quan trọng bằng ngồi tranh căi về những vấn đề tầm phào trên trời dưới đất. Giữa cơi giang hồ đầy dẫy những tranh chấp đẫm máu, họ có lẽ là những người c̣n sống gần với cái "xích tử chi tâm " của Mạnh tử [1]. Thậm chí những lúc nhóm Đào cốc lục tiên thi triển tuyệt nghệ "tứ quái phân thây" th́ họ cũng hồn nhiên vô tư như các đứa bé giết con sâu cái kiến mà không hề có một mảy may í thức ǵ về tội lỗi hay thiện ác. Và khi quần hùng Ma giáo họp nhau bàn tính việc kéo lên chùa Thiếu Lâm cứu Nhậm Doanh Doanh, bọn họ cũng nhảy ra cùng tranh cái chức Minh chủ với quần hùng th́ ta hiểu đó là những đứa bé đang hồn nhiên tranh nhau một đồ chơi đẹp mặc dù chưa hoàn toàn hiểu công dụng hay chức năng của đồ chơi đấy !
Nhưng điều khiến người đọc nhớ đến bọn họ nhiều nhất có lẽ là các cuộc tranh luận đầu Ngô, ḿnh Sở. Bọn họ lí luận ban đầu nghe cũng mạch lạc lắm, logic lắm nhưng rốt cuộc th́ ngớ ngẩn chẳng ăn nhập đâu vào đâu cả. Nhưng lại rất ưa phát biểu, rất ưa tŕnh bày quan điểm, rất ưa tranh luận. Ở đâu có họ th́ lập tức có nổ ra những cuộc tranh căi tầm phào. Nếu không có ai thèm tranh căi th́ bọn tự quay sang bắt bẽ lẫn nhau. Không thể h́nh dung một nhóm Đào cốc lục tiên mà không có tranh căi, cũng như không thể h́nh dung phái Thiếu lâm thiếu La hán trận hay phái Vơ đương mất đi Thái cực kiếm pháp ! Nội dung tranh căi của họ thường làm người đọc buồn cười bởi tính chất ngớ ngẫn, tầm phào mặc dù cái mạch lí luận của nó trông bề ngoài có vẻ hợp lí lắm. Như tôi đă nói trong một bài viết khác [2], truyền thống Đông phương vốn không xem trọng lí trí cho lắm nên Kim Dung có cách châm biếm luận lí học Tây phương theo phong cách nhẹ nhàng rất Đông phương.
Không phải ngẫu nhiên mà Kim Dung lại bố trí sáu quái nhân độc đáo này bên cạnh Lệnh Hồ Xung. Một nhóm người như thế ắt hẳn phải hợp " gu" với một gă tửu đồ không sợ trời sợ đất, xem trần gian là một cuộc chơi đầy ngẫu hứng theo bước chân lăng tử phiêu bồng !. Trong Tiếu ngạo giang hồ, có lẽ chỉ có Đào cốc lục tiên và Lệnh Hồ Xung là những người hiếm hoi không quan tâm chi tới Tịch tà kiếm phổ, một cuốn bí cấp then chốt trong truyện đă kéo theo nó biết bao thảm kịch và đă làm biết bao nhân vật vơ lâm đổ máu để ḥng độc chiếm. Ngay cả bậc cao tăng thế ngoại như Phương Chứng đại sư cũng không khỏi động chút ḷng trần ṭ ṃ muốn đọc khi nghe Xung Hư đạo trưởng nhắc đến ! Trong khi Qú hoa bảo điển hay Tịch tà kiếm phổ, giống như những "bè gỗ lim" những " ao sâu cá mè ", đă khiến cho bao đại cao thủ, những " phú ông giang hồ", lao vào cuộc tranh chấp đẫm máu một cách cuồng điên th́ cùng với lăng tử Lệnh Hồ Xung, đám " thằng Bờm" Đào cốc lục tiên ung dung đứng ngoài cuộc mà mĩm cười với những "nắm xôi". Đó là những cuộc tranh căi vô nghĩa không đầu không đũa. Ta cũng có thể xem đó là sự minh triết tự nhiên. Đào cốc lục tiên đạt được sự minh triết đó nhờ bản tính ngây ngô c̣n Lệnh Hồ Xung đạt được nhớ tâm hồn khoáng đạt.
Vai tṛ của sáu nhân vật này đôi lúc tương tự như những thằng hề ( fool ) trong các bi kịch của Shakespeare. Những nhân vật hề này thường xuất hiện như một bước đệm trước khi các giai đoạn bi kịch đi đến cao trào. Ai đă đọc Shakespeare đều khó ḷng quên được những câu nói vừa ngớ ngẫn vừa đầy minh triết của các nhân vật hề trong King Lear, hay Hamlet. Thỉnh thoảng Đào cốc lục tiên nói được những lời ngớ ngẫn nhưng vô cùng xác đáng, th́ người đọc hiểu rằng ấy là tiếng nói của lương tri. Đôi khi sự hồn nhiên của các nhân vật này lại cứu văn được t́nh thế bế tắc. Chỉ v́ ngớ ngẫn chạy đi t́m một con chuột mà bọn họ phát hiện ra đường hầm bí mật để cứu quần hùng Ma giáo thoát khỏi cảnh bị vây khốn trên chùa Thiếu lâm. Và trong đại hội của Ngũ nhạc kíếm phái trên núi Tung sơn, lối tranh biện "cù nhầy" của họ suưt làm tan vỡ mưu đồ của Tả Lănh Thiền. Cũng có thể Kim Dung muốn dùng Đào cốc lục tiên như một biểu tượng để khoáng diễn tư tưởng của Shakespeare " Cuộc đời chỉ là một câu chuyện do một thằng khờ kể lại, tràn ngập âm thanh và cuồng nộ, mà không có một ư nghĩa ǵ " [3]
Nếu như trong tiểu thuyết vơ hiệp cổ điển, sự thật thà đến mức ngây thơ thường bị xem như một khuyết điểm và chỉ có ở những nhân vật phe Tà giáo, th́ trái lại trong tác phẩm Kim Dung, nó lại được đánh giá cao. Lăo tử vẫn thường ca ngợi sự ngây ngô minh triết của các bậc chân nhân
Ngă ngu nhơn chi tâm dă tai !
Độn độn hề !
Tục nhơn chiêu chiêu ngă độc hôn hôn
Tục nhơn sát sát ngă độc muộn muộn
(Đạo đức kinh Chương XX)
Ta là người ngu dốt thay !
Ngây ngô vậy !
Người đời ai nấy đều sáng rỡ riêng ta mờ mịt
Người đời ai nấy cũng rạch ṛi riêng ta lẫn lộn
Nào biết đâu trong cái ngây ngô ngớ ngẫn của Đào cốc lục tiên lại hàm ẩn nhiều minh triết của Đạo gia và biết đâu đó là một dạng biến tướng khi nhập thế của một triết học chỉ thiên về xuất thế ?
_________________
Chú giải của người viết:
[1] Đại nhân dă, bất thất ḱ xích tử chi tâm giả da (Bậc đại nhân không làm mất đi tấm ḷng hồn nhiên của trẻ thơ)
(Mạnh Tử - chương Li Lâu hạ)
2 Tiểu thuyết vơ hiệp Kim Dung nh́n qua lăng kính triết học truyền thống phương Đông, KTNN Số 332
3 ( It [ life ] is a tale told by an idiot, full of sound and fury, sinifying nothing (Macbeth, Act V, Scene V,
Shakespeare)
Nguồn thư viện online.
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
|
|
Diễn đàn bị khoá)
Chủ đề: Lai Rai Chén Rượu Giang Hồ - Huỳnh Ngọc Chiến
