Msg 1 of 11: Đă gửi: 01 March 2010 lúc 2:15am | Đă lưu IP
|
|
|
Thành Lộc: 'Đến với tôi hăy mang theo nén nhang'
Người đàn ông ấy bé nhỏ, nhanh nhẹn, tinh anh phát tiết,
ăn mặc rất mốt và trẻ hơn cái tuổi xấp xỉ 50, đă nhiều năm ở trên đỉnh
thành công và danh tiếng. Anh vừa mua được xe, đă xây được nhà, nhưng
trong đôi mắt anh nh́n không có ánh sáng của niềm vui và sự măn nguyện.
- Trong vở "Lôi Vũ", anh thủ vai Chu Xung - lúc đó
anh trẻ măng và gầy guộc. Bao nhiêu năm đă qua rồi nhỉ?
- Gần hai chục năm rồi. Từ cuối năm 1989. Mau quá.
Thời gian thay đổi, nhưng con người vẫn đầy ước mơ như Chu Xung, khát
vọng về một thế giới lương thiện. Nhưng bây giờ tôi không mơ mộng như
Chu Xung nữa, v́ thế không bị điện giật chết như Chu Xung mà chỉ bị té
găy xương thôi.
- Anh nghĩ sao về việc vào Google, t́m tên Thành
Lộc trên đó để biết ḿnh đang "sở hữu" bao nhiêu kết quả?
- Chưa bao giờ. Tôi không đủ dũng cảm làm việc đó.
Thực ra tôi rất dốt về Internet, chỉ biết mở mail, đọc báo điện tử và ra
sức bảo vệ sự ngu đần đó của ḿnh.
- Với khoảng 500 vai diễn (kể từ lúc 8 tuổi đến
nay), anh sinh ra đă là nghệ sĩ hay v́ anh cố gắng để trở thành nghệ sĩ?
- Tôi tin con người do thượng đế tạo ra. Tôi là nghệ
sĩ do sự phân công, sắp đặt của thượng đế, nhưng trở thành diễn viên
kịch là lựa chọn của tôi. Tài năng nghệ thuật thuộc về sứ mạng, nhưng
thành công là kết quả của trí tuệ và lao động. Tôi hoài nghi rằng, nếu
tôi không là nghệ sĩ mà làm việc khác, th́ công việc đó sẽ rất tệ và
năng suất rất thấp.
- Báo chí gọi anh là phù thủy trên sân khấu, c̣n
anh em trong nghề nói anh là "Quỷ". Quỷ ở đây là nghĩa ǵ vậy?
- Anh em trong sân khấu hay nói: "Thằng cha này là
quỷ, không phải người, không điều ǵ ông ấy làm không được". Ư nghĩa của
nó cũng rộng và mơ hồ phải không? Thật ra tôi nghĩ tên tuổi tôi trở nên
bóng loáng là nhờ vào ng̣i bút của nhà báo. Họ nh́n thấy ánh sáng từ
tôi toát ra trong quá tŕnh lao động nghệ thuật và viết lên báo. C̣n
tôi, tôi chỉ biết sân khấu và vai diễn. Phù thủy hay quỷ, tôi không rơ
lắm.
- Từ vai chính diện đến phản diện, người già đến
trẻ nhỏ, bi đến hài, con người đến muông thú, buổi chiều diễn người đàn
ông nội tâm giằng xé, buổi tối lại vào vai người đàn bà nhí nhảnh... Sao
anh làm được như thế?
- Ngộ nghĩnh hả? Đó là sự quyến rũ của nghệ thuật. Khi
hóa trang xong, soi gương, nhân dáng sẽ tác động đến tâm lư của ḿnh và
bạn diễn. Bản thân chúng tôi cũng thích sự phiêu lưu. Khi ḿnh dấn thân
vào những con người có tâm lư với những số phận khác nhau, dù chỉ trong
vài tiếng đồng hồ, nó cũng cho ḿnh một sự hưng phấn để hóa thân. Những
vai diễn, đó là những cuộc phiêu lưu của tâm hồn.
- Anh yêu khuôn mặt của ḿnh khi c̣n đội lốt nhân
vật hay khi đă tẩy trang?
- Tôi yêu khuôn mặt tôi khi có hóa trang hơn, trông
linh hoạt và giống như có một người khác nhập vào ḿnh. Khi tẩy trang
rồi, trông tôi không đẹp, mệt mỏi, thất thần, buồn quá, không vui.
- Những ǵ đă tạo nên gương mặt buồn đó của anh?
- Thày dạy nghề của tôi trong trường, thày Lê Văn
Tĩnh, là người khám phá ra điều này trước nhất: "Cái thằng Lộc này, dù
diễn vai bi hay hài, chính hay phản th́ mắt nó vẫn cứ buồn. Sẽ vận vào
thân thôi". Điều ǵ tạo nên? Làm sao biết được giữa định mệnh và cuộc
đời, ai là người tạo tác?
- Anh đă bao nhiêu lần đối diện với cảm giác bất
lực trong chính ngôi nhà nghệ thuật của ḿnh?
- Có chứ, nhiều, với t́nh trạng cơ sở vật chất, những
diễn viên mang khuyết tật nghề nghiệp. Các em bây giờ, kỹ năng nghề
nghiệp yếu quá, ư thức nghề nghiệp c̣n tệ nữa. Họ như một chiến sĩ lao
ra trận, mà trong cây súng họ cầm không có đạn, trái tim th́ nguội lạnh.
Thế hệ chúng tôi xem sân khấu là cái bàn thờ, các em xem sân khấu là
cái bàn đạp. Nản ḷng lắm chứ.
|
NSƯT Thành Lộc. Ảnh: Đào Ngọc Thạch. |
Tôi là người muôn h́nh
muôn mặt
- Anh tuổi Tân Sửu, cầm tinh con trâu, sinh lúc 5h
sáng. Lá số tử vi của anh có ǵ đặc biệt?
- Tôi là đàn ông nhưng thuộc loại sao Thái âm, làm về
ban đêm sẽ thành công. Th́ tôi làm nghệ thuật đấy thôi. Tôi là người đào
xới, nhưng hưởng lợi nhiều là những người phía sau. Cung quan lộc của
tôi có nhiều sao tốt nhưng sao xấu lại dồn về cung nô bộc.
- Ư anh là ḿnh hay bị phản và có nhiều kẻ thù?
- Đúng vậy. Nhưng từ năm 40 tuổi đến nay th́ đỡ hơn
rồi. Nhiều kẻ thù cũng biến thành bạn. Mà họ thù tôi, chứ cả đời tôi
không thù ai. Khinh th́ có.
- Tổng thống mới đắc cử của Pháp, Nicolas Sarkozy,
khái quát về đời ḿnh: "Đời giáng cho tôi nhiều cú, và tôi cũng đáp
trả". Câu nói này áp dụng trong trường hợp anh th́ sao?
- Hoàn toàn đúng. Đời đă giáng cho tôi nhiều cú.
Choáng váng nhất là có những cú đâm sau lưng ḿnh từ những người bạn,
người đồng nghiệp mà ḿnh yêu quư, kính trọng như cha, anh. Đỡ không
kịp. Đau lắm. Những lúc như thế tôi đi nhà thờ cầu nguyện cho tâm ḿnh
đừng động vọng, được b́nh an. Và tôi đáp trả bằng cách không bao giờ trở
nên giống họ, vẫn đi trên đôi chân của ḿnh, chưa bao giờ thỏa hiệp.
Tôi tạo dựng sự nghiệp bằng tài năng và lao động chứ không bằng bất cứ
con đường tắt nào. Khi mọi chuyện qua rồi, tôi lại cảm ơn họ. Mọi người
sống trong đời này đều ban ơn và mang ơn nhau dưới mọi h́nh thức mà.
- Anh nghĩ sao về khả năng dối trá với người dối
trá, xấu xa với người xấu xa, khốn nạn với người khốn nạn của ḿnh?
- Ngày nay, giới làm nghệ thuật đă trở nên dễ sợ lắm,
v́ thế tôi cũng nanh nọc để trừng trị những kẻ nanh nọc. Tôi là trâu,
nên đầu có cặp sừng. Nhưng rồi cũng không làm được triệt để đâu. Đứng
trước những chuyện, những người như thế tôi vẫn cứ thấy bối rối và lúng
túng. Sống bao dung là một cách sống khó, nhưng tôi vẫn phải làm cho
được.
- Một con người sâu sắc, tinh tế, cô đơn và mẫn
cảm như anh, tại sao có thể đứng vững trong cuộc đời này?
- Nh́n một người đang tồn tại, không thể kết luận là
họ có thể bám chặt vào mặt đất hay không. Trái tim tôi từng nhiều lần bể
nát ra rồi. Tôi từng đốt hết, cuốn sổ tôi ghi chép lại những vai diễn
của ḿnh từ khi mới ra trường, những bài báo cả khen lẫn chê. Đốt hết.
Tôi cũng từng nghĩ đến việc ra đi. Tệ hơn nữa là nghĩ đến cái chết.
Nhưng may mắn tôi là người có đức tin, nên khi tuyệt vọng, tôi nương vào
tôn giáo để vượt qua.
- Ba anh, cố NSND Thành Tôn, một người đàn ông gia
trưởng và là một hung thần dưới con mắt lũ trẻ ở nhà. Những nét tính
cách đó di truyền sang anh bao nhiêu?
- Không, v́ từ nhỏ tôi đă biết rằng đó là nhược điểm
của ông. Tôi học được từ ba tôi điều lớn hơn. Ông gia trưởng nhưng không
áp chế tư tưởng của con ḿnh bởi ông quan niệm nghề nghiệp không thể ép
buộc. Ông cũng dạy tôi sự cạnh tranh lành mạnh nhất đối với đồng nghiệp
là sự tỏa sáng trên sân khấu chứ không phải hơn thua nhau nơi hậu
trường.
- Nhân cách con người của Thành Lộc và nhân cách
nghệ sĩ của Thành Lộc khác nhau ra sao?
- Cũng khó để tách bạch. Chỉ có thể nói, hành trang
vai diễn của tôi, nhân cách con người của những nhân vật tôi kinh qua đă
h́nh thành nhân cách Thành Lộc. Có những tác phẩm, với những tầng sâu
triết lư của nó, đă mở cái đầu tôi ra. Tôi biết ơn nghệ thuật đă dung
nạp tôi. Không có ai dạy dỗ tôi nhiều, chỉ có những tác phẩm dạy cho tôi
thôi. Chủ nghĩa nhân văn đă ăn vào máu tôi, cũng đến với tôi bằng nẻo
đường này.
- Anh rất thích những vở lư giải bi kịch con người
bằng những cái nh́n hài hước, và bảo rằng nghệ thuật hài hước trước
những nỗi đau là một nghệ thuật siêu đẳng. Vậy khả năng hài hước hóa nỗi
đau của anh th́ sao?
- Tôi tự hài hước hóa những nỗi đau của ḿnh, chứ
không dám hài hước hóa nỗi đau của người khác, sợ họ bị tổn thương. Nhờ
khả năng đó mà gần đây tôi không bị những cơn đau bao tử hành hạ nữa, và
cho nỗi đau xuyên qua ḿnh để rồi quên trong ṿng 24 giờ.
- Anh sống một ḿnh, xem phim một ḿnh, không cô
độc nhưng cô đơn. V́ sao anh chọn cách sống ấy?
- Tôi bị một ḿnh, chứ không lựa chọn nó. Tôi là người
không có bất cứ lời tâm sự nào với bất cứ thành viên nào trong gia
đ́nh. Mọi vui buồn đều tự tiêu hao. Khi vào đời, mọi xung đột, va chạm
với đồng nghiệp, lănh đạo, tôi nhận chịu và nén chặt vào ḿnh chứ không
một lời than thở. Thời đó cái ǵ cũng làm tôi tổn thương được. Quan hệ
bạn bè rất cần thiết, để xả rác cho nhau, thế nhưng tôi được xả vào
nhiều thứ chứ không có xả ra.
- Đă xây được nhà, mua được xe hơi, trả nợ ngân
hàng sắp xong. Gần đây anh sống thế nào?
- Sự tử tế là một điều đặc biệt thiếu thốn trong xă
hội chúng ta ngày nay nên tôi thấy cuộc sống không vui. Tôi không thú vị
khi sống, chỉ gắng làm tṛn sứ mạng của ḿnh. Nói thế, nhưng nếu sống
lương thiện th́ thấy đời sẽ đẹp hơn.
- Anh có những cam kết nào với cuộc đời này?
- Chỉ có một cam kết: sống lương thiện và có ích.
|
Ảnh: Thành Nguyễn. |
Tôi sống nặng về tâm
linh
- Anh theo đạo Phật và chịu ảnh hưởng sâu sắc
triết lư Phật giáo. Một nghệ sĩ Phật tử th́ khác ǵ với nghệ sĩ không
tôn giáo?
- Tôi không biết. Nhưng tôi thấy điều này, giờ kể lại.
Trong ngày giỗ tổ, khi tôi đang đứng thắp hương th́ có một số nghệ sĩ
đàn anh nói: "Làm ǵ mà tin tưởng dữ vậy? Tôi nè, tôi có đốt cây nhang
nào đâu mà vẫn hay như thường". Anh ấy diễn hay thiệt. Nhưng cái hay của
anh ấy mỗi lúc một mai một dần và cho đến giờ, trong hành trang không
có ǵ để đời cả. Khán giả đă quên anh ta là ai. Sống thiếu đức tin, ḿnh
dễ buông tay, cả trong nghệ thuật.
- "Tôi có niềm tin đặc biệt vào các đấng thiêng
liêng", anh bảo vậy. Niềm tin đó anh đặt vào con người bao nhiêu?
- Tôi không tin vào con người, con người không phải là
thần thánh, con người là sản phẩm của thượng đế. Mà đă sản phẩm th́
đương nhiên sẽ có những sản phẩm kém chất lượng.
- "Ḷng tham vô cùng, đời người hữu hạn". Trước
mâu thuẫn đó, anh phải gạt bỏ những cái tham nào?
- Thực ra tôi đă chối bỏ nhiều cơ hội lắm, cả cơ hội
về danh vọng và tiền bạc. Từ bỏ đến mức người nói tôi ngu, cờ đến tay mà
không chịu phất. Nhưng thôi. Nói cho cùng, nghệ thuật sống cuối cùng là
nghệ thuật chịu từ bỏ.
- Anh thú nhận: "Tôi đang tập sống theo những điều
Phật dạy, nhưng chưa được". Làm một con người lương thiện và có ích vẫn
chưa đủ với anh sao?
- Tôi hay nghĩ đến nụ cười miên viễn và toàn giác của
Đức Phật.
Về sự suy tàn và cái
chết
- Sự suy tàn và cái chết, anh muốn nói ǵ về nó?
- Tất yếu mà, có ǵ phải né tránh.
- Anh sẽ làm ǵ khi khán giả không c̣n thích anh
nữa?
- Làm thinh. Rút về phía sau. Cái ǵ cũng có luật đào
thải, tôi cũng sẽ tàn lụi, nhưng ḿnh chơi cho tốt, cho đẹp th́ sẽ chơi
được lâu hơn. Trong nghệ thuật, người bị đào thải nhanh là người không
đẹp. Hăy chơi cho đúng luật để cuộc chơi cho lâu dài.
- Và sân khấu kịch nói TP HCM sẽ như thế nào nếu
anh không yêu thích nó nữa?
- Tôi chưa h́nh dung được điều đó. Đến giờ tôi vẫn
thích kịch và chắc chẳng bao giờ hết thích, chỉ làm không nổi nữa thôi.
Tôi chỉ hết thích khi kịch không c̣n chân thật nữa, nó giả dối và trở
thành công cụ chuyển tải những ư đồ không phục vụ cho vẻ đẹp của con
người.
- Đến bao giờ anh bắt đầu đọc những cuốn sách viết
về cái chết?
- Chưa đâu. Tôi không sợ chết. Không phải chúng ta, ai
cũng đang dần đi tới với cái chết của ḿnh đó sao? Đă là chuyện tất
yếu, tôi không nghĩ nhiều về nó. Nhưng tôi cũng đă chọn lựa một cái chết
cho ḿnh. Tôi sẽ hiến xác ḿnh cho y học. Ngay cả chết cũng nên lựa
chọn một cái chết có ích cho đỡ phí, phải không?
- Anh từng đứng ở ranh giới mong manh giữa sự sống
và cái chết. Anh nghĩ ǵ trong lúc đó?
- Tôi nghĩ đến mẹ. Tôi chỉ sợ tôi chết trước mẹ tôi
thôi. Hiện giờ tôi là người duy nhất chăm sóc cho bà. Ngoài ra, không có
ǵ đáng kể.
- Anh cũng từng có nguy cơ trở thành tàn phế. Phải
tàn phế anh sợ nhất điều ǵ?
- Tàn phế, đấy là điều đáng sợ nhất với tôi, hơn cả
cái chết. Khi tôi ngă
từ trên cao xuống, găy xương sống, có nguy cơ bị liệt vĩnh viễn,
tôi cứng cả người v́ sợ hăi. Tôi sợ khi ḿnh trở thành gánh nặng của
người khác, sợ không đứng trên sân khấu được nữa, không nuôi được mẹ, mà
nợ ngân hàng chưa trả hết. Chính nỗi sợ này đă khiến tôi lạc quan chiến
đấu với bệnh tật của ḿnh. Và tôi đă vượt qua như một điều kỳ diệu.
- Anh h́nh dung thế nào về cái chết của anh?
- Tôi muốn tuổi già của ḿnh khi tiếp cận với cái chết
sẽ không ở trong môi trường nghệ thuật nữa. Tôi vẫn thích cuối đời ḿnh
được ở trong một thứ ánh sáng thật, không ở trong thứ ánh sáng huyền
ảo, giả tạo của sân khấu. Và nếu có đầu thai, tôi cũng xin đừng cho tôi
làm người nữa, chỉ xin làm kẻ không có nhân ảnh. Trống không. Vô h́nh.
- Nietzsche - triết gia người Đức - có nói: "Bạn
đến với đàn bà ư? Nhớ mang theo một cây roi". Vậy nếu đến với Thành Lộc,
nhớ mang theo cái ǵ?
- Đến với Thành Lộc th́ nhớ mang theo một nén nhang,
ngay khi tôi c̣n sống. Nén nhang đốt lên, có cảm giác tất cả trầm lắng
xuống và mọi người yêu mến nhau hơn. Khi trong tay cầm nhang th́ người
ta rất trang trọng và tử tế, chân thành.
(Theo Thanh Niên Tuần San)
__________________ Tử vi dễ học nan tinh!
|