daoky
Hội viên
Đă tham gia: 06 March 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 502
|
| Msg 1 of 1: Đă gửi: 04 October 2004 lúc 1:09am | Đă lưu IP
|
|
|
HẠT ĐỒNG GIAO
Truyện sưu tầm.
.::Tác giả: TCHYA::.
Khi chuyến tàu Hà Nội - Vinh ghé một phút tại ga Đồng Giao để trút xuống mỗi một người hành khách và một kiện hàng, th́ kim đồng hồ nhà ga chỉ đúng 7 giờ 55 phút. Trời hôm ấy là một ṿm trời đen tối; mưa phùn rả rích phủ kín không gian bằng một tấm màn ảm đạm; khí hậu nặng nề ẩm thấp; quang cảnh bốn bề lạnh lùng bí mật, chung quanh nhà ga đều là đồi núi từng cây, khiến càng tăng thêm vẻ hoang vu rùng rợn.
Chỗ đó, xưa kia là một khu rừng sâu thẳm, ở vào một nơi đồi núi hiểm hóc, chỉ có thể làm sào huyệt cho lũ giặc cỏ ẩn nấp, hoặc làm trường mai phục cho hai đạo quân Chúa Nguyễn và Chúa Trịnh khi Bắc Nam xung đột binh đao. Chỗ đó ở chính giữa khoảng giáp giớn hai xứ Bắc và Trung kỳ, nó chia rẽ bờ cơi hai kỳ bằng ba từng núi liền nhau, v́ cớ ấy tục thường gọi là đèo Tam Điệp.
Ai đă từng đi xe lửa từ Thanh Hóa ra Ninh B́nh, chắc cũng đă để ư đến một quăng đường sắt gập ghềnh, hiểm trở, có lắm đoạn khúc khuỷu, mỗi lợt xe đi qua lại ngửa nghiêng lúc lắc phải gh́m bớt đà lại, làm cho hành khách khó chịu mỗi khi nghe tiếng nghiến kèn kẹt của bánh xe ép chặt trong máy hăm , giữa khi thân thể th́ bị rung chuyển v́ con tàu quằn quại, lợn ngùng ngoằn như con rắn uốn éo trên một con đường hẹp ḥi, đục ở giũa núi. Ló đầu ra ngoài cửa sổ để nh́n phong cảnh, ta chỉ thấy mặt đá trơ trơ, dựng cao như bức tường, và toàn thị là một thứ sậy khẳng khiu, mọc ở ven sườn đá. Một khi tàu chui qua khỏi núi ra tới nơi đất phẳng th́ lại chỉ là một khoảng đất mênh mông bát ngát lởm chởm những đá, trên mọc xanh um kín mít những thứ cây nhỏ không tên tuổi, lan rộng khắp vùng; trông bụi không ra bụi, đồng không ra đồng, chỉ thuần một màu xanh thẫm, không thấy mặt đất đâu nữa. Thứ cây đó chả hiểu là những loại ǵ, nó thấp lè tè, quá mặt đất độ hơn nửa thước, mọc chen lẫn với lau và sậy, với cỏ, với rêu, biến quăng b́nh địa ra một khu hoang vu xanh thẫm, rừng cây không ra rừng cây, nội cỏ chẳng ra nội cỏ. Trong muôn vàn thứ cây đó, thứ mọc nhiều nhất là cây săng, cây sim ; có thứ lại có hoa trắng và hoa tím, điểm một nét diễm lệ trên vẻ trơ tẻ cằn cỗi của ngàn lau.
Từ mấy năm nay, có một ông hào phú được nhà nước cho phép khai khẩn chốn hoang vu đó để làm đồn điền. Nhưng dáng chừng sự khai hoang khó khăn quá, nên nhà hào phú kia đành bó tay chịu thua Tạo hóa, chỉ để lại trên đường sắt một tấm biển báo hiệu cho công chúng biết đất Đồng Giao là nơi sắp thành ấp nay mai. Ai đi qua Đồng Giao mà chẳng thấy tấm biển gỗ to, đứng sừng sững trên ngàn cỏ xanh đă mấy năm nay, trên có một hàng chữ đập mạnh vào đồng tử người quá khách: "Concession Nguyễn Văn X... "
Sự mở mang khu đất rộng giáp với đường sắt ở vùng Đồng Giao hẳn phải là một công tŕnh vĩ đại, mà trong một thời gian ngắn ngủi, sức người khó nỗi làm xong. Muốn cho băi đất hoang thành khoảng đồng ph́ nhiêu phong phú, tất phải bỏ ra mặt số tiền ức vạn, một là để phạt hết cây hoang cỏ xấu, hai là để san bằng mặt đất, vạt cho hết lượt sỏi đá gồ ghề. Công tŕnh ấy cũng đủ nuốt hết một gia sản khổng lồ, huống lại c̣n phải xây nhà cửa, nuôi súc vật và trồng trọt! Có lẽ cũng v́ thế nên nhà hào phú kia đành nhẩn nha làm việc, không thể tiến hành công cuộc khai khẩn một cách mau chóng hơn nữa.
Ấy là chưa nói về khí hậu xứ Đồng Giao, ai đă ở vùng ấy độ dăm bảy tháng ắt phải rùng ḿnh ghê sợ, mỗi khi nói về thủy thổ miền giáp giới Bắc Trung kỳ. Đó là tổ sốt rét rừng, dẫu uống kư-ninh đến điếc tai cũng khó ḷng tránh khỏi. Khí hậu thực là kỳ quặc: tuy ở vào miền gần bể, mà Đồng Giao về phương diện thời tiết cũng chả khác ǵ những chỗ ở mạn thượng du, và có lẽ c̣n độc hơn các tỉnh ly vùng thượng du nữa. Đêm th́ lạnh buốt phải đắp chăn tới sáng, ngày lại nóng bức như giữa mùa hè. Sống trong bầu hàn thử tương xung đó, phải có xương đồng da sắt mới tránh khỏi sự Ốm đau quặt quẹo. Buổi sáng, tám giờ, sương trắng như sữa, đặc như khói, c̣n phủ kín non sông cây cỏ; măi đến khi mặt trời lên cao lắm mới tan dần. Chiều tới, vào khoảng bốn năm giờ, sương đă bắt đầu rỏ xuống rồi tụ lại, chỉ chốc lát là phong cảnh bị ch́m đắm trong một bức màn trắng đục, ẩm thấp, khiến người đi trong năm bước khó ḷng trông thấy mặt nhau. Trong vụ quí xuân, mỗi khi có mưa râm rả rích, sự nặng nề ướt át càng tăng gấp bội, trời thu một màu tiêu điều xám đục, đất th́ vắng lạnh đ́u hiu, phong cảnh thực là thê lương ảm đạm. Có lẽ v́ vùng Đồng Giao ở cao hơn mặt bể, lại có các rừng núi bao bọc, nên tuy không xa đồng bằng mấy, mà khí hậu thời tiết khác hẳn các miền ở đồng bằng. Quanh năm không khí bao giờ cũng đầy hơi nước; sự ẩm thấp không làm sao tả xiết; cỏ hoang rêu lạ tha hồ được tươi tốt những áo quần đồ đạc th́ luôn luôn phải hơ, phải sấy, nếu không ắt bị mốc bị mục một cách mau chóng lạ thường.
Đem so sánh các tỉnh rải rác trên quăng đường thiên lư chạy từ Hà Nội đến Huế, th́ có lẽ hạt Đồng Giao là chỗ độc địa hơn cả. Sở dĩ nước độc, tại v́ bốn chung quanh hạt toàn là rừng rú, ngàn nội, truông sậy băi lau; nhưng lá cây mục nát từ thủa xưa c̣n chồng chất cả trên mặt đất, trong ḷng suối, khiến nước xanh lè như màu rêu, hoặc đục váng lên như nước ao tù.
Những cây cỏ thường hay giữ lấy hơi nước, không cho tan đi, lại nhuốm các khí độc ở đất bốc lên, thu tất cả bao nhiêu những nguồn ám chướng vào ḷng rừng rú. Gia dĩ trong rừng, bóng mặt trời không lọt vào được, lá cây cổ thụ rờm rà che lấp hẳn ánh nắng, hóa nên sự ám chướng thiêng niên vạn đại cũng cha tiêu. Lá cây, khi rụng xuống, xếp lên thành khối, lâu ngày mục dần, biến ra một tảng đất đen hôi thối, có khi rơi vào nước, hoặc ngấm vào mạch nước, đầu độc cả các suối, các ng̣i. Dân cư bởi thế, không tài nào tránh khỏi bệnh tật, v́ ai ai cũng đều phải lấy nước làm một sự cần thiết cho cuộc sinh hoạt thường ngày.
Đấy, chỉ xem qua như thế ta cũng đủ thấy đất Đồng Giao là một vùng ám chướng; mà không những hạt ấy chỉ độc địa ở khí hậu, chỉ buồn tẻ cằn cỏi ở phong cảnh, nó lại c̣n dữ dội tàn ác ờ chỗ rùng núi bụi bờ chứa đầy các loài mănh thú sinh hoạt một cách hùng cường phồn thịnh trong vẻ phồn thịnh cua cỏ cây.
Bởi địa thế hiểm hóc, Đồng Giao đă làm trường thí nghiệm cho muôn ngàn tấn bi kịch khủmg khiếp. Nào là cướp bóc, chém giết, nào là hăm hiếp, giam ḱm vân vân... Những tṛ thương tâm ấy đều là của loài người tranh cạnh với loài người, mà diễn ra, nó không có tính cách lạ lùng cho lắm. Thê thảm bi đát hơn ấy là sự mănh thú, v́ đói ăn bắt loài người cấu xé ra từng mảnh, xác th́ dùng để lót dạ, mà hồn th́ đày đọa vào kiếp nô lệ ma trành. Một câu chuyện trong muôn ngàn chuyện hổ hại người, t́nh cờ khi đặt chân lần đầu trên đất hạt Đồng Giao này tôi đă được nghe thuật lai.
Bạn hăy theo tôi xuống tàu vào ga một chút, rồi chúng ta sẽ cùng đi tới đầu đề. Hôm đó, trời mưa rả rích, lại tối đen như mực, dẫu vừa mới tám giờ đêm. Quang cảnh nhà ga trông quạnh hiu hoang vắng, sự buồn sự lạnh thấu trời rơi vào tận đáy tâm hồn. Tàu huưt c̣i rồi nặng nề lăn bánh trên con đường sắt, chui vào bóng tối chập chùng. Tôi ngẩng trông trời, mưa phăn tạt vào mặt tỉnh táo ra đôi chút. Một ḿnh thui thủi, tôi xách va ly thất thểu trên vỉa đường ẩm thấp, đi vào cửa ga.
Cửa ga hé mở có một cánh. Một người thư kư, gầy g̣ trong chiếc áo the lụng thụng, giơ tay đón lấy cái vé tôi trao. Tôi cũng chả buồn nh́n xem ông ta già hay trẻ và mặt mui thế nào. Vả lại tối lắm.
Bước vào mé trong ga. tôi thấy ấm áp dễ chịu. Anh sáng các ngọn đèn dầu tây tỏa ra một cách dịu dàng trong gian pḥng hẹp vắng bẩn thỉu, trên tường có tranh ảnh của sở hỏa xa xuất bản, ở một góc lại có một cái cân to.
__________________
Chốn hư không Trời vô ngôn quán đảnh, Pháp hiện tiền vi tiếu một cành hoa
|
Diễn đàn bị khoá)
Chủ đề: HẠT ĐỒNG GIAO
