vanhkhuyen
Hội viên
Đă tham gia: 11 August 2004
Nơi cư ngụ: United States
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 155
|
| Msg 1 of 2: Đă gửi: 09 August 2005 lúc 9:33am | Đă lưu IP
|
|
|
Bản Lĩnh Sáng Tác
Tôi c̣n nhớ cái bài đầu tiên tôi nộp cho BBT của báo KQĐ tại Sài g̣n để có thể được nhận vào CLB sáng tác của họ . Bài viết tôi thế này , tôi tả một cụm hoa chưa nở , trong khu vườn nghe các loài hoa khác nói chuyện , biết có băo sắp đến , cụm hoa đó lo lắm , sợ ḿnh chưa nở th́ đă bị băo làm tan tác . Các cụm hoa xung quanh mới động viên và mong là cụm hoa chưa nở đừng vội đầu hàng , hăy kiên cường chống đỡ , các khóm hoa xung quanh sẽ tiếp sức cho cụm hoa chưa nở trong cái sức mạnh tinh thần để cùng qua cơn băo . Ngày đó , văn của tôi c̣n vụng hơn bây giờ , cuối cùng tôi được nhận . Người ta đăng dần các bài dự thi , tôi đọc hết , ḷng thầm hổ thẹn cho ḿnh, viết ra cái ǵ mà cũng vào CLB . Tôi đánh bạo lại hỏi các anh chị trong BBT " Sao các anh chị nhận em vậy ? " Họ lúng túng , hỏi tôi đă viết ǵ , tôi kể lại cho họ nghe bài ḿnh viết , tôi nghĩ họ nói đại " À , tại em biết dùng lối nhân cách hóa , em có thể từ đó mà đi lên "
Sinh hoạt với tôi ngày ấy là Cù Mai Công , Khánh Chi ...và c̣n nhiều tay bút có tiếng khác trong văn trường tại Sài g̣n lúc này , đôi khi nói chuyện với tôi họ c̣n hỏi tôi con ai , v́ chính họ , ngoài tài năng của họ ra , họ c̣n là con nhà ṇi , ḍng máu văn thơ như thấm qua họ không phải chỉ qua ḍng sữa mà qua từng ḍng suy nghĩ , từng nhịp sống cha mẹ họ hằng ngày đă chuyển tải cho họ .
Tôi bỏ sinh hoạt hai tháng sau đó v́ biết ḿnh chẳng ra ǵ dù họ có gửi giấy lại mời thêm vài lần , đi sinh hoạt cho có con số th́ mới có quỹ đóng góp cho tiếp tục .
Tôi vẫn nghĩ " sự nghiệp " sáng tác của ḿnh chỉ ngắn ngủi như vậy thôi và tôi bằng ḷng với điều đó khi ấy ...
Năm 2000 tôi tập viết lách trên ĐV , một người vào ĐV giới thiệu tập san Suối Nguồn cho bạn đọc đồng thời cũng t́m thêm bài vở . Tôi gửi bài thơ ḿnh tới , người đó nói đă chuyển qua cho BBT làm việc , mặt khác người đó lang thang trên ĐV xin phép người này , người kia cho phép bà này đăng bài của họ trong tập san . Tôi giận vô cùng v́ đó là một sự dối trá . Bà ta có thể quyết định bài nào được đăng lại đem đi nói với tôi chuyển bài của tôi qua BBT , tôi đă đợi , đợi được trả lời là được đăng hay không , măi tới giờ này , đă hai năm rồi , bài thơ của tôi lưu lạc ở đâu không biết .. Bà ấy không đủ can đảm nói với tôi " Bài của em c̣n non nớt , tiếp tục sáng tác nha " mà lại đem tiêu diệt một " mầm non văn nghệ " như tôi , thiệt là chán .
Tôi không bao giờ vào Suối Nguồn , cũng không bao giờ gửi bài cho SN nữa từ ngày ấy , nhưng tôi vẫn viết , viết bằng cả tấm ḷng của ḿnh , những ưu tư , trắc trở trong cuộc đời , viết ra hết , viết cho khoẻ cái đầu , viết cho quên và viết cho ḿnh lưu lại để ḿnh biết ḿnh c̣n suy nghĩ là c̣n sống .
Một hôm , tôi nhận được email từ một người không quen . Anh này mời tôi cộng tác với một tờ báo . Cùng là bài thơ đó , bài thơ lên đoạn đầu đài của SN , nay nhờ nó ở một trang web khác mà anh chủ bút TSTV biết đến tôi . Tôi vô cùng cảm kích . Tôi vẫn biết và thừa sức biết ḿnh dở trong lời mời của anh nhưng anh cho tôi cái hy vọng sống , hy vọng tin được vào bản thân ḿnh , ḿnh có chút ḷng với thơ văn và ḿnh sẽ tồn tại , c̣n hơn là cái bà kia , thật sự bà ta ác quá đi . Măi măi tôi sẽ hận cái bà đó (jk)
Tôi chưa từng viết thơ, mới đầu viết , viết cho vui . Các bạn khen hay tôi vẫn viết cho vui , dần dần tôi thấy ḿnh đă sống nhờ những lời khen đó , bài nào viết ra không hay , không dám post , mà post rồi không được khen , tôi buồn thấy ông bà ông vải . Một đêm , cái đêm thật định mệnh , tôi hiểu ra , tôi viết v́ tôi , viết cho tôi , dù hay hay dở , đó là con đẻ của tôi , tôi không nên v́ những lời khen tặng hay chê bai để mà sống , dù biết rằng những lời khen đă động viên , những lời góp ư đă giúp tôi tự nh́n lại ḿnh , nhưng tôi quyết để ḿnh độc lập . Cứ sáng tác , viết khi muốn và hăy trung thực với ng̣i bút của ḿnh , ḿnh phải là ḿnh , phải có cá tính trong các sáng tác của ḿnh và phải phản ánh được hiện thực cuộc sống th́ ng̣i bút của ḿnh mới sống ...
Tôi là người vô danh , tiểu tốt , các bài viết của tôi cũng không nhiều do thời gian hạn hẹp . Tôi viết bài này chỉ mong ai đó hiểu được , có khi chỉ cần một lời của ḿnh , một con người , rất tầm thường , có thể bay cao , bay xa và trưởng thành vô cùng , cũng có khi , v́ một lời của ḿnh mà làm tàn rụi đi một cái hồn, cái tài năng mà những người v́ khiêm tốn và rụt rè họ chưa phát hiện ra ở họ . Trong tinh thần đó , mong cũng ai đó hăy trân trọng những mầm non văn nghệ của chúng ta . Qua ng̣i bút của họ trong ĐV hôm nay , tôi nh́n thấy cả bầu trời văn học Việt Nam rực rỡ tại hải ngoại . Đừng bao giờ làm điều ǵ giết chết ḷng yêu thương của họ trong cái nguồn yêu thương c̣n xót lại trong họ khi họ đă phải xa rời mảnh đất quê hương của họ nhé .
Khi bạn gặp một cô gái , biết cô đó xấu hay nói cho dễ nghe hơn là cô đó không đẹp , tôi sẽ là người ráng t́m được một hay vài cái đẹp của cô ấy , thế nào cũng có , cho tiền tôi , bố tôi cũng chả dám bảo " Mắt em thế này là không cân xứng nhá , mũi em lại tẹt , đi sửa đi nhá " Tạo hóa , à không , cha mẹ cô ấy sinh cô ấy ra , c̣n phải chấp nhận cô ta như là cô ta , nếu v́ lư do nào đó cô ta muốn cha mẹ cho tiền để đi sửa mắt mũi hay miệng để cô ta đẹp hơn th́ đó là chuyện tự cô ta muốn . Sửa mà đẹp ra như Ninh Cát Loan Châu th́ bố thằng nào chả muốn . Nhưng sau cái đẹp đó th́ cô Loan Châu có c̣n là Loan Châu nguyên thủy hay không , và có bao giờ cô tiếc nuối phải chi cô c̣n cái đẹp hoang sơ cha mẹ cô đă cho cô ngay từ thuở mới lọt ḷng ... Nếu cô ta có hănh diện v́ cô ta đẹp lúc này đó cũng là chuyện của cô ta nhưng với tôi , cô ta đă tự khai sinh ḿnh lần thứ hai , có sự trợ giúp của kỹ thuật tân tiến , bỏ qua chuyện đúng sai , nhưng đó là do cô ta tự nguyện , ai dám bảo cô ta sửa đi khi cô ta không muốn hoặc cô ta có lư do để không thích sửa , có thể khi soi gương mỗi ngày , cái lỗ mũi trước kia dù tẹt nhưng nó là của cô ta , c̣n bây giờ , chỉ là mũi giả .
Tôi ghét ba cái thằng sạo đi tán người khác qua cái nh́n của ḿnh cho rằng theo cái nh́n của hắn như thế này , thế kia sẽ tốt hơn , à tôi cũng vậy đó , nhưng nói thẳng ra cái ǵ đụng chạm vào personal th́ ai hỏi tôi nói , c̣n nói tự nói mà cho ḿnh hay mà nói , cho tiền tôi , dạ em chẳng dám làm .
Mỗi người khi viết vận dụng chủ yếu ba thứ sau đây của ḿnh
Kinh nghiệm sống
Vốn từ ngữ
Và nhân sinh quan , thế giới quan
Nhiều thằng rất ngông , bảo thẳng tôi là Việt Cộng v́ viết văn mà phải có tuyên truyền , có ư nghĩa mới viết . Tôi bảo thế này " Dạ em viết vậy quen rồi , chả cần phải là VC mới viết vậy , em thà chỉ có một bài mà em thích , c̣n hơn em viết cả chục bài , bài nào cũng là tưởng tượng , t́nh cảm ướt át cho vui ḷng giới trẻ và bạn đọc , em bỏ bút nó cho xong "
Khi bạn viết hay , bài của bạn tự nhiên đi vào ḷng người , khỏi cần bạn cho phép hay không . Khi bạn viết dở , bạn có sửa cho nhân vật đó chết v́ đọc giả muốn vậy , dở vẫn dở , chỉ một người muốn nhân vật đó chết , c̣n người khác th́ không , bạn phải theo ai , theo người nào , theo bạn đi , bạn là cha đẻ sáng tác của bạn mà , ai không thích , kệ họ , nếu bạn viết dở th́ bạn dù có theo ai chăng nữa , người ta c̣n cười vô mặt bạn v́ ha ha bạn không có chính kiến đó th́ bạn c̣n có bản lĩnh chi đâu để đi tiếp chứ ...
(Tất cả những ư kiến trên rất personal, đọc cho vui, ai không vừa ư , miễn bàn ) ...
Khi nói về kinh nghiệm sống , tuổi đời , quê quán, môi trường xung quanh, thật sự đă quá đủ cho hai con người khác nhau .
Có một lần ra Hawaii, tôi ngồi trên ghế đá để ngắm biển , chim ở Hawaii rất dạn , đến thật gần , tôi đă feed nó bằng những mẫu bánh ḅ tôi đang ăn , nhưng lúc đó có cảnh sát nào gần đó đâu ...
Một lần tôi đọc bài của một bạn trong ĐV , bạn đó tả là bạn phải feed chim lén v́ thành phố cấm để tránh cho các giống chim sinh sôi , nảy nở quá mức một thành phố có thể kham , tôi rất là ngạc nhiên . Chồng tôi cũng từng là thổ địa Hawaii hơn 10 năm cũng nói không có cái chuyện cấm feed chim , nhưng tác giả của bài viết cũng lớn lên từ Hawaii, tôi không thể cho bạn đó nói không đúng , tôi chỉ ngạc nhiên tại sao lại có hai sự thật . Tôi sẽ có dịp trở lại Hawaii làm sáng tỏ chuyện này , c̣n tôi không có cái quyền buông một câu " Em nói láo nhá "
Cái ḿnh không biết , không thấy , không phải là không có , ai cũng biết vậy , mà không hiểu tại sao cứ bắt bẻ nhau làm chi, tôi nghĩ đúng hơn là hỏi nếu ḿnh không hiểu . Ngạc nhiên cũng có nhiều cách , ngạc nhiên nghi ngờ , ngạc nhiên thích thú , ngạc nhiên đến tỉnh ngộ ....
Một lần trên ĐV có một tác giả Nick TrangDongQue , anh này là tu sĩ , bài nào của anh này cũng được đánh giá 5 sao , có những bài làm theo vần , đọc rất trôi chảy , có những bài không theo vần luật và toàn là những từ ǵ rất khó hiểu , thường th́ những bài 5 sao đánh vào cặp mắt tôi sự ṭ ṃ để t́m hiểu , anh này mang rất nhiều đạo lư nhà Phật vào thơ , tôi có đọc Giao Điểm thấy mấy ông thầy tu làm thơ hay lắm , cả những nữ tu , rất t́nh cảm và mượt mà , cũng mang đạo lư nhà Phật vào nhưng đơn giản , dễ hiểu v́ nó gần gũi với đời sống , không cần phải tu mới hiểu , tôi không có dám chê anh TĐQ , nhưng có đánh bạo hỏi anh là thơ anh có ư nói ǵ mà tôi đọc hoài không hiểu .
Vài kẻ xấu miệng cho tôi ganh tị , tôi mới hỏi những người cho là hay hiểu như thế nào nói tôi nghe với trong tinh thần học hỏi , họ nói họ hiểu vậy thôi , rất khó giải thích , như vậy là v́ quá cao siêu , hay v́ họ không hiểu , hay họ chưa hiểu , c̣n tôi muốn hiểu th́ họ lại cho tự cao tự đại . Tôi không đi chùa , không đọc kinh th́ cái chuyện không hiểu là chuyện thường t́nh , có ǵ mà bảo tôi có ư chế nhạo , ḿnh mang dao găm mà lại đổ cho người mang dao găm . C̣n những kẻ không hiểu mà vờ nói hiểu , có khi nào tự nh́n lại ḿnh xem ḿnh hiểu thật hay không ...
Chuyện đó đến giờ tôi vẫn c̣n nhớ , tôi nói ra đây mong mỏi một sự thông cảm , đừng bao giờ nghĩ ḿnh hay , nếu hay đă không hỏi , mà đă hỏi mà bị chửi vậy th́ trên đời này thiệt cái chữ " cầu tiến " là không nên có trong tự điển nữa .
Ai dám nói ḿnh biết hết hông , và ai ai dám tuyên bố tui thấy vậy đó , điều đó đúng , c̣n không có cái đúng nào khác , ai dám nói cứ nói , c̣n tôi , không biết th́ đọc và t́m hiểu , hiểu không ra th́ lúc khác lại t́m hiểu , ai nói ngu, th́ chịu , c̣n mà cố t́nh nghĩ ḿnh hiểu trong khi có hiểu thấu suốt đâu , lương tâm không cho phép tôi làm .
Do vậy mà mỗi bài thơ , mỗi bài văn của các bạn trong đây với tôi là một thế giới mới để học hỏi . Nếu tôi may mắn , tôi sẽ mau hiểu những bạn có tương đối cùng kinh nghiệm sống với tôi , c̣n không may , tôi sẽ nh́n một bài viết là một cuộc hành tŕnh mà trong đó có những cái tôi sẽ may mắn hội ngộ lần đầu tiên ....
C̣n về vốn từ, thú thật vốn từ tôi có chỉ bằng cái chai , tôi dùng đi dùng lại cái từ xao xuyến trong tất cả các bài thơ ... chẳng hạn . Trên ĐV tôi thầm phục vốn từ của rất nhiều bạn , giờ có đọc chắc sẽ chẳng bao giờ hay c̣n lâu lắm tôi mới có thể thâu nhận được những từ đó là của tôi . Những bạn này hẳn đă tích tụ vốn từ đó cho ḿnh từ hồi nhỏ , rất chịu khó quan sát , t́m hiểu , có những từ cac' bạn dùng tôi không rơ là nói về cái ǵ, đặt ở đó có đúng không , về nhà tự t́m hiểu , mới biết tại ḿnh không hiểu thôi ...
Nói như vậy không có nghĩa ai không có cái vốn từ phong phú là không thể viết được , biết vận dụng vốn từ ḿnh có được một cách khôn khéo cũng là một cách giúp bài văn , thơ của ḿnh hay , tuy nhiên việc học thêm từ mới cũng là thiết yếu v́ nếu không học , bạn đang là ngọn đèn trước gió , tắt lúc nào không hay , tôi đă từng tắt , có lúc chán quá , chả thiết viết ǵ nữa , t́m chữ hoài không ra , đôi khi c̣n tự an ủi , oh xa Việt Nam quên là chuyện thường , tại cả ngày nói tiếng Anh mà , nói mẹ ǵ, tiếng Anh tiếng u nói chẳng tới đâu , tiếng Việt th́ quên gần hết , tôi đă học , học lại gần như từ đầu qua báo chí Việt ngữ trong tầm tay với , lúc đầu rất hiếm hoi tại Oregon ...
Gia đ́nh tôi dính dáng tới chính quyền đă sụp đổ nên trong các cuộc thi tuyển sinh vào đại học tôi thuộc diện 13 thay v́ con liệt sĩ , con cán bộ của chính quyền đương thời th́ diện 3, 4 hay 5 ǵ đó . Có nghĩa là muốn vào ĐH tôi cần 18 điểm trong khi họ chỉ cần có 13 điểm . Chênh lệch cả 5 điểm , với phạm vi tuyển sinh toàn quốc , tôi ngu si , cứ cắm đầu mà thi , sao tôi không chịu nghĩ thí sinh không giỏi như tôi , lư lịch lại xấu th́ cái chuyện theo diện như là gián tiếp bảo tôi đừng thi cho rồi . Ấy vậy mà tôi vẫn thi , thi đến lần thứ sáu , mỗi lần chỉ có nộp vào cái khoa Anh Văn của trường ĐHTH, tại tôi mê làm cô sinh viên văn khoa trong bài hát của Phạm Duy Con Đường T́nh Ta Đi hay sao đó .
Cuối cùng chịu không nổi , tôi viết thư cho toà soạn báo TN tại SG , phàn nàn về chế độ thi cử , bài của tôi tưởng là sẽ bị theo đơi v́ có mầm mống " loạn " nhưng rất may , họ đă đăng bài viết đó để mở đầu cuộc thảo luận của thành phố " Làm thế nào công bằng cho kỳ tuyển sinh vào ĐH"
Cái tính không chịu đựng được cái ǵ không đúng ( chưa dám nói là sai) của tôi có từ nhỏ , cũng nhờ cái tính này mà tôi dám ăn , dám nói v́ tôi nghĩ ai cũng không nói th́ đời c̣n ǵ công lư .
Khi đặt chân đến Mỹ , tôi thở phào , tưởng ḿnh sẽ măi hít thở không khí tự do , công bằng và b́nh đẳng .
Mới tới 3 năm , tôi được nhận vào làm case worker của thành phố Beaverton tại Oregon . Một người tị nạn mới đến như tôi , nghe tiếng Anh c̣n chưa hiểu hết , nói tiếng Anh người ta tưởng muốn căi lộn , v́ thiếu người , người ta nhận đại coi làm được không ...
Một ngày tôi căi lộn không biết bao là lần , do cái tính của tôi cũng có , biết ḿnh cần chén cơm , tiền nhà , mà tuị nó nói nặng th́ mặt xưng xỉa , không ưa nên tôi bị ghét . Một hôm tôi bị một người đàn ông da trắng hét vào mặt " I want a white worker " Tôi giận tím cả người ... Tôi lẩm nhẩm trong đầu " A , mày kỳ thị bà hả , bà đen đâu mà mày bảo cần trắng " Tôi khóc bù lu , bù loa chạy lên pḥng bà Boss defense ḿnh , " He discriminated me , Maam" Bà boss tôi cười nói " I didn't acuse you of anything yet !"
Tôi ngẩn người ờ bà ta nói đúng há .
Tôi viết báo tố cáo nạn kỳ thị , bài đó không được đăng . Nhưng giờ th́ tôi hiểu . Nếu tôi nh́n thông suốt vấn đề , một người đàn ông vợ bỏ, mất job , tới gặp tôi c̣n ú ớ tiếng Anh , benefit th́ chưa ra liền được , hắn nói vậy là c̣n may . Hắn chưa vặn đầu , vặn cổ tôi là c̣n phước . Cái màu da của tôi chỉ là cái hắn nh́n rơ nhất trong cái ǵ hắn c̣n thấy trước mặt ...
Nếu nh́n được vậy mà viết , th́ không chừng bài được đăng mà khi không c̣n được hiểu ḿnh vị tha , và c̣n tố cáo gián tiếp sự kỳ thị nữa ....vậy mà ngu đă viết chỉ có kỳ thị không chi .
Tôi bị chứng nhức đầu kinh niên sau 3 tháng tập sự , người trainer của tôi khuyên nhủ tôi rất nhiều đừng bỏ việc v́ trong một lần nói chuyện ông biết tôi là người ham mê viết lách . Ông bảo " This job is the very source of your interesting stories, please stay for yourself"
Đúng đó , tôi đă mạnh v́ cái job , ng̣i bút của tôi không c̣n ấu trĩ để đọc lại tự cười chính ḿnh nữa v́ tôi được đặt trong cái nôi quá thực , quá chân thành của cuộc đời , với những con người mà ngày qua ngày đă giúp tôi tự nh́n được ḿnh , nâng ḿnh lên , uốn nắn ḿnh lại ... ..
Tôi thay đổi TGQ, NSQ của ḿnh từ đấy .
Với tôi bài viết phải có tính chiến đấu , nói nghe ghê nhỉ , một lần tôi đọc một chuyện vui , tác giả bị phê b́nh là bài viết không có tính chiến đấu ( dùng theo thuật ngữ của chế độ đương thời tại VN khi nói về văn học ) , tác giả mới kêu lên " Ơ , em cho nhân vật nam đi bộ đội th́ anh bảo bài em không có tính chiến đấu là ǵ "
Tôi được thụ giáo rất nhiều quan điểm của những người thầy dạy Văn , công có , tư có , cái bây giờ tôi c̣n nhớ duy nhất ở họ là óc khôi hài . Trong cái buồn ra nước mắt v́ đau khổ , tài ba , người viết vẫn t́m ra nụ cười , dù nụ cười đó đau đớn , thắt gan , thắt ruột ... đừng bỏ bạn đọc ở lại cuối trang với ḍng nước mắt , cười trong nước mắt th́ được ...
Nói cho rơ ra , tôi không viết chỉ để mà viết, không viết chỉ kể ra một cuộc đời , một số phận , một nhân vật tôi viết làm sao để bạn ước phải chi bạn gặp được nhân vật đó , bằng xương , bằng thịt , v́ nó quá thực , v́ nhân vật đó quá con người và v́ ít nhiều bạn mong mỏi xă hội phải chi có thêm nhiều những người như vậy , ư tôi muốn nói là tôi mong bài của ḿnh cho hẳn người đọc một cái nh́n xa hơn về xă hội , về con người , hơn là một bài tiêu khiển , không phải cho căng thẳng , mà là qua bài của bạn , người ta c̣n tin ít nhất cũng c̣n công lư ....
Tôi có hăo huyền quá không khi thuở nhỏ tôi không có đọc nhiều sách , những ǵ tôi thu lượm được đều từ cuộc đời cá nhân mà ra . Hồi đó một thằng chẳng ra ǵ bảo tôi rằng " T không đọc nhiều sách , T viết chẳng được đâu " . Hắn từng giết chết đam mê của tôi . Bây giờ có gặp hắn , tôi bảo vầy " Anh à , anh nói đúng đó , phải chi em đă đọc nhiều , nhưng không sao , em viết là cho em , từ những suy nghĩ thật của em , em đâu cần phải giống của tác giả này , tác giả kia để được cho là hay "
Tôi vẫn tin , có đam mê , ước mơ ǵ cũng làm được , nếu không chuyên nghiệp th́ nghiệp dư , có điều xin hét vào lỗ tai bạn rằng , " Viết đi nhé , đừng bỏ viết , bỏ hết ngoài tai những lời khuyên bạn cho là không thích hợp với bạn , bạn thường xuyên nh́n lại ḿnh , dùng những lời khuyên bạn cho là đúng để nâng bạn lên . Ngày nào đó , gặp tôi ở ven đường , c̣n bạn th́ đang trên chiếc xe lái tự tin vào đời , bạn hăy vẫy tôi nhé ... "
Tôi chỉ đứng được tới chỗ bạn đang vẫy , c̣n nếu bạn tin bạn và tin vào tài năng của bạn , bạn chắc chắn là người trên chuyến xe đó .
Thân tặng những người bạn viết trẻ của tôi trong ĐV
QN
Chào tạm biệt .
__________________
Va`nh Khuye^n
|
Diễn đàn bị khoá)
Chủ đề: Bản Lĩnh Sáng Tác
