Ở
xứ Monovastu, vào thời loài người mới xuống trần gian – lúc
ấy, thú vật c̣n biết nói tiếng người – có con rắn tên là Malambo. Nó
luôn len lỏi khắp nơi, để mách bảo cho mọi người biết những hạnh phúc
sắp đến, hoặc tai ương sẽ giáng xuống đầu họ. Bởi v́, nó là kẻ duy nhất
biết được những điều đó, bằng cách áp cái đầu nhỏ bé đầy linh hoạt
xuống mặt đất. Thiên hạ đồn rằng: bằng cách đó, rắn Malambo đă nghe
được tiếng nói các vị thần; mà trong lúc say sưa yến tiệc, họ chẳng c̣n
giữ bí mật ǵ về những số phận do họ đă sắp đặt từ trước. Mà đă là thần
th́ lúc nào cũng yến ẩm, nên lúc nào họ cũng say. Muôn
loài đều phải v́ nể tài năng của Malambo. Nó khoe rằng: nó chính là con
cháu đích tôn của Rắn trên vườn Địa Đàng nơi thượng giới. Cho nên, nó
thường nói: “Với những kẻ khốn khổ th́ đó là do lỗi tổ tông truyền; c̣n
đối với kẻ nào cảm nhận được hạnh phúc ở xứ trần gian th́ phải biết ơn
tổ tiên của nó. Bởi chính tổ tiên của nó đă khuyên tổ tiên loài người –
Ông Adam và Bà Eva ăn trái cấm, để được Thượng đế đưa xuống đây!”
Malambo
rất kiêu hănh về điều này, nên dáng đi của nó uốn éo, cái đầu lắc lư và
đôi mắt liến láo, lúc nào cũng chỉ ti hí để nh́n mọi vật ở thế gian.
* *
*
Rồi
có một mùa thu đến với trần gian và cả xứ Monovastu. Rừng cây phủ một
màu vàng tàn úa, làm nữ thần mây vội vă buông chiếc khăn voan màu xanh
mát vẫn choàng trên mái tóc bồng bềnh óng ả, quăng lên bầu trời như
muốn đền bù cho trần thế đă mất đi màu xanh cây lá. Thần mặt trời âu
sầu thở dài thả vào không gian những luồng sáng trong nhẹ. Thần gió
ngang tàng cũng buồn bă v́ bất lực: những cánh gió đ́u hiu của chàng
không nâng được lá thu úa tàn, khổ đau ĺa cành, rơi tràn mặt đất.
Chàng gió lang thang, u hoài. Những bước đi hiu hắt của chàng len lỏi
khắp nơi, vuốt nhẹ mơn man khiến vỏ cây thanh xuân và những nàng hoa
mùa thu run rẩy đầy cảm xúc.
Thần
gió lướt tới lâu đài trong kinh thành Monovastu. Ở đó có công chúa
Mimosa – viên ngọc báu của đất nước này. Nàng đang ngồi trầm tư bên hồ
nước xanh, ngắm bóng mây in đáy nước. Dáng mây thu bay chầm chậm, đưa
hồn nàng tới xứ Kivaso – nơi có hoàng tử Nig – Vidi, con người có tâm
hồn vị tha và đầy ḷng nhân ái. Chàng đă được chọn để trở thành vị hôn
phu của nàng. Hôn nhân của công chúa Mimosa – người nữ chúa tuyệt sắc,
hiền thục – sẽ quyết định tương lai của toàn dân trong vương quốc
Monovastu xinh đẹp và yên b́nh.
–
Công chúa Mimosa! Nàng đang nghĩ ǵ đấy, ta có thể giúp được ǵ cho
nàng không? – Thần gió vuốt ve mái tóc óng ả đen huyền của nàng.
–
Ḱa thần gió. Tôi đang nghĩ về người hôn phu của tôi và muốn biết tương
lai của xứ sở Monovastu xinh đẹp. V́ chồng tôi sẽ là người quyết định
tối cao của vương quốc.
– Cái đó không thuộc quyền năng của ta. Sao công chúa không hỏi Malambo?
– Nhưng biết t́m nó ở đâu bây giờ?
– Ồ cái đó không khó ǵ! Thuộc hạ của ta có mặt ở khắp nơi. Để ta triệu nó về gặp công chúa!
Thần gió vừa nói xong th́ trên cành cây phong lữ đang nở hoa tím biếc bên cạnh hồ, một giọng rin rít cất lên:
–
Thưa công chúa khả ái! Tôi đă đến đây v́ biết thế nào công chúa cũng sẽ
cần đến tôi. Tôi hy vọng có thể giúp được ǵ cho công chúa chăng?
–
Ḱa Malambo! Ta đúng là đang cần gặp ngươi. – Công chúa Mimosa chắp hai
bàn tay trắng muốt lên ngực, mắt nàng long lanh sung sướng – Ngươi hăy
cho ta biết hoàng tử Nig Vidi thực sự là con người thế nào? T́nh yêu
của ta sẽ ra sao? Và xứ sở Monovastu xinh đẹp của ta tương lai có tốt
đẹp không, khi chồng ta sẽ là người thay ta trị v́ vương quốc với mọi
quyền lực trong tay chàng?
Đung đưa cái đầu trên một cành cây, Malambo láo liên đôi mắt ti hí gian giảo nh́n công chúa:
– Tôi… có lẽ cũng chỉ biết được như mọi người thôi: Chàng là một con người giàu ḷng nhân ái…
Thần gió buông tiếng thở dài, khinh bỉ nh́n Malambo rồi lướt đi.
– Không! Malambo ơi! Ngươi muốn từ chối đấy thôi. Hăy nói cho ta biết sự thật. Sự thật không ai biết trừ mi.
Malambo
buông ḿnh xuống đất. Nó cuộn tṛn thân h́nh và ngóc đầu nh́n công chúa
bằng con mắt nham hiểm, nhưng tỏ ra nghiêm cẩn. Nó nói giọng ra vẻ lo
ngại, đầy giả tạo:
–
Vậy th́ công chúa sẽ sống bên người chồng ngu si nhất xứ Kivaso. Người
ta đồn hoàng tử từ bi chỉ cách chê khéo đây thôi. Vương quốc Monovastu
sẽ nghèo đi với những người dân đói khổ khi hoàng tử Nig Vidi trị v́.
Chàng chỉ biết bố thí mà không biết tích lũy, cai trị. Lúc đó xă hội sẽ
rối loạn, nội chiến sẽ xảy ra, v́ ngay trong vương quốc xinh đẹp này,
biết bao nhiêu người đem ḷng yêu thương công chúa. Hoàng tử Nig Vidi
sẽ bị giết!…
– Malambo! Sao ngươi ác thế?
– Coi ḱa! Công chúa muốn biết sự thật và tôi đă nói sự thật những ǵ tôi đă biết, do chính các thiên thần đă nói ra.
– Vậy ngươi bảo ta phải làm sao bây giờ?
Công chúa nói, nét mặt băn khoăn, đau khổ.
–
Nếu công chúa muốn vương quốc này ngày càng hùng mạnh, giàu có, công
chúa hăy chọn tù trưởng Locobo của bộ lạc “Sói trắng” thuộc quyền cai
trị của công chúa. Chàng có cái đầu và hai bàn tay thép, chàng cũng
đang yêu tha thiết công chúa và tôn thờ nàng như một nữ thần…
– Rồi sau đó nữa sẽ ra sao?
–
Cái đó c̣n tùy thuộc vào quyền năng của Thượng đế. Ngài chưa tiết lộ
điều này, nên tôi chưa biết được. Tôi đă nói tất cả những ǵ tôi biết
và đă bày tỏ ư kiến của ḿnh. Sự lựa chọn lúc này thuộc về quyền của
công chúa. Bây giờ tôi xin phép từ biệt và chúc công chúa sáng suốt để
định đoạt tương lai cho ḿnh và toàn thể Vương quốc khả ái này!
Nói xong, Malambo ngoằn ngoèo chui vào một bụi cỏ sau khi đắc thắng nh́n công chúa Mimosa đang đau khổ, thẫn thờ…
* *
*
Đă
ba năm trôi qua, vương quốc Monovastu trở thành một xứ sở hùng mạnh.
Những đoàn quân tinh nhuệ của vương quốc gươm giáo sáng ḷe, giáp trụ
đầy đủ, rầm rập lên đường chinh chiến mở rộng lănh thổ. Kinh thành
Monovastu không có một giây phút tĩnh lặng, dù đêm đă xuống rất sâu và
một ngày đă nặng nề trôi qua trong ồn ào náo nhiệt. Ở phía đông, hàng
đoàn quân tập trận khói bụi mịt mờ, tiếng quân reo, ngựa hí vang động
cả một góc trời. Ở phía tây, những bễ ḷ rèn ph́ phụt thổi lửa lo rèn
vũ khí cho quân đội. Ở phía bắc từng đoàn xe rầm rộ chở những rương ḥm
đầy vàng bạc châu báu chiến lợi phẩm và những chiếc cũi lớn nhốt chặt
tù binh thân h́nh tiều tụy, thương tật của các xứ lân bang… Khắp nơi
trong nước, phụ nữ ngày đêm may áo quần cho chiến binh với ánh mắt buồn
vời vợi, miệng lẩm bẩm nguyện cầu sự b́nh yên cho chồng con đang trong
ṿng chinh chiến…
* *
*
Monovastu
lại vào thu. Khi những chiếc lá vàng đầu tiên rời cành trong gió thu
heo hắt, nằm rải rác trong vườn thượng uyển th́ tại hoàng cung, hoàng
đế Locobo đang ngồi trầm tư trước sa bàn với ánh
mắt sắc lạnh. Chợt có tiếng chân vội vă lại gần khiến hoàng đế quay đầu
lại. Hoàng hậu Mimosa nước mắt lưng tṛng với gương mặt đầy âu lo đang
đi tới. Nàng thảng thốt năn nỉ:
–
Bệ hạ! Thiếp xin chàng hăy dừng những cuộc chém giết, thần dân đă mệt
mỏi và phẫn nộ. Monovastu đă sống trong thanh b́nh, giàu có cả ngàn năm
mà không cần những cuộc chinh chiến. Malambo vừa bảo…
–
Malambo! Lại Malambo – Hoàng đế giận dữ nh́n người phụ nữ mà đă một
thời ngài yêu điên cuồng, tha thiết; nhưng gần như tuyệt vọng v́ địa vị
thấp kém… Nhưng ngài chợt nhớ: chính Malambo đă đưa ông lên địa vị này.
Ngài dịu giọng:
– Malambo đă nói với nàng những ǵ?
–
Malambo nói rằng: các vương quốc lân bang đang liên minh để chống lại
chúng ta. Kinh thành Monovastu sẽ bị ch́m trong máu lửa. Locobo, chàng
hăy yêu lấy những người dân vô tội. Đầu thiếp muốn vỡ ra v́ những lời
ta thán. Trái tim thiếp phải tan nát trước những khuôn mặt tiều tụy, u
uất và những ánh mắt phẫn nộ. Ôi! Những ngày tháng thanh b́nh, hạnh
phúc ngày xưa nay c̣n đâu? Thiếp chỉ thấy những tấm thân tiều tụy, què
quặt trong bộ quần áo rách rưới với một cuộc sống đói nghèo, lầm than
v́ chinh chiến…
–
Mimosa! Bông hoa xinh đẹp nhưng mỏng manh yếu ớt của ta. Khanh hăy can
đảm lên, những việc ta làm chính v́ sự sống của vương quốc chúng ta.
Cuộc sống không thể măi măi thanh b́nh, v́ tham vọng điên cuồng của con
người. Ta không muốn vương quốc của ta là một xứ sở bị chinh phục bởi
những nước lân bang, nên ta cần phải có binh lực hùng mạnh và chinh
chiến để sinh tồn. Hạnh phúc và cuộc sống thanh b́nh sẽ trở lại, khi ta
là kẻ chiến thắng và các thành bang phải thần phục ta. Mimosa! Cuộc
chiến sẽ c̣n tiếp tục và ta tin rằng chỉ trong vài tuần trăng nữa, lá
cờ của vương quốc Monovastu sẽ cắm nơi tận cùng trái đất, chỗ trời và
đất gặp nhau mà bên kia là cổng Thiên đường. Lúc đó khanh sẽ là hoàng
hậu không phải chỉ của Monovastu, mà là của tất cả mọi sinh vật trên
trần thế. Khanh hăy tin tưởng ở ta.
Mimosa mắt đẫm lệ, thăm thẳm một nỗi đau xót nh́n Locobo:
– Nhưng Malambo cho biết trước chàng sẽ thất bại v́ đó là ư muốn của Thượng đế.
–
Ha! Ha! Ư muốn của Thượng đế? Vậy tại sao nàng không thi hành ư muốn
của Thượng đế để kết hôn với hoàng tử Nig Vidi, mà lại trao vương
trượng cho ta? Không có định mệnh, chỉ có ư chí của con người và những
kết quả của nó. Thôi! Khanh đừng có nhiều lời nữa! Ư ta đă quyết, việc
ta đă làm như mũi tên đă bắn đi, không thể ngừng lại trước khi tới đích.
Nói
xong Locobo hùng dũng bước ra ngoài. Hoàng hậu Mimosa ngước đôi mắt
huyền long lanh ngấn lệ nh́n theo chồng. Nỗi xót xa sâu thẳm trào dâng
trong tâm khảm của nàng ḥa vào sự khổ đau của những con người đang
quằn quại v́ chinh chiến, đă toát lên một vẻ nhân từ trong những nét bi
diễm trên vẻ đẹp thiên thần của nàng… “Những ai cảm nhận được hạnh phúc
dưới cơi trần gian này, phải biết ơn tổ tiên của ta…” Lời nói đầy kiêu
hănh của Malambo vẳng lại bên nàng. Một quầng sáng như chợt bừng lên
trong tâm thức soi vào cơi vô minh của chính nàng: Đâu là hạnh phúc
đích thực của cuộc đời nàng, của chàng và của hàng triệu con người
trong kiếp sống trần gian? Nàng không thấy nó ở trong cung điện nguy
nga tráng lệ đầy ngọc ngà châu báu; nàng cũng không thấy nó ở trong
vương quyền của nàng và quyền uy của hoàng đế chồng nàng…
* *
*
Kinh
thành Monovastu ch́m trong máu lửa. Tiếng khóc la hoảng loạn ḥa vào
tiếng thét gầm man rợ của những chiến binh đang say máu, vang động chín
tầng trời. Trong cơn hồng thủy bằng giáo, gươm, lửa, máu của chiến
tranh, hàng vạn con người vô tội bồng bế, dắt díu nhau cuống cuồng t́m
đường chạy trốn. Nàng Mimosa có vẻ đẹp thiên thần và tấm ḷng nhân hậu
– viên ngọc báu của xứ Monovastu – cùng vài thị vệ trung thành, ḿnh
đầy thương tích cũng đang rạp người trên lưng chiến mă chạy trốn, bỏ
lại cung điện nguy nga tráng lệ và kinh thành Monovastu đang ngập ch́m
trong máu lửa… Nàng đang chạy trốn cái chết, chạy trốn quá khứ, chạy
trốn chính nàng.
Những
thị vệ theo nàng lần lượt gục ngă v́ tên đạn, v́ thương tích và kiệt
sức. Chỉ c̣n một ḿnh Mimosa với con tuấn mă phi vùn vụt như điên cuồng
vào vùng thảo nguyên bao la.
Khi
đă thoát khỏi ṿng nguy hiểm, con tuấn mă trung thành gắng sức đưa nàng
vào sâu trong vùng thảo nguyên, đến bên một hồ nước mênh mông, trong
vắt, đầy thơ mộng. Sóng nước lăn tăn, làm vỡ ánh trăng thu của vầng
trăng đang vằng vặc giữa trời thanh lặng. Bên hồ, những cành lau đu đưa
nhè nhẹ, có những chùm hoa trắng hoang dại của thảo nguyên như lay động
trong tiếng chim đêm cô tịch.
Mimosa
xuống ngựa, nàng định dắt nó tới bên hồ cho nó uống nước. Nhưng nó chỉ
bước đi thêm được vài bước th́ khuỵu xuống v́ kiệt sức. Mimosa mắt đẫm
lệ, nàng bất lực nh́n con tuấn mă trung thành máu me đầy ḿnh đang cố
ngóc đầu hí lên một tiếng dài ai oán cuối cùng, trước khi từ giă cơi
đời. Tiếng hí thê lương của con tuấn mă vang lên khắp thảo nguyên bao
la, như muốn hỏi cơi hư không mênh mông: tại sao nó phải chết bởi con
người, khi cả cuộc đời nó trung thành và tận tụy với con người…
Linh
hồn cuối cùng thuộc về nàng đă đi sang cơi bên kia, chỉ c̣n lại một
ḿnh nàng bơ vơ trong hoang vắng của thảo nguyên. Mimosa bước những
bước vô thức đến bên hồ. Dưới đáy nước long lanh là bóng đen mở ảo của
thân h́nh người đàn bà rũ rượi, mệt mỏi… Nàng đứng im chết lặng như hóa
đá… Chợt từ trong bụi cỏ bên hồ, một thanh âm rin rít cất lên kéo linh
hồn nàng đang ch́m sâu trong cơi u uẩn trở về với thực tại.
– Hoàng hậu Locobo!
– Malambo! Ôi Malambo! – Mimosa thảng thốt – Sao ngươi lại ở đây?
–
Thưa hoàng hậu khả kính! Tôi mong bà hăy b́nh tĩnh và đừng kinh sợ như
thế! Bà c̣n may mắn hơn những thần dân vô tội đă chết v́ bà…
– V́ ta? Không! Không bao giờ như thế, mà là v́ ngươi! Chính ngươi đă lừa dối ta…
–
Tôi không hề lừa dối bà. Tôi đă nói sự thật và chính bà đă lựa chọn.
Tiếc thay! V́ thời gian không quay trở lại, nên con người không thể
chứng nghiệm được cái đúng, cái sai cho con đường đời mà họ đă lựa
chọn, khi đứng trước những ngă rẽ cuộc đời. Nhưng riêng tôi, tôi đă
chứng nghiệm được một điều là: Thế gian này như một bàn cờ lớn – thưa
hoàng hậu khả kính – đó là cuộc cờ của Thượng đế. Khi Thượng đế chí tôn
cầm con xe để ăn con mă. Tôi mách nước để tránh cho con mă th́ Ngài dời
con xe để ăn con tượng. Bà đă lựa chọn một trong hai: hoặc Nig Vidi
hoặc Locobo. V́ Thượng đế đầy quyền năng, Ngài đă nhấc con xe lên th́
phải ăn một con cờ nào đó. Tôi cứu được con cờ này th́ không cứu được
con cờ kia…
– Malambo! Ngươi thật là độc ác! Ngươi xảo trá và nguỵ biện.
–
Thưa hoàng hậu khả kính! Chính lệnh bà đă lầm lẫn. Sự thánh thiện mà bà
nhận thấy có ở trong bà, đă làm cho bà không nh́n thấy tham vọng của
ḿnh. Bà muốn xứ Monovastu xinh đẹp và thanh b́nh của bà trở nên vĩnh
hằng. Nhưng bàlại từ chối ḷng nhân ái, ước mơ muôn thuở của con người
có trong hoàng tử Nig Vidi để chọn Locobo – con người giữ ǵn vương
quyền của bà bằng sức mạnh của quyền lực – và bà đă bất lực trước tham
vọng trong con người Locobo. Hậu quả của nó, bà đang nhận lănh và đau
khổ… Nhưng thưa hoàng hậu khả kính! Bà hăy nh́n những người chăn cừu
trên thảo nguyên. Bà bây giờ cũng như họ, thậm chí vẫn c̣n giàu có hơn
họ, v́ những đồ trang sức qúi giá c̣n trên người bà. Nhưng bà đă mất
những ǵ bà cho là đă có và đau khổ. C̣n họ, họ không thấy mất mát ǵ
cả và đang sống yên b́nh.
Ôi!
Vầng trăng thu vằng vặc trên hư không kia. Nó không lặn, không mọc,
không tṛn, không khuyết. Nhưng con người thấy nó lặn, nó mọc, nó tṛn,
nó khuyết – thế giới ảo vọng của con người khiến cho họ phải đau khổ.
Bà hăy b́nh tâm và sống trong yên b́nh. Bà chưa hề mất ǵ v́ thực ra bà
chưa hề có cái ǵ trong thế giới này. Thưa hoàng hậu khả kính! Mỗi lần
được hân hạnh được gặp bà, tôi luôn nói sự thật mà tôi đă biết được và
bây giờ tôi đă nói hết tất cả những ǵ tôi đă biết, nên không c̣n ǵ để
nói với bà nữa. Trước khi từ biệt lệnh bà, không biết đến bao giờ mới
gặp lại, tôi chân thành chúc lệnh bà qua được cơn hoảng loạn, không
phải của cuộc binh lửa mà là của chính ḷng bà.
Vừa
ngừng lới, Malambo uốn ḿnh phóng thẳng xuống hồ làm ánh trăng như tan
vụn ra theo sóng nước loang trên mặt hồ. Mimosa đứng ngây như hóa đá…
Sương
thu buông ướt xiêm y, gió thu hiu hắt chợt làm nàng rùng ḿnh ớn lạnh.
Sự sống vẫn c̣n ở trong nàng, Mimosa hoảng hốt bước men theo ven hồ như
trong cơn mộng du. Nàng đau khổ tận cùng, trí tuệ của nàng vẫy vùng
tuyệt vọng trong miền tâm thức mênh mang để t́m hạnh phúc đích thực của
cuộc đời.
Mimosa đi,
đi măi đến bên ŕa của một rừng phong. Nàng chợt nh́n thấy thấp thoáng
trong rừng bóng một vị đạo sư đang ngồi trên một tảng đá cao. Nàng như
được tiếp thêm sức mạnh, bước nhanh tới phiến đá vị đạo sư đang ngồi,
qú xuống đảnh lễ đạo sư và thảng thốt nói qua hơi thở:
–
Bạch đạo sư. Con là Mimosa, hoàng hậu xứ Monovastu. Xứ sở của con đă
tan nát v́ chiến tranh, dân chúng lầm than, con đă mất tất cả. Nhưng
ngay trong vinh quang tột đỉnh và trong đau khổ tận cùng, con vẫn không
t́m thấy hạnh phúc đích thực của cuộc đời. Con đến đây cầu xin đạo sư
chỉ bảo cho kẻ đệ tử vô minh này.
Cầu
khẩn xong, nàng ngước mắt nh́n lên – trăng thu gần tàn xuyên qua kẽ lá
đung đưa, chiếu mờ ảo lên người vị đạo sư – ông vẫn ngồi thiền tĩnh
lặng trong thế liên hoa, hai mắt nhắm nghiền bất động. Trí tuệ của ông
như ch́m sâu trong tiềm thức. Ông như không để ư tời lời cầu khẩn tha
thiết của nàng. Mimosa tiếp tục khẩn cầu … Nhưng trên tảng đá cao, vị
đạo sư vẫn ngồi yên lặng. Nàng khấu đầu xuống đất để bộc lộ sự thành
tâm của nàng. Khổ đau, tuyệt vọng và bất lực cùng với sự mệt mỏi ră rời
của kẻ chiến bại, khiến nàng ngă ra dưới chân tảng đá rồi thiếp đi…
Khi
ánh sáng b́nh minh mơ màng xuyên qua tầng lá phong thu vàng, chim rừng
véo von kêu hót gọi nàng Mimosa xinh đẹp tỉnh dậy. Nàng cựa ḿnh thức
giấc rồi mở to đôi mắt tuyệt vời, ngây dại nh́n lên. Bỗng nàng bật dậy,
bước tới bên tảng đá: phía trên chỉ là một pho tượng tạc vị đạo sư đang
ngồi thiền. Đây là pho tượng do cha nàng, quốc vương Monovastu cho tạc
cách đây hơn ba mươi năm về trước, để kỷ niệm vị đạo sư thánh thiện đă
tới xứ này. Phiến đá lớn cẩm thạch dùng làm bệ tượng có khắc lời vị đạo
sư:
“Hỡi các đệ tử! Hăy dùng nguồn nhiệt nhân ái để thắp sáng ngọn đèn trí tuệ ngay trong tâm thức của các người và sẽ t́m được hạnh phúc đích thực trong đó!”
Công chúa Mimosa như hụt hẫng chơi vơi, nàng khuỵu xuống bên tảng đá và thốt lên:
– Ôi! Hạnh phúc đời người chỉ thế thôi sao…
Vơ Phạm Minh Thu - Nguyễn Vũ Diệu