LuuBi.
Hội viên
Đă tham gia: 18 May 2005
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 1992
|
| Msg 1 of 1: Đă gửi: 01 October 2009 lúc 10:30pm | Đă lưu IP
|
|
|
Như mọi h́nh thức bói toán, chiêm tinh học đưa ra các dự
báo quá chung chung, nên nhiều người cho là chính xác.
Năm 1992, nhà vật lư Geoffrey Dean đă đúc kết ra 10
nguyên lư và 26 kỹ thuật dự báo của các nhà chiêm tinh.
Dưới đây là một số kỹ thuật thường gặp nhất.
1. Hiệu ứng Barnum, hay việc người ta rất dễ dàng tiếp
nhận những thông báo mơ hồ, chung chung. Hiệu ứng này
được đặt tên theo các màn xiếc của P.T. Barnum. Năm 1949,
một giáo sư tâm lư đưa ra một mô tả nhân cách tổng quát
đến mức mọi sinh viên đều nhận đó là của chính ḿnh, kiểu
như: “Bạn có xu hướng phê phán bản thân” hay “bạn thích
một chút thay đổi”. Thông báo Barnum càng được thừa nhận
khi: 1) Ngắn gọn, tổng quát, dễ được chấp nhận và được
cho là chỉ đúng với bạn, 2) Là những điều dễ ưa, phù hợp
với nhân cách bạn, tránh những thông báo khó chịu kiểu
như: “Bạn không phải là người suy nghĩ độc lập”, 3) Đối
tượng ngây thơ và dễ thay đổi.
2. Đọc nguội (cold reading), hay vai tṛ của ngôn ngữ cơ
thể. Đầu thế kỷ 20 tại Berlin, chú ngựa Hans thông minh
biết lựa theo phản ứng của người đối diện (nhướn mày,
nhăn trán, hít vào hay thở nhẹ ra, vươn hay so vai…) để
làm toán. Ngựa c̣n biết, th́ tại sao thày bói lại không?
Không chỉ các thày bói, mà giới đồng cốt cũng rất thạo
“kỹ thuật lấy tin” này.
3. Hiệu ứng Tiến sĩ Fox, hay chúng ta bị lừa bằng khoa
học và sự hài hước. Khi cảm thấy ở trong một môi trường
giàu trí tuệ, và tin rằng đang được nghe một người am
hiểu vấn đề nói, ta sẽ thỏa măn mà không để ư rằng, thực
ra quan điểm đó chưa hẳn đă đúng. Năm 1947, ba nhà giáo
dùng một người đóng vai “tiến sĩ Fox” thuyết giảng về Lư
thuyết tṛ chơi trong toán học, ứng dụng trong giảng dạy
vật lư trước 55 nhà tâm thần học, tâm lư học, giảng viên,
quan chức trường phổ thông và nhà hoạt động xă hội. Khi
điền phiếu thăm ḍ, 42 người cho rằng, bài giảng được tổ
chức tốt, nhiều minh họa và kích thích tư duy. Hầu hết cử
tọa đều muốn nghe thêm về chủ đề này. Không ai biết đó
chỉ là một tṛ lừa gạt.
4. Hiệu ứng vầng hào quang, hay tầm quan trọng của ấn
tượng ban đầu. Ta có xu hướng tin tưởng những thày bói có
tính cách nồng nhiệt hơn lạnh lùng, tự chủ hơn thiếu tự
chủ, áo quần tươm tất hơn ăn mặc cẩu thả, ưa nh́n hơn kém
h́nh thức… Giới bói toán thuộc nằm ḷng quy tắc này!
5. Tương quan ảo, hay tin tưởng là sẽ thấy. Đây là quy
luật vàng của tâm lư học: Ta sẽ thấy cái mà ta muốn thấy.
Từ vô số sự kiện đă xảy ra trong đời, ta nhất định nhặt
được một sự kiện phù hợp với dự báo của ông thày bói mà
ta ưa thích.
6. Tính không sai lầm, hay v́ sao thày bói không thể sai.
Dự báo th́ đă quá chung chung nên khó có thể sai lầm. Nếu
sai th́ thày bói cũng có cách biện minh, đơn giản nhất là
thừa nhận chưa hiểu hết thiên cơ. Ai mà không mắc sai lầm
và ai có thể hiểu hết thiên cơ?
7. Hiệu ứng giả dược (placebo), hay nó sẽ tốt nếu ta nghĩ
rằng nó tốt đối với ta. Rất ít người đi xem bói mà lại hy
vọng thày bói nói sai. Cái ước vọng muốn tin là một vũ
khí lợi hại đối với thày bói. Khi họ bói sai, ta sẵn sàng
cung cấp những ám hiệu để giúp họ hiệu chỉnh.
8. Hiệu ứng người phục vụ khách hàng, hay buộc khách hàng
phù hợp với dự báo. Điều này thực ra dễ dàng hơn ta nghĩ
nhiều. Người phục vụ khách sạn có định kiến một vị khách
sẽ cho ít tiền boa, thế là anh ta phục vụ không ra ǵ,
kết quả là tiền boa ít thật. Anh ta cho đó là kết quả
tiên tri, mà không nghĩ rằng đó chỉ là hệ quả của sự phục
vụ tồi.
9. Kư ức chọn lọc, hay chỉ nhớ những ǵ muốn nhớ. Khi
thày bói đưa ra hai dự báo đúng và tám dự báo sai, ta say
sưa kể cho mọi người nghe về hai dự báo “đúng một cách kỳ
lạ”, mà quên mất rằng, độ chính xác chỉ là 20%! Trên thực
tế, nhiều khi đoán ṃ cũng đạt độ chính xác tới 50%
(thắng hay thua, trai hay gái…), thậm chí 70% (thời tiết
ngày mai giống hôm nay).
10. Hiệu ứng mong ước, hay dự báo càng đẹp th́ càng dễ
được chấp nhận. Giới bói toán hiểu rơ điều này nên các dự
báo thường là dễ chịu. Và sự xu nịnh sẽ đưa ta tới bất cứ
đâu. Khi có ai tuyên bố ta tài giỏi, thông minh, sáng
tạo, giàu trí tuệ, nhạy cảm, giao thiệp rộng, thăng tiến
ào ào và sẽ giàu to, ta tức khắc xem đó là một nhà tiên
tri thấu hiểu huyền cơ!
Cũng không nên quên một kỹ thuật thô sơ nhưng hữu dụng,
đó là đọc nóng (hot reading). Nó thô sơ đến mức không
được Dean nhắc tới. Vừa gặp bạn, ông thày bói đă nói ngay
rằng ông quá mệt do đă xem cho quá nhiều người nên hẹn
bạn vào tuần sau. Đúng hẹn bạn tới và ông ta liền kể vanh
vách những thông tin cơ bản về bạn như họ tên, cơ quan,
hoàn cảnh gia đ́nh… Bạn choáng váng trước "tài nghệ" siêu
phàm và sau đó tin theo tất cả những ǵ thày nói, mà
không hề biết rằng, lần trước thám tử của thày đă kín đáo
bám theo bạn. Chỉ cần hỏi người bán nước trước cửa nhà
bạn cũng đă có đủ những thông tin cần thiết!
Và như vậy, theo bạn, bói toán có cần phải chính xác
không?
(Theo Kiến Thức Ngày Nay)
__________________
Xuất Ḱ đông môn,
Hữu nữ như vân .
Tuy Tắc Như Vân,
Phỉ ngă tư tồn .
Cảo Y kỳ cân,
Liêu Hạc ngă vân
|
Diễn đàn bị khoá)
Chủ đề: V́ sao thày bói luôn nói đúng?
