| Tác giả |
|
DaoTran
Hội viên
Đă tham gia: 30 June 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 102
|
| Msg 1 of 3: Đă gửi: 27 July 2004 lúc 12:05am | Đă lưu IP
|
|
|
NỮ TRUNG TÙNG PHẬN.
Đây là một tuyệt tác văn học của Nữ Sĩ Đoàn Thị Điểm sau khi bà mất đã về Cơ Tại Toà Thánh Tây Ninh viết ra quyển sách này! DaoTran có duyên may nên post lên để quý bạn yêu thơ văn đọc để hiểu biết về tư tưởng người xưa.
Bài giáng cơ tại Giáo Tông Đường đêm 26-02-Năm Quý DậuAL. DL 21-03-1933.
Phò loan: Hộ Pháp - Tiếp Thế
Hầu Đàn : Giáo Sư Ngọc Trọng Thanh
Giáo Hửu Thượng Trí Thanh.
Hầu Bút : Sĩ Tải Võ Thành Quốc.
ĐOÀN THỊ ĐIỂM
Tiền Trào Nữ Sĩ
Đức Quuyền Giáo Tông. Lê Văn Trung hỏi:
-Có phải bà viết quyên Chinh Phụ Ngâm Không?
-Phải. Tùng Thất Nương.
-Sao trong quyển "Quốc Văn Trích Diểm" ghi bà là họ Nguyễn?
-Chánh Tông Đòan, cải tông Nguyễn.
-Anh em tôi rất mừng bà và săn đây xin bà cho thi dạy nử phái.
-Xin nghe NỮ TRUNG TÙNG PHẬN.
*******
1-Dụng văn hoá trau tria nữ phách
Lấy kinh luân thúc bách quần hồng
Gươm thư giúp sức gương hùng
Điểm tô ngiệp cả con Rồng cháu Tiên
5-Bởi rẻ rúng thuyền quyên thiếu học
Dẩu chí thân tơ tóc cũng khi
Tinh thần cao thấp nhờ thì
Dục tài nữ sĩ sánh bì cùng nam.
9-Chinh phụ trước treo nên giá qúy
Áng văn chương nhuệ khí cầu vinh
Thêm duyên chước quý giao tình
Mỹ ngôn nương ý gia đình yên vui
13-Nấu kinh sử ra mùi son phấn
Cầm bút nghiên đặng thắm má đào
Quần thoa đở ngọn binh đao
Xây hình thục nữ giặm màu nước non
17-Cửa Thánh miếu hởi còn thiếu gái
Chốn quyền môn nữ lại vẫn không
Vật chơi ở chốn khuê phòng
Đã cam phận vợ để chồng cần duyên
21-Phần nội trợ trăm phiền đeo đẳng
Đạo phụ cơ đã nặng cho mình
Duyên may chồng đã nghĩ tình
Còn Cha còn Mẹ có đành phận đâu
25-Nổi em chị bởi đâu chẳng thuận
Nổi nhi tôn lẩn bẩn bên lưng
Nổi nhà nổi bếp nổi lân
Nổi trong thân tộc nổi gần nổi xa
29-Trên lo thảo giử hòa dưới thuận
Ngoài nên danh, trong vững mối giềng
Nổi trông hương hoả giử bền
Giúp nên chồng có phẩm quyền cao sang
33-Mảng lo lắng chử nhân nào rỏ
Huống để công đến ngỏ Khổng Trình
Rừng Nho biển Thánh thinh thinh
Nữ lưu nào thấu muôn nghìn thi thơ
37-Kỉnh Tổ Hiển nổi thờ nổi phụng
Tế tông đường lo cúng lo đơm
Kiến thân viếng sớm thăm hôm
Chua cay rỏ miếng cơm ngon cá bùi
41-Lưởi lừa miếng nhai cơm lũ trẻ
Kiêng vật ăn đặng để nuôi con
Còn con nòi giống chồng còn
Mảnh thân đành chịu hao mòn với ai?
45-Còn gặp thưở xuân mày lịch sắc
Dâng hình hoa treo mắt bướm ong
Nào là hương đượm lửa nồng
Nết khuông gửi vẹn chử đồng lương nhân
49-Muốn trau chuốt mặt ngần thân dịu
Vẻ cho hay mày liểu má đào
Thương gìn lúc ốm khi đau
Sợ chê xấu phận, cậy màu phấn son.
53-Mình mỏng mảnh sức non nớt yếu
Đở nâng chồng vốn thiếu tay co
Không toan sớm đói chiều no
Lựa là tứ hải ngũ hồ giúp nhau
57-Cứ tựa cửa phòng đào giấu dạng
Ngoài nước non nào hăn vơi chênh
Mảng trông thắm nghĩa nặng tình
Để công bẻ liểu bắn bình trượng phu
61-Dầu khôn mấy giả ngu cho thuận
Phải bao nhiêu cũng nhận lổi lầm
Phòng đào giử rủi rơi trâm
Sợ lơi hơi sắt, tiếng cầm lạc cung
65-Thử từ nết khi chung lúc chạ,
Gióng từ hơi hoà nhả tơ loan
Chiều vui dưới trướng ngoài màn
Nhẩng lo ngại nổi phụ phàng ái ân
69-Nghe từ lịnh cúi vâng từ mạng
Nhọc lòng chi nào dám dỉ hơi
Sợ cơn giông gió tơi bời
Trà mi sợ sẩy hoa rời ra bông...
Còn tiếp...
__________________
Đường Trần thong thả dạo mà chơi.
Học lấy đau thương để biết
đời!
Mỗi cuộc vô thư
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
DaoTran
Hội viên
Đă tham gia: 30 June 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 102
|
| Msg 2 of 3: Đă gửi: 02 August 2004 lúc 9:03am | Đă lưu IP
|
|
|
Che đậy kín, tường đông ong bướm,
Giấu nhặt nghiêm, nhụy tướng hương bình .
E khi vách có âm thinh,
Để gương lỗi đạo, lỗi tình phu-thê,
Giao thân cứ gần kể kẻ thiết,
Ép nhớ thương làm điếc làm đui.
Mặc người cha dể mẹ duôi
Ngoại tông nương phận, nếm mùi trân cam.
Hiểu thương ghét giả cam phận dại .
Biết nên hư chẳng cãi cho cùng
Nên thì an phận kiếm cung,
Hư thì khổ vợ tội chồng chung nhau .
Ngoài mặt phép, chàng sao thiếp vậy,
Giữa cửa công phải quấy đồng thân .
Vinh thì chàng mão thiếp cân ,
Hèn thì chàng váy thiếp quần đổi thay .
Lấy khổ-cực làm bài thuốc mến,
Dụng đau thương rù-quến thâm tình
Dầu chàng đổi dạ én anh,
Tề-mi vẹn Đạo giữ gìn phép khuôn ,
Nâng khăn-trắp giải buồn quân-tử
Hầu tửu trà giấc ngủ không an
Chàng vui thiếp cũng vui càng
Chàng buồn thiếp tựa bên màn khóc theo ,
Dòng tương chảy thân bèo trôi-nổi
Chẳng ai thương chửa lỗi bình lời
Chàng thì biển cả vơi-vơi
Thiếp thân bóng bọt giữa vời linh đinh .
Nếu gặp phước bố kình đánh khách ,
Biết yêu hoa dưới ngạch phòng thu
Rủi duyên, gặp phải thường phu ,
Nhành xuân thì trọng, gương thu dở cầm .
Khi lịch sắc, trao trâm đáng giá
Cơn tàn hoa, keo rã sơn rời .
Vẻ hồng mắt mỏ bao mươi ,
Đưa cho quân-tử trọn đời chủ-trương .
Nhụy đương nở mùi thơm ngào-ngọt
Dâng hình hoa lo lót con ong
Trăm năm kim cải cũng chồng
Trái duyên cũng vẹn đạo tùng mà thôi .
Thân lòn cúi, vợ tôi chồng chúa,
Đạo phu thê như đũa nên đôi .
Dầu cho lúc đứng, khi ngồi ,
Chàng là chúa cả, thiếp thời gia-nô .
May quan cả rủi cho lê-thứ
Trong gia-tộc cũng cứ phép nhà
Hèn người sang ấy của ta
Chê người, ta lại cho là đáng khen .
Chồng sang đặng ta hèn chẳng quản ,
Chồng đẹp hình ta mảng lo-âu .
E ra nhiều thiếp nhiều hầu ,
Rồi tham bẻ lựu, bỏ đào bơ-vơ.
Hễ xấu dạng, thì nhơ phận thiếp
Còn đẹp hình nhác kiếp phù-dung .
Mình thương người cũng thương cùng
Còn như chê bỏ, lại dùng vào đâu ?
Kiếm xứng mặt mày râu dưới thế
E không mưu đủ kế gìn duyên .
Còn theo tham ván bán thuyền.
Trông chi giữ mảnh hương nguyền cùng nhau,
Lỡ lối cũ động-đào lạc bước ,
Khó cầm duyên đợi ngọc cầu lam
Thân tiên dầu lỡ gót phàm ,
gương xưa lỗi ráp ai cầm làm chi .
Nhẹ là bức, nặng thì tình nghĩa
Để dụng riêng cho phiá nữ-lưu.
Thung-dung quân-tử hảo-cừu ,
Năm thê bảy thiếp mặc dầu trăng hoa .
Nào có tưởng vợ nhà đau-đớn ,
Ôm tình-si, muôn lượng sầu than.
Máu ghen chăn gối dẫy tràn,
Hình mai ủ-đột, sắc càn héo-don .
Hễ càng ngắm hao mòn đá ngọc
Càng riêng lo tơ-tóc không bền .
Chàng vui cung nguyệt trao duyên
Thiếp sầu sợ nén hương huyền bớt thơm .
Lo rồi ngại ra cơn mất nết
Vì ghen tương hết biết thân mình
Dám toan tử-tiết với tình
Còn chi kể đến gia-đình hư nên.
Nếu ôm-ấp một bên thương nhớ ,
Bịnh tương-tư khó gỡ cho kham .
Nên toan đập nát cung cầm ,
Vô duyên đành phận, sống làm chi đây ?
Thương ra giận khó khuây nỗi nhớ
Mối tơ duyên ai gỡ cho đang
Hỡi người cỡi phụng ngừa loan ,
Phải như vợ dám phụ-phàng mới sao.
Tả nỗi thảm, thêm đau mấy đoạn ,
Mượn bút hoa đắp cạn thành sầu .
Tiếng tiêu dấu lọt phụng-lầu ,
Hoặc may gỡ đặng giây sầu nữ-nhi .
Cầm bút ngọc đề thi tự thuật
Một kiếp sanh của bậc văn-tài
Nêu gương tuyết giá hậu lai,
Gỡ trong muôn một những bài sanh lý .
Khi đầu ấp cùng khi tay gối
Thân-thiết nhau sớm tối quen hơi .
Chừ sao chong ngọn đèn ngồi,
Cô-đăng giỡn bóng, ghẹo người thương tâm .
Nào là thuở âm-thầm dan-díu,
vịnh bóng trăng dặng níu hoa đào .
Chừ sao bỏ cảnh úa xào,
Nhụy phai, hương lợt khuôn rào tả-tơi?
Nào khi đứng lúc ngồi đủ mặt .
Qua tường đông lóng bậc tơ-đồng .
Chừ sao chăn-chiếu lạnh-lùng
Phím loan nín bặt, tranh tòng đứt dây .
Nào khi lén vẽ mày thục-nữ
Nào khi lo gìn-giữ hương thề .
Chừ sao bướm cũ lìa huê,
Vườn thu vắng khách, ủ-ê canh tàn .
Nào khi tựa bên màn canh lụn
Nào khi ngồi ngó bóng Hằng-Nga
Chừ sao để lụn canh gà,
Vắng hoe gối phụng, nguyệt tà, hoa thưa .
Nào khi đổ mây mưa đảnh giáp
Nào khi lo ấm-áp cung thiềm
Chừ sao vắng dạng, tàn đêm
Gia cư rách cửa, ven thềm cỏ chen .
Nào khi ước giữ niềm son-sắt
Nào thề non nắm chặt dải đồng
Chừ sao đổi dạ thay lòng
Hẹn xưa bỏ chảy theo dòng tương-giang .
Nào khi đứng giữa đàng trông ngọc
Nào khi ngồi dưới bọc trông dâu
Chừ sao phụ nghĩa sơ-giao
Phòng toan ném gánh tâm đầu sông Ngân .
Nào khi đến cầu lam chưởng ngọc
Nào khi lo giả thuốc trường sanh .
Chừ sao bỏ nghĩa én anh,
Tham lê, bỏ lựu, phụ tình trước mai.
Nào khi cửa then gài mấy lớp
Cấm vườn xuân nườm-nượp én anh
Chừ hoang cây cỏ xủ mành,
Gần cây chim lánh, đến cành gió day .
Nào khi sắc so tài đẹp dạ ,
Nào khi nhen hương-hỏa ba sinh
Chừ toan bứt mảnh tơ-tình ,
Trà ngâu chê chớ, rượu quỳnh chối thương .
Nào khi hỏi thăm hạng Từ-Thức
Nào khi dò mấy bực cầu ô
Chừ sao kẻ hớn, người Hồ
Để cho phòng hạnh ra mồ quạt duyên .
Nào là lúc ngửa-nghiêng đêm quạnh
Nào là khi thức tỉnh đêm khuya
Chừ sao loan-phụng chia lìa
Con trông, vợ nhớ mắt kề ngó song .
Càng thấy con khờ không đủ trí
Càng thêm lo huyết-khí bên chồng
Nâng niu lúc ẵm khi bồng ,
Phụ thân thế phận cho chồng dạy khuyên .
Càng sợ hở thung-huyên phiền-muộn.
Thảm bao nhiêu gắng gượng làm vui
Tảo-tần sớm dưỡng chiều nuôi ,
Thế chàng thiếp lãnh vai người hiếu nam.
__________________
Đường Trần thong thả dạo mà chơi.
Học lấy đau thương để biết
đời!
Mỗi cuộc vô thư
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
DaoTran
Hội viên
Đă tham gia: 30 June 2004
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 102
|
| Msg 3 of 3: Đă gửi: 07 August 2004 lúc 2:17am | Đă lưu IP
|
|
|
Thấy em dại không ham đèm sách
Càng để lòng hỏi-hạch kinh luân
Thay chàng thiếp trả nghĩa thâm
Dạy em văn-hóa thiếp làm trưởng-huynh.
Càng nghĩ đến linh-đinh phận thiếp ,
Càng ngại lo tội-nghiệp thân con.
Những ngờ nước thấm đầu non
Nào hay trăng khuyết hoa-mòn nhơn-duyên .
Càng đeo-đẳng nỗi phiền nỗi thảm
Càng thương thân chích bạn lìa đôi
Phận sao phận bạc như vôi
Nước lưng đáy gáo, hương trôi dong là.
Càng ngắm đến cỏ hoa vật loại
Càng thẹn vì vắn-vỏi tơ tình
Chim kết cánh, cây liền cành
Còn thân thiếp chịu một mình đơn côi !
Kìa cá giỡn vẩn vơ đáy nước,
Nọ kết đôi cưu thước ven trời
Còn thân thiếp chịu cút-côi
Đèn khuya nhắc thảm, gió mơi ghẹo sầu .
Kìa oan-ương ấp nhau chẳng hở
Nọ én-anh rỉ-rả kêu thương
Còn ta luống những đoạn-trường -tanh !
Kìa cầm điểu bẻ cành kết ổ
Nọ thú trùng moi lỗ làm hang
Này thân thiếp chịu gian-nan,
Linh-đinh đất chiếu, trời màn không nơi !
Kìa ong kiến tha mồi dành để,
Cơn khốn cùng có thể nuôi thân .
Còn thân thiếp chịu khốn-nàn
Tả-tơi nỗi mẹ, trần truồng nỗi con !
Thôi đành kiếp nớt-non gượng sống
Sống vì con chẳng sống vì thân
Đòi phen đỗi thảm ra mầng
Nâng-niu trẻ dại cho gần đặng cha !
Đưa giọt sữa ra hoà giọt lụy
Trong tình chung huyết-khí đúc hình .
Còn con may đặng giữ tình
Khối chung tình ở nơi mình ấu-nhi.
Nghe trẻ khóc như chì dần dạ
Thấy con đau như đá đập đầu
Còn con ô-thước bắc cầu
Mất con là cửa vô lầu lãnh-cung .
Thấy xuân đến vẻ hồng khắp chốn
Nương con thơ sống rốn cùng xuân .
Ru con giọng hát ngập-ngừng ,
Xuân ôi! xuân biết mấy lần đau thương ?
Ve kêu như dường trêu thảm ,
Mưa sầu tuôn mấy dặm biệt-ly
Dỗ con lệ ngọc li-bì,
Hạ ôi, hạ có biết nghì phu-thê?
Chiều thu nhắc, ủ-ê cảnh hạn,
Nhấp-nhô xem cánh nhạn về non
Trông thu rầu ngó thân con ,
Thu ôi,thu biết hao-mòn tấm duyên ?
Đông lạnh ngắt, mảnh mền úm trẻ .
Ngồi đêm trường quạnh-quẽ phòng không
Nhờ chồng thấy trẻ não-nồng ,
Đông ôi, đông biết tấm lòng kiên-trinh ?
Vắng mặt chồng cân hình của trẻ
Ngó thấy con đặng vẽ tượng chồng
Cân thương trẻ ấy mà đong ,
Thì trong thương ấy của chồng tám phân .
Kìa máu huyết, cành xuân nhụy nở
Khối ái-ân đành ở nơi con .
Dầu cho biển cạn non mòn
Tơ-duyên khắn-khít chỉ còn bấy nhiêu .
Trẻ nhỏ-dại lắm điều học-hỏi ,
Thường kiếm cha mong mỏi thấy nhau .
Dỗ con chỉ bóng giải sầu
Rằng: khuya đèn thắp cha hầu về thăm .
Hơi mảnh áo còn cầm đặng ngữi
Gối loan gìn từ buổi kết duyên
Ba sanh dầu toại thửa nguyền
Họa trong giấc mộng giải phiền giao hoan .
Càng bạc phước càng than con dại,
Lo tảo-tần mãi-mại dưỡng nuôi.
Còn cha con tỷ như côi
Chít-chiu trẻ khó, bồi hồi mẹ đơn .
Nhịn ăn mặc ngừa cơn thiếu thốn,
Màm lụng nhiều nuôi dưỡng sắp con .
Nại chi xác yếu thịt mòn
Gia tư miễn đặng vuông tròn giữ duyên .
Lớn một tuổi mẹ thêm một khổ ,
Hiểu một điều mẹ hổ cho thân
Trí con lần mở nẻo gần
Hỏi cha sao phụ, tố-tần làm răng .
Chẳng lẽ nói cho chàng đen bạc
Chẳng lẽ cho cỡi hạc quên nha
Không đành nói thác ra ma .
Không đành nói ngụ nơi nhà lầu xanh .
Không lẽ nói mến anh quên én
Không lẽ rằng trộm nén hương thừa
Nói chi tìm vợ dâng dưa ,
Lẽ nào nói rượt theo vừa Hằng-Nga .
Không lẽ nói đi qua Đông-Độ
Không lẽ rằng vô số chinh-phu .
Lẽ nào nói bị tội tù
Lẽ nào nói trấn Tây-Âu làm hoàng.
Còn nói thiệt rằng chàng phụ thiếp
Cũng vì mê theo kiếp làng chơi
E con đến lớn nên người .
Gương cha để thẹn những lời bợm hoang.
Riêng chịu thảm không than với trẻ
Đổ lụy rơi theo khóe miệng cười
Vui là gắng-gượng làm vui
Cái vui cùng trẻ là hồi ai-bi.
Ngàn dâu ngó ngày chầy, thăm thẳm,
Bận lòng con lại vấn nô-y
Xem chừng coi mảnh anh-nhi
Co tay đếm tuổi, bấy chày không cha .
Hột cơm tẻ, nhai ra như cát
Gan còn nguyên như nát bao chừ
Nuôi con từ lúc đòa thư
Bao nhiêu máu thịt công chờ bấy nhiêu .
Chàng đâu rõ khúc-khiu cực nhọc
Lớn khôn-ngoan biết học biết hành
Biết ơn nuôi dưỡng sanh thành
Tìm cha lại bỏ một mình thiếp côi .
Càng thấy lớn mầng rồi lại sợ
Mầng nên hình còn sợ theo cha
Dường như con vịt mẹ gà ,
Trẻ thơ vội phản mụ già kinh tâm .
Làm lụng té bao lăm của-cải ,
Để cho con làm ngãi cùng con .
Nỗi lo đôi lứa vuông tròn,
Còn lo gia-thất vĩnh-tồn hậu lai.
Định hương hỏa, hằng ngày qui tế ,
Lập pháp-gia, tự kế phụng thờ
Con chàng thiếp trả khi thơ ,
Dòng chàng thiếp dạy phụng thờ tổ-tông .
Lựa cho học các công các nghệ
Tính cho hay mọi vẻ văn tài .
Sĩ, nông ,công ,cổ sanh nhai
Ngư, tiều, canh, mục làm bài bảo thân .
Hễ phải mặt văn-nhân tài-tử,
Dạy con nên vẹn giữ nhơn-luân ,
Văn là thượng-sĩ danh thần
Võ thì bạt-tụy siêu-quần quân trung .
Quan thì phải tận trung vì chúa
Dân thì hay tập búa Lỗ-Ban ,
Sang thì giữ vững ngai vàng
Hèn thì trừ Đ*ng bạo-tàn hại dân .
Trọng thì lấy đai-cân làm lịnh
Khinh thì lo trừ nghịch làm duyên
Nước non để tuổi cùng tên,
Quốc-gia khinh-trọng bở-bền nơi dân.
Con thương mẹ dầu vâng lịnh dạy,
Thương quê-hương trọng ngãi quân thần
Ngọn rau tấc đất là ân
Một dòng một giống lo cần ích chung .
Nếu đề đặng tinh-trung hai chữ
Vạch lưng con viết chữ dể dành
Rủi cơn loạn quốc khuynh thành
Tấm gan liệt-sĩ cũng đành độ dân .
Dầu rủi phận nợ thân chẳng vẹn
Đạo cần-vương nêu tiếng thanh cao
Trung-thành giữ cõi Nam-Trào
Hùng-anh trước đặng Ngụy-Tào khiếp oai.
Trước quốc-chánh chia hai tộc chủng
Núi Hoàng-Sơn định phỏng biên cương
Bắc-Nam hiệp tổ Hùng-Vương ,
Xúm nhau nâng nổi miếu-đường Việt-Nam .
Giang-san bốn nghìn năm tổ-nghiệp
Văn-hóa so cùng kịp tha-bang
Xa-thơ nay gãy giữa đàng
Con tua giữ dạ cứu nàn giúp nguy .
Nào quốc-thể người thi kẻ thị
Nào dân đem phép quỉ hớp hồn
Nấu sôi cái máu anh-phong .
An-bang tế-thế một lòng lo âu .
Đấng quân-tử đâu đâu cũng nợ
Khắp năm châu khai mở qui-mô
Châu-lưu tứ-hải ngũ-hồ
Thơ hương đắc-vận cậy nhờ dân sanh .
Vùng Nam-hải, uy-linh nhứt quốc ,
Cỏ rẽ hai, chia đất ráp ranh ,
Trời còn roi nước hùng-anh ,
Giang-sơn là đấy, còn mình ở đâu ?
Con cũng đứng mày râu dưới thế ,
Nếu kém phương, thiếu thế vận-trù
Dầu khôn mẹ cũng cho ngu ,
Tài chi trong kiếp tội-tù dã-man .
Con phải nhớ da vàng máu đỏ
Cõi Nam-Châu rỡ-rỡ quốc triều
Con Hồng cháu Lạc bao nhiêu ,
Thiếu tài kém đức, định triều an bang.
Mẹ dầu phải suối vàng nhắm mắt,
Vui thấy con đáng mặt làm trai .
Nhục con, con chịu chớ nài
Nhục cho Quốc-thể ra tài hi-sinh.
Thất xã-tắc dân mình nghịch chủng
Quen nghề tham lại nhũng quan gian
Sâu dân mọt nước bạo-tàn
Mua quan, bán chức nhộn-nhàng cân đai.
Đem chơn chánh phô-bày trừ mị
Nâng-niu cho dân-khí lẫy-lừng
Dân thì biết phận làm dân ,
Chúa cho đáng chúa, đình-thần đáng quan .
Trừ Đ*ng dữ tham gian bạo ngược
Diệt những phường mưu chước cầu vinh .
Xem dường cuồng khấu biên-đình
Cung dâu tên cỏ, nước mình chấn-hưng.
Xem lịch-sử vĩ-nhân mấy mặt
Đại trượng-phu trước giặc vong thân .
Nên danh khai quốc công-thần
Nêu tên hậu thế xa gần tặng phong .
Muốn hiểu tổ vinh tông báo hiếu
Học cho hay trọng yếu Miếu-đường .
Tầng quen cỡi ngựa cầm cương
Trận trung quyết thắng, chiến trường đoạt binh .
Lựa những mặt tài-tình thọ giáo,
Học cho thông mối Đạo quân thần
Trương-Lương dâng dép ba lần,
Chút công ấy định Hớn Tần nên hư .
Trọng-Ni nhận vi sư Hang-Thác
Học tinh-thần khai thác nho-tông
Gẩm coi tổn bấy nhiêu công
Làm cho thiên-hạ đại-đồng tri-trí.
Tôn kỉnh thầy cũng bì cha trẻ
Mới đắc-truyền mọi lẽ cao siêu .
Học hay kế nhiệm mưu mầu
Học nên tài đặng giải sầu quốc-gia
Học đặng định chánh tà giả thiệt
Học cho thông đặc-biệt hư nên
Học gan sắc đá cứng bền
Học cho đủ chước xay nền Nam-Phong .
Học cho rộng giao-thông tứ xứ
Học cho cùng xử sự ngoại-lâ
Học cho đúng bậc tài thần
Ưu quân ái quốc vui cần dân nghinh .
Học cho thấu máy linh cơ tạo
Học cho toàn trí xảo văn-minh .
Thâu tài hay, nhập nước mình ,
Làm cho dân hưởng thái-bình giàu sang.
Công dạy dỗ muôn ngàn khó nhọc
Ơn của thầy con học nên người
Tài hay tom góp một đời ,
Cho con chẳng kể vốn lời hơn thua .
Thầy lao-lực tùy vừa trí trẻ
Dạy cho thông mọi lẽ gần xa .
Tuổi xanh con đặng trí già
Còn thơ con học hóa ra lão thành .
Con nhờ thầy công-danh mới toại.
Như nhờ cha mới giỏi hình-dung
Hai ơn ấy gẫm so đồng
Nghĩa kia như hiếu, mặn-nồng cả hai .
Xưa ruộng Thuấn voi cày chim cấy
Vì hiếu thân nỗi dậy tuổi tên .
Đế-Nghiêu tìm hiếu truyền hiền ,
Nương nơi gương ấy vẫn bền đạo con .
Mẫn-Tử-Khiên tích còn roi dấu,
Dẫy xe cha áo xấu mặt dơ,
Sợ đàn em dạy u-ơ,
Khổ thà cam khổ cũng thờ dưỡng-nghi .
Con ví biết trọng nghì phu-tử
Hiển-tông-môn khá giữ nơi lòng.
Đừng làm nhục tổ hổ tông ,
Lập thân trả hiếu nối dòng truyền hương .
Nhìn trung-đường đền ơn cúc-dục ,
Nhớ công-sanh giữ chút hình-hài.
Dưỡng-nuôi lao-khổ đắng cay ,
Lửa hương chính ước có ngày nối xa .
Còn em-út trong nhà thơ bé ,
Trai dạy khuyên gái để khép khuôn .
Con đừng quen tánh luông-tuồng,
Các em hư nết gièo buồn song-thân .
Một cục máu chia phân mấy mảnh
Hình-hài em tượng ảnh thân con .
Chữ rằng huyết-mạch đồng-môn ,
Riêng chưng thân thể, tâm hồn cũng con .
Ngoài gia-tộc nước-non vầy bạn
Lựa tài danh giao cạn tâm-tình
Đời như trận giặc đua tranh
Dầu tài một ngựa một mình khó nên .
Coi gượng trước Thánh-Hiền ghi lại
Kết bạn nhau đạo ngãi làm sao
Tuy là khác thửa Đồng-bào ,
Mà trong sanh-tử một màu sắt-son.
Lưu, Quan, Trương giữ còn nghiệp Hớn ?
Gìn trọn thề chết sống có nhau .
Dầu cơn độc-mã đơn đao,
Tâm trung nghiã-khí Ngô, Tào cũng kiêng.
Sài, Triệu, Trịnh cũng quyền như thế
Mà nên mưu đủ kế đồ vương
Tống thâu thiên-hạ Đại-đường
Cũng do bởi học nơi trường hữu-giao .
Trong vũ trụ hiệp hòa là mạnh ,
Phận đồ-thơ phải gánh non sông.
Anh em bạn tác vần đông .
Xô thành cũng ngã, lấp sông cũng bằng .
Trai nam-tử gió trăn là phận
Đạp nước-non đặng tấn khí hùng .
Đi con đường thế gai chông ,
Lớn gan hiu-quanh thì lòng cũng nao.
Tình phu-phụ biết bao nghĩa trọng ,
Đạo nhơn-luân gầy sống của đời
Dầu cho non-nước đổi dời
Còn niềm chồng vợ, còn người, còn ta .
Bạn trăm tuổi thân hòa làm một
Dầu sang hèn xấu tốt cũng duyên
Cùng nhau giữ vẹn hương nguyền
Cái duyên kình-bố là duyên Châu-Trần .
Con đường thấy phụ-nhân nan hòa
Cầm hồn hoa vày-vã thân hoa
Vợ con thay phận mẹ già
Nuôi con mẹ cậy bóng ngà nữ-dung .
Khi tối sớm lạnh-nồng có kẻ
Thân-mật con đặng dễ giữ con
Mẹ lo trong lúc còn non
Vợ con lo lúc thân mòn gối run.
Nếu khổ-cực chung cùng chia sớt ,
Dầu sang vinh đừng bớt tình nồng .
Hễ là vào đạo vợ chồng ,
Hư nên đều có của ông công bà .
Con chớ ỷ mình là nam-tử
Chiếm chủ-gia hẹp xử thê-nhi .
Đừng xem ra phận tiện-tì ,
Quyền trong nội-trợ cũng bì đồng nhau .
Ai nâng-đỡ khi đau lúc ốm
Ai vù tròn nắng sớm mưa mơi
Tình chung bền giữ một đới
Chia cơm cắn muối không dới lòng thương.
Áo trâu đắp đông sương lạnh-lẽo
Cửa hấp gà mở nẻo tiễn phu.
Lập thân đừng để danh lưu ,
Cũng như Bá-Lý-Hề âu lạc tình .
Chém vợ để cầu vinh thuở trước
Ngô-Khởi còn gian-ngược chi danh .
Con đừng mượn nét khuynh thành
Lợi thân mà hại đến mình hồng-nhan .
Đừng sang-trọng phụ-phàng nghèo khó .
Gặp hầu xinh vội bỏ thê hèn .
Cá kia chung chậu hơi quen ,
Ái-ân đầm-thấm bởi bền nghĩa nhân .
Gương đẹp-đẽ Mãi-Thần thuở trước
Trọng nhơn luân sau trước nên quan .
Hiền-danh ghi tạc giang-san ,
Nghĩa-trung đi cặp con đàng trựơng-phu .
Tống-Hoằng chí trượng-phu không đổi
Giữ nhơn-luân sợ lỗi đạo hằng
Từ duyên công-chuá giao thân ,
Đứt cơn vợ quáng ân-cần dưỡng nuôi .
Biết tình nghiã biết mùi ân-ái ,
Chia đau thương cột dải đồng tâm
Kìa ai đã gọi ân thâm
Hơn niềm chồng vợ âm-thầm giúp nhau .
Đừng đến lúc ốm đau chẳng ngó
Hương sắc xinh lại bỏ hoa tàn
Những là anh é nhộn nhàng
Buôn duyên bán nợ như hàng chợ đông .
Có chi trọng đàn ông cánh bướm
Nơi phồn-ba đậm nhượm màu gian
Đừng quen kết lũ vầy đòan
Cửa thanh lâu những rộn-ràng gío trăng .
Giấc phong-nguyệt xem bằng túy-mộng
Vợ cùng hầu so-sóng đồng thương
Nhỏ thì trọng,lớn thì nhường
Noi cân quân-tử ra trường đánh ghen .
Coi thân vợ như em nhỏ dại
Đem lòng yêu phận gái đơn cô
Đặng chồng dường thể đặng mồ
Chôn thây cửa lạ cậy nhờ ở ai .
Phải tôn khí cành mai đương nở,
Đừng xa-hoa làm mớ hàng chơi .
Sánh mình mỏng-mảnh thương người,
Rủi sanh phận gaí khó cười với thân .
Gái mẹ dạy ân-cần cho lắm
Đừng để mình lụy đến sông tương
Bông dầu đẹp khá gìn hương
Quí chi liễu ngõ hoa tường trao duyên .
Đóng chặt cửa giữ nguyên trinh tiết
Trọng thân danh bền nét đào yêu .
Phụng lầu gác uyển chờ tiêu
Giao cầu cho đáng nhiễu điều giá gương .
Đừng đứng dựa sông tương nhắn khách
Đừng trông trăng hỏi ngạch cung thiềm
Đừng đề thi lá thơ chim
Cầu hôn để phụng đến tìm cung loan .
Con khá nhớ hồng-nhan phận mỏng
Đừng làm cho thẹn bóng trăng xuân .
Hồng-quần tài sắc đa-truân ,
Vào vòng bạc phận, chi mong trọn nguyền .
Hoa phong nhụy cung Tiên cũng nếm ?
Gấm lót đường trọng tiếng cũng nhơ
Nhà vàng phận quí khi thơ
Gót sen dầu lịch cũng nhờ vẻ xuân .
Đừng cho nhiễm lấm thân thục-nữ
Chốn phòng the cứ xủ rèm là
Vườn thu giấu dạng Hằng-Nga
Hải-Đường nở muộn mặn-mà ái-phong .
Phàm phận gaí đứng hàng khuê-các ,
Phải trau-tria tướng hạc hình mai .
Chín tầng cửa đóng then gài ,
Ra ngoài nghiêm-nghị trong bày đoan-trang .
Đối với khách đồng bàn đồng tuổi ,
Nhớ cho hay lời nói giọng cười .
Ngôn từ ngọt dịu thanh tươi,
Tiếng tiêu khải phụng phục người mới ngoan .
Gặp cơn rảnh nhà lang vắng khách .
Cổng chỉ kim đèn sách học hay .
Trăm nghề dầu chẳng đủ tài ,
Dệt văn Tô-Huệ gỡ dày chinh-phu .
Sửa từ nết ngày thậu tập tánh ,
Trăm hạnh hay bởi tránh đều thô.
Xấu-xa rách-rưới lõa-lồ ,
Đoan-nghiêm tánh-đức cũng cho gái lành .
Còn đương thuở tuổi xanh thơ bé ,
Rán theo cha học lễ học văn .
Phép xưa tùng phụ đã rằng ,
Dựa thân cội-tử đợi hàng trượng-phu .
Thánh xưa dạy từ câu nói hiếu ,
Đạo thờ thân chầm khíu nên kinh .
Tích xưa nhắc đến Đề-Oanh,
Thương cha nên phải bán mình kêu oan .
Bến nước gái mơ-màng trong đục ,
Đếm mười hai hoạ phúc khó lừa .
Xem cha cư-xử mà ngưà ,
Phòng sau cho khỏi đổ thừa lở duyên .
Cao niên biết tuyển hiền đáng mặt ,
Khỏi lầm mưu kẻ giặc phong tình .
Sự đời thấu rõ dạng hình.
Trá ngôn lánh chước gia-đình pháp nghiêm.
Đợi nơi cửa khách tìm thức ngọc ,
Đừng đổ đường rời bốc đóa hoa
Trong người so sánh với ta .
Lường tài cận sắc hiệp hòa mới nên .
Ai nam tử giữ bền tơ-tóc ,
Nhiều người hay lừa lọc câu thề .
Trước khen sau ắt có chê ,
Ghi tâm tánh đức kiếm bề phụ nhau .
Rủi để khách tóm thâu tiết-hạnh ,
Tránh không qua nhẹ tánh nghi ngờ .
So mình nắm dễ tóc-tơ ,
Ngoài ra còn lắm hẫng-hờ lứa đôi .
Nét xuân sắc mấy hồi là trọng ,
Xuân lỡ rồi khó mộng xuân nguyên .
Thà cho đáng mặt thuyền-quyên ,
Đừng làm cầm sắt ra duyên bẽ-bàng .
Khi gặp đặng phải trang tài-mạo ,
Họăc trao trâm đắp áo làm tin
Thì toan giữ vẹn chung tình ,
Đưa thoi đừng để lỗi mình nữ trung .
Đến lúc đã chung phòng hòa-hiệp
Phải tùng phu là phép xưa nay .
Mạnh-Quang tích trước ghi tài .
Tề-Mi vẹn đạo chẳng nài khổ-thân .
Vợ Châu-Công đình-thần mạng phụ ,
Ở thôn-quê lam-lụ làm ăn .
Chồng thì triều nội cao-sang
Vợ lo canh-cửi cơ-hàn tấm thân .
Giúp chồng trọn ân-cần nhiếp-chánh ,
Mới nên trang chúa Thánh tôi hiền .
Vợ không tham nhũng kim tiền
Chồng lo trọn đạo nắm quyền chăn dân .
Phạm-Trọng-yêm mấy lần xa vợ ,
Nợ quân-vương nhiều thuở truân-chuyên .
May duyên gặp đặng vợ hiền ,
Thanh-liêm chánh-trực giữ bền lòng son.
Phải căn nợ cách non cũng gặp ,
Lỡ trái duyên vội gắp ra hư .
Con xem từ trước đến chừ .
Đấng anh-hùng gặp anh-thư mấy người .
Dầu đẹp xấu để đời luận biện ,
Vui duyên con thân miễn an vui .
Đừng chê chồng phân thiệt-thòi,
Đáng danh quân-tử phải người lang-quân .
Chữ hằng dạy thanh-xuân bất tái ,
Vợi người rồi danh gái hết kêu,
Noi gương đức hạnh Nhị-kiều ,
Dở dang Du-Sách giữ điều tiết-trinh.
Hễ thất nghĩa rẻ khinh Kim-Cải ,
Khó tưới hoa trở lại thanh tươi .
Hư nên cũng có một đời ,
Hay chi thay đổi nhành mai sái mùa .
Tri-âm vì đáng dây cầm nguyệt ,
Đừng đem tình chí-thiết giao-hoan .
Căn duyên dầu có phụ-phàng ,
Cũng do tiết giá mở đàng ngại lo.
Trai bảy thiếp cũng cho chẳng hại ,
Gái lộn chồng đã hoai tánh danh ,
Con coi phận mẹ mỏng mành,
Chánh thê nay lại sánh mình thứ thê .
Muốn còn phước dựa kề quân-tử .
Phải hạ mình đặng xử vuông tròn .
Chia chồng vì dạ sắt-son ,
Nhịn chồng bởi chút sắp con cái nhà .
May tiểu-thiếp biết hòa biết thuận ,
An thân chồng đẹpxứng nợ duyên .
Rủi ro gặp gaí bán thuyền ,
Loạn gia phải chịu thảm phiền lắm cơn .
Thà thấy dạng còn hơn hiu-quạnh ,
Nên cắn răng nhịn nhín tình thương.
Ai đời thắt dạ mà lường ,
Bưởi bòng bụng gaí vẫn thường giống nhau.
Cội thung thấy càng cao tuổi hạc ,
Nhớ liễu mai chếch mác mà đau.
Trường-Đình giục thảm canh thâu,
Gối còn nữa nguyệt đối đầu phòng thu .
Con quốc quốc chưa âu đổi bạn ,
Máu đổ-quyên đợi mãn kiếp sanh.
Trượng-phu hà-hải đã đành ,
Nỡ nào đày thiếp một mình tương-tư.
Chiêu-Quân chịu gĩa từ đất Hớn
Thân cống Hồ ngất-ngưởng tha bang.
Thiếp nay cũng giống như nàng .
Thân Hồ tâm Hớn đôi đàng khó nguyên.
Còn Tinh-Vệ lấp phiền biển ái,
Đòi trả chồng hà-hải sóng chôn .
Thiếp thân như ốc mượn hồn ,
Sống không thiết sống chết còn ngậm đau.
Nơi Phiên-Quốc xôn-xao lượng thảm ,
Hạnh-Ngươn xưa đã dám hi-sinh .
Cũng như thiếp nặng khối tình ,
Gãy trâm Lương-Ngọc bễ bình Lý-Uyên.
Dầu chàng có vui riêng quên thiếp,
Thiếp cũng lo tội-nghiệp thân chàng.
Đậm hương cho toại hồng-nhan.
Gẫm thân có lúc khốn-nàn ốm-o .
Thương chi thật con đò đưa khách ,
Nghĩa chi nồng những cách bán duyên .
Còn thân còn mến còn quyền ,
Hết ưa hết chuộng thì duyên hết nồng .
Đây còn nổi bế bồng thêm trẻ ,
Hễ giao tình chẳng lẽ không con .
Hai vai gánh nặng thân mòn ,
Cơn đau thất nghiã hầu hờn giảm thương .
Chẳng như thiếp nhớ ơn giải cấu ,
Mến từ khi mở nụ đào yêu .
Trăm cay ngàn đắng cũng chiều ,
Quí thân quân-tử dám liều với thân .
Rẻ rúng bấy hễ cân cũng trọng,
Quí bao nhiêu hờ-hững cũng khinh .
Chàng thì nhẹ thể vì tình,
Thiềp thì lo sợ lụy mình trượng-phu.
Niềm âu-yếm ai đâu rõ giá ,
Vui trăn hoa dối trá là thường .
ˆn nhờ, ở tam mua thương ,
Tiếc chi những thói hoa tường buôn ong.
Trông tin nhạn về đông mòn-mỏi,
Thả lá hồng biết hỏi nơi ai .
Khối sầu càng chất càng cay ,
Chờ năm, năm lụn, đợi ngày ,ngày qua .
Soi kính cũ mặt hoa đã nhíu,
Tóc hoa râm mày liễu ướm sương .
Mùi chê dưới mắt chán chường ,
Còn duyên chi mộng đến đường tái hôn .
Thôi đành gởi tâm-hồn gió tuyết,
Theo nương con cho hết tam tùng .
Hoặc là tròn nghĩa thủy chung ,
Hoặc là chia dạ não-nùng với con .
Ngắm đường thế đã mòn vinh-nhục ,
Đổi thay duyên đặng phúc hạnh gì .
Lánh buồn lại lạc lối bi ,
Rẽ duyên kim cải đem bì phấn hương .
Liếc mắt ngó vào trường phong-nguyệt ,
Mua trận cười nào tiếc ngàn vàng .
Chừng cơn phấn lợt hương tàn ,
Núm mồ bạc-mệnh bên đàng cỏ chôn .
Nào những khách đoạn-trường kim cổ
Bởi trái duyên nên lỡ gót trần
Bán xuân khi đắt giá xuân ,
Thu qua để thẹn hồng-quần biết bao .
Hỏi đến khách sớm đào tối mận
Đọn những trang ngọc cận hương thân .
Tầng nghe giá tuyết trong ngần ,
Cớ sao bị nhiễm phong-trần bởi đâu .
Bởi thuyền bá sóng xao biển ái ,
Bởi non thề sương trải lạnh lùng .
Bởi chàng phụ tấm tình chung ,
Bởi tơ-duyên cũ, tơ-hồng hết xe .
Bởi nhan-sắc không khóc không mặn ,
Bởi hơi đồng không thẳng không kiêu .
Bởi quen mùi vị phòng tiêu ,
Bướm ong kiếm dựa vườn điều đổi hướng .
Bởi hoa chạ bên đường dễ hái
Bởi buôn hương nặng ngãi nhiều nhơn .
Đờn hay vặn lắm trục lờn ,
Đổi hơi cầm sắt ra trường ca xang .
Bởi vào trướng ra màn hết vị ,
Bởi ngồi lơn lên kỷ hết nồng .
Nên ưa mèo mả gà đồng,
Bỏ hình loan-phụng, dựa lồng chim xanh .
Bởi mến cảnh đôi cành đài liểu ,
Bởi ưa hoa, bận-bịu đài hoa
Bởi ham nguyệt rạng lánh nhà ,
Đèn chong buồn-bực, lập lòa rèm thư.
Bởi quen mặt đào châu bớt đẹp
Bởi nhìn thường hoa ép liễu nài .
Chê vành xuân hết bịu mai ,
Kiếm đường hỏi liễu-chương-đài bao mươi .
Bởi cửa tiá bóng trời nồng-nực
Bởi thiên thu, gió chặt đường ong.
Cánh hồng quen với cuồng-phong ,
Nước non thế-giới vẫy-vùng tinh trăng.
Bởi cung quảng, bóng hồng nhấp-nhoá
Bởi đến Ngô, nghe gã Tây-Thi .
Bởi ham bóng sắc hơn chì ,
Mỹ-nhân thấy dạng kể gì đến duyên .
Quen xa-mã chê thuyền là chặm ,
Đã mùi chàm, gọi thấm là hơn
Ca hay quên hẳn giọng đàn,
Một đêm tùy-mộng sánh hơn gặp vàng .
Nơi tửu-điếm, nhà lang khác hẳn ,
Vợ chồng thường ít sẳn chiều thương .
Trà-mi kém sắc hơn hường ,
Tiếng cười Bao-Tỷ hơn hờn Phan-Vương .
Thiếp biết phận cánh bườm dưới gió,
Đã khổ đời chiụ khổ cùng đời
Thuyền nan sợ sóng dòng khơi .
__________________
Đường Trần thong thả dạo mà chơi.
Học lấy đau thương để biết
đời!
Mỗi cuộc vô thư
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
|
|
Diễn đàn bị khoá)
Chủ đề: NỮ TRUNG TÙNG PHẬN. Đoàn Thị Điểm
