| Tác giả |
|
chindonco
Giám Thị
Đă tham gia: 26 April 2010
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 3250
|
| Msg 1 of 5: Đă gửi: 17 May 2010 lúc 8:12pm | Đă lưu IP
|
|
|
易冒王序
Dịch mạo vương tự
新安瞽目程良玉著
Tân an cổ mục tŕnh lương ngọc trứ
钱唐旅堂胡介定
Tiễn đường lữ đường hồ giới định
余在长安时，即闻程君元如贤，后十年而始得访君于家，元如辞以疾，余因胡子旅堂为介绍，过从者再，元如始出。聆其言论，盖君平公时之流也。自时厥后，余数过其家，元如虽卧病，必强起为余坐谈弗倦。一日谓余曰：吾五岁而瞽于痘，不能习举子业，学医不成，始学易；初从星元先师游，晚遇枯匏老人，互相质证，有所悟，命人笔记，历年成书，而但虑辞多烦冗，意或重复，因托旅堂为余商订，书成公其为我序之。余应诺。未几旅堂殁，余窃虑无有赞助此书于成者矣。元如益伤悼痛哭，病日深，余往问疾，不能出，然犹异其必起也。无何而元如亦下世矣，呜呼痛哉！甫浃旬，有人衣缞绖衣，面深墨，持易冒一书，长跪而涕泣曰：吾父易箦时，执手叮咛，谓所著书为我也，序者必楚中王先生，我是以恪遵遗命，来求先生，先生幸勿辞。余闻其言而悲，又何忍辞。余窃叹易学至今日，不绝于不学易，而绝于学易者，恒多矣。夫学易宜未绝也，绝于不易，其易而窃异端之术以为易，其为绝也，孰甚焉。程子传易，本之王弼，弼则出之费直，朱子本义，本之吕伯恭，古易则本之田何，未尝以非易言易也。元如之学易也，谓其辞有尽而其象无穷，每占一卦，观其爻象贞悔阴阳动静，而人之终身吉凶悔吝洞若观火，以是声名藉甚，甚有越千里以来求一言而去者。而元如益不敢自多也，日惟观象玩占以自体验。嗟乎，吾党有人致身通显，侈然以名士自居，人有举其所治经大义以问，而尚不能默数其章句者，况能悉意义之精微乎？元如之所以不可及也。且今日之患，学士大夫以通经学古为迂，而好驰骛于词章声华，以鸣得意。即学易者不泥于数，则拘于理，未有得于意，言象数之外者。夫儒者不能传其易，而使传易者乃在一肓废之人，是尤可悲也。已书将成，旅堂与元如相继殂谢，人以为奥义密理，不能为天地秘藏，或其泄机已甚。余谓学易寡过，思虑所及，通于鬼神，未闻天道禁人之觉酣于义理也。书将成而溘然长逝，亦朝闻夕可之义也哉，不然元如之终也，语不及私，拳拳以此书为念，岂好名哉？其平日心力之所至，窃恐后世不得其传，故不自为虑，而为人虑也。然则元如谆切属余之意于是乎，慰矣。
Dư tại Trường an thời , tức văn tŕnh quân
nguyên như hiền , hậu thập niên nhi thủy đắc phỏng quân vu gia , nguyên
như từ dĩ tật , dư nhân hồ tử lữ đường vi giới thiệu , quá tùng giả tái ,
nguyên như thủy xuất . Linh kỳ ngôn luận , cái quân b́nh công thời chi
lưu dă . Tự thời quyết hậu , dư sổ quá kỳ gia , nguyên như tuy ngọa bệnh
, tất cường khởi vi dư tọa đàm phất quyện . Nhất nhật vị dư viết : ngô
ngũ tuế nhi cổ vu đậu , bất năng tập cử tử nghiệp , học y bất thành ,
thủy học dịch ; sơ ṭng tinh nguyên tiên sư du , văn ngộ khô bào lăo
nhân , hỗ tương chất chứng , hữu sở ngộ , mệnh nhân bút kí , lịch niên
thành thư , nhi đăn lự từ đa phiền nhũng , ư hoặc trùng phục , nhân thác
lữ đường vi dư thương đính , thư thành công kỳ vi ngă tự chi . Dư ứng
nặc . Vị kỷ lữ đường một , dư thiết lự vô hữu tán trợ thử thư vu thành
giả hĩ . Nguyên như ích thương điệu thống khốc , bệnh nhật thâm , dư
văng vấn tật , bất năng xuất , nhiên do di kỳ tất khởi dă . Vô hà nhi
nguyên như diệc hạ thế hĩ , ô hô thống tai ! Phủ tiếp tuần , hữu nhân y
? ? y ,
diện thâm mặc , tŕ dịch mạo nhất thư , trường quỵ nhi thế khấp
viết : ngô phụ dịch trách thời , chấp thủ đinh ninh , vị sở trứ thư vi
ngă dă , tự giả tất sở trung vương tiên sanh , ngă thị dĩ khác tuân di
mệnh , lai cầu tiên sanh , tiên sanh hạnh vật từ . Dư văn kỳ ngôn nhi bi
, hựu hà nhẫn từ . Dư thiết thán dịch học chí kim nhật , bất tuyệt vu
bất học dịch , nhi tuyệt vu học dịch giả , hằng đa hĩ . Phu học dịch
nghi vị tuyệt dă , tuyệt vu bất dịch , kỳ dịch nhi thiết di đoan chi
thuật dĩ vi dịch , kỳ vi tuyệt dă , thục thậm yên . Tŕnh tử truyện dịch
, bổn chi vương bật , bật tắc xuất chi phí trực , chu tử bổn nghĩa ,
bổn chi lữ bá cung , cổ dịch tắc bổn chi điền hà , vị thường dĩ phi dịch
ngôn dịch dă . Nguyên như chi học dịch dă , vị kỳ từ hữu tận nhi kỳ
tượng vô cùng , mỗi chiêm nhất quái , quan kỳ hào tượng trinh hối âm
dương động tĩnh , nhi nhân chi chung thân cát hung hối lận đỗng nhược
quan hỏa , dĩ thị thanh danh tạ thậm , thậm hữu việt thiên lư dĩ lai cầu
nhất ngôn nhi khứ giả . Nhi nguyên như ích bất cảm tự đa dă , nhật duy
quan tượng ngoạn chiêm dĩ tự thể nghiệm . Ta hồ , ngô đảng hữu nhân trí
thân thông hiển , xỉ nhiên dĩ danh sĩ tự cư , nhân hữu cử kỳ sở tŕ kinh
đại nghĩa dĩ vấn , nhi thượng bất năng mặc sổ kỳ chương cú giả , huống
năng tất ư nghĩa chi tinh vi hồ ? Nguyên như chi sở dĩ bất khả cập dă .
Thả kim nhật chi hoạn , học sĩ đại phu dĩ thông kinh học cổ vi vu , nhi
hảo tŕ vụ vu từ chương thanh hoa , dĩ minh đắc ư . Tức học dịch giả bất
nê vu sổ , tắc câu vu lư , vị hữu đắc vu ư , ngôn tượng sổ chi ngoại
giả . Phu nho giả bất năng truyện kỳ dịch , nhi sử truyện dịch giả năi
tại nhất hoang phế chi nhân , thị vưu khả bi dă . Dĩ thư tương thành ,
lữ đường dữ nguyên như tương kế tồ tạ , nhân dĩ vi áo nghĩa mật lư , bất
năng vi thiên địa bí tàng , hoặc kỳ tiết cơ dĩ thậm . Dư vị học dịch
quả quá , tư lự sở cập , thông vu quỷ thần , vị văn thiên đạo cấm nhân
chi giác hàm vu nghĩa lư dă . Thư tương thành nhi khạp nhiên trường thệ ,
diệc triều văn tịch khả chi nghĩa dă tai , bất nhiên nguyên như chi
chung dă , ngữ bất cập tư , quyền quyền dĩ thử thư vi niệm , khởi hảo
danh tai ? Kỳ b́nh nhật tâm lực chi sở chí , thiết khủng hậu thế bất đắc
kỳ truyện , cố bất tự vi lự , nhi vi nhân lự dă . Nhiên tắc nguyên như
truân thiết thuộc dư chi ư vu thị hồ , ủy hĩ .
康熙三年仲秋楚江安史氏王泽弘撰
Khang hi tam niên trọng thu sở giang an sử
thị vương trạch hoằng soạn
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
chindonco
Giám Thị
Đă tham gia: 26 April 2010
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 3250
|
| Msg 2 of 5: Đă gửi: 17 May 2010 lúc 8:13pm | Đă lưu IP
|
|
|
Dịch Mạo (tiếp theo)
易冒顧序
Dịch mạo cố tự
嘗閱史至管公明善易者，不論易之說，謂是答何鄧之邙訑言耳，今觀程子著書而始信。夫程子垂簾虎林市上，辨吉凶論悔吝無非易也，而易冒一書，則不盡論易，無非易者理從易出，易之外無理。不盡論易者，易從數顯，數之用非易，然則何云易冒哉？悉是書者，可以善易，書蓋爲易而說也。若夫生生之謂，易通變無方，而引伸觸類以窮神達化。聖人原不使人枯槁于彖辭爻象僩，而遂謂之易也，故系辭曰：冒，天下之道，冒，覆也。天覆乎上，而七曜五行春秋寒暑人物化育散見于中，皆不謂之天，而莫非天之事。易統其綱，而甲子六神變互反伏與諸星世應九十一之旨，皆未始耑言易，而莫非易之事。是程子之書不論易，而精于言易者也。今人不察，每得焦氏諸人之書，秘諸帳中，遂謂道在是矣，烏知此中奧衍有若是哉。程子爲當今管郭，有勿占，占則應，如鄉戶外趾相錯，日既昳，有不及叩而返者，如是二十余年以爲嘗。至四十時抱疴鍵戶，忽忽機動于中，遂得數見兆，因而發憤著書，窮極要妙，自謂能補前聖之所未備，極深硏几，蓋三年而書始成。書成，程子即謝世去。然則占墨視拆，程子雖欲秘之，有所不能秘。昔郭參軍有青囊書九卷，門人趙載竊去，未及讀而火焚之。似乎獨得之秘，爲造物所忌，程子不死于未著書之前，适死于方成書之日，苟非天以此道絕續之，會令程子繼往哲，開來學，惡觀其有傳書乎？余友文翎高子于程最稱服膺，余因得盡讀其所著書，且以嘆程子之善易，而又天縱之以論易也，則視易冒一編，雖謂程子未嘗死亦可矣。
Thường duyệt sử chí quản công minh thiện dịch
giả , bất luận dịch chi thuyết , vị thị đáp hà đặng chi mang di ngôn
nhĩ , kim quan tŕnh tử trứ thư nhi thủy tín . Phu tŕnh tử thùy liêm hổ
lâm thị thượng , biện cát hung luận hối lận vô phi dịch dă , nhi dịch
mạo nhất thư , tắc bất tận luận dịch , vô phi dịch giả lư ṭng dịch xuất
, dịch chi ngoại vô lư . Bất tận luận dịch giả , dịch ṭng sổ hiển , sổ
chi dụng phi dịch , nhiên tắc hà vân dịch mạo tai ? Tất thị thư giả ,
khả dĩ thiện dịch , thư cái vi dịch nhi thuyết dă . Nhược phu sanh sanh
chi vị , dịch thông biến vô phương , nhi dẫn thân xúc loại dĩ cùng thần
đạt hóa . Thánh nhân nguyên bất sử nhân khô cảo vu thoán từ hào tượng
giản , nhi toại vị chi dịch dă , cố hệ từ viết : mạo , thiên hạ chi đạo ,
mạo , phúc dă . Thiên phúc hồ thượng , nhi thất diệu ngũ hành xuân thu
hàn thử nhân vật hóa dục tản kiến vu trung , giai bất vị chi thiên , nhi
mạc phi thiên chi sự . Dịch thống kỳ cương , nhi giáp tư lục thần biến
hỗ phản phục dữ chư tinh thế ứng cửu thập nhất chi chỉ , giai vị thủy
chuyên ngôn dịch , nhi mạc phi dịch chi sự . Thị tŕnh tử chi thư bất
luận dịch , nhi tinh vu ngôn dịch giả dă . Kim nhân bất sát , mỗi đắc
tiêu thị chư nhân chi thư , bí chư trướng trung , toại vị đạo tại thị hĩ
, ô tri thử trung áo diễn hữu nhược thị tai . Tŕnh tử vi đương kim
quản quách , hữu vật chiêm , chiêm tắc ứng , như hương hộ ngoại chỉ
tương thác , nhật kư điệt , hữu bất cập khấu nhi phản giả , như thị nhị
thập dư niên dĩ vi thường . Chí tứ thập thời băo a kiện hộ , hốt hốt cơ
động vu trung , toại đắc sổ kiến triệu , nhân nhi phát phẫn trứ thư ,
cùng cực yếu diệu , tự vị năng bổ tiền thánh chi sở vị bị , cực thâm
nghiên kỷ , cái tam niên nhi thư thủy thành . Thư thành , tŕnh tử tức
tạ thế khứ . Nhiên tắc chiêm mặc thị sách , tŕnh tử tuy dục bí chi ,
hữu sở bất năng bí . Tích quách tham quân hữu thanh nang thư cửu quyển ,
môn nhân triệu tái thiết khứ , vị cập độc nhi hỏa phần chi . Tự hồ độc
đắc chi bí , vi tạo vật sở kị , tŕnh tử bất tử vu vị trứ thư chi tiền ,
quát tử vu phương thành thư chi nhật , cẩu phi thiên dĩ thử đạo tuyệt
tục chi , hội lệnh tŕnh tử kế văng triết , khai lai học , ác quan kỳ
hữu truyền thư hồ ? Dư hữu văn linh cao tử vu tŕnh tối xưng phục ưng ,
dư nhân đắc tận độc kỳ sở trứ thư , thả dĩ thán tŕnh tử chi thiện dịch ,
nhi hựu thiên túng chi dĩ luận dịch dă , tắc thị dịch mạo nhất biên ,
tuy vị tŕnh tử vị thường tử diệc khả hĩ .
康煕甲辰秋七月既望錢塘且巷顧豹文撰
Khang hi giáp th́n thu thất nguyệt kư vọng
tiễn đường thả hạng cố báo văn soạn
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
chindonco
Giám Thị
Đă tham gia: 26 April 2010
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 3250
|
| Msg 3 of 5: Đă gửi: 17 May 2010 lúc 8:14pm | Đă lưu IP
|
|
|
Dịch Mạo (tiếp theo)
易冒陸序
Dịch mạo lục tự
余總角時聞新安有元如程先生者善卜，隱居吾杭城西今，車馬闐駢如市，日既晡，不得下簾休息。余友旅堂胡子亟稱其人，嘗從而竊窺之，其狀貌魁梧，言談若河注，心知其非日者卜筮之流矣。此元如徙郭外與余比閭居，交益密，時時過從聞其緒論，雖老生宿儒不能及，私念京焦管郭精易數，有聲著述，元如以瞽目博洽若此，非夙有神解，何以至是？余攻舉子業，所習僅易書訓詁，每觀元如卜，其稱引繇詞與本義無殊旨，靡不奇中。人曰：元如精于數，秘而不泄，特廋其辭于常談耳。元如笑應曰：聖人窮理數，爲理用，后賢極數理，以數彰，理數豈有二哉？考亭謂孔子以義理說易，是象數已明，不鬚要說，今人不知象數而妄言易理，亦復何當？然人知理之示人者顯，數之告人者微，不知數之微者，其變有定，而理之顯者，其應無窮；吾幼遭廢疾，不獲探索聖人窮理之原，以極數之委，幸遇星元師及枯匏老人，深究聖賢書數而尋諸理，庶几幽明，死生進退存亡之道，其亦可坐而照也。余知元如殆得道之士，雖季主君平未必能過。辛丑夏元如夢青衣吏二人，以樶召之去，元如曰：去無難，第卜筮之道，沿習糟粕，而未窮其奧，余得師傳，欲立言以問世，操是心几二十年，而卒未就，奈何？吏人曰：吾爲君請之，足了君事。比覺，遂發憤著書，越三年而書成，屬旅堂點次，點次甫定而旅堂逝，以其書授之梓，梓成而元如亦逝。嗚呼，立言傳世，其功在人，元如抱斯志垂二十年，蓋成之，若斯之難也。朝聞夕死，不可謂非天爲之，其書傳，其人不死矣？余因是益嘆數之有定，而聖人作易以前民用者，不可誣也。若元如者，其爲得道之士，而非日者卜筮之流，讀易冒者，自有會心知，非余一人交深而私許之矣。
Dư tổng giác thời văn tân an hữu nguyên như
tŕnh tiên sanh giả thiện bốc , ẩn cư ngô hàng thành tây kim , xa mă
điền biền như thị , nhật kư bô , bất đắc hạ liêm hưu tức . Dư hữu lữ
đường hồ tử cức xưng kỳ nhân , thường tùng nhi thiết khuy chi , kỳ trạng
mạo khôi ngô , ngôn đàm nhược hà chú , tâm tri kỳ phi nhật giả bốc thệ
chi lưu hĩ . Thử nguyên như tỉ quách ngoại dữ dư bỉ lư cư , giao ích mật
, thời thời quá tùng văn kỳ tự luận , tuy lăo sanh túc nho bất năng cập
, tư niệm kinh tiêu quản quách tinh dịch sổ , hữu thanh trứ thuật ,
nguyên như dĩ cổ mục bác hiệp nhược thử , phi túc hữu thần giải , hà dĩ
chí thị ? Dư công cử tử nghiệp , sở tập cận dịch thư huấn cổ , mỗi quan
nguyên như bốc , kỳ xưng dẫn diêu từ dữ bổn nghĩa vô thù chỉ , mĩ bất ḱ
trung . Nhân viết : nguyên như tinh vu sổ , bí nhi bất tiết , đặc sưu
kỳ từ vu thường đàm nhĩ . Nguyên như tiếu ứng viết : thánh nhân cùng lư
sổ , vi lư dụng , hậu hiền cực số lư , dĩ sổ chương , lư sổ khởi hữu nhị
tai ? Khảo đ́nh vị khổng tử dĩ nghĩa lư thuyết dịch , thị tượng sổ dĩ
minh , bất tu yếu thuyết , kim nhân bất tri tượng sổ nhi vọng ngôn dịch
lư , diệc phục hà đương ? Nhiên nhân tri lư chi thị nhân giả hiển , sổ
chi cáo nhân giả vi , bất tri sổ chi vi giả , kỳ biến hữu định , nhi lư
chi hiển giả , kỳ ứng vô cùng ; ngô ấu tao phế tật , bất hoạch tham tác
thánh nhân cùng lư chi nguyên , dĩ cực sổ chi ủy , hạnh ngộ tinh nguyên
sư cập khô bào lăo nhân , thâm cứu thánh hiền thư sổ nhi tầm chư lư ,
thứ kỷ u minh , tử sanh tiến thối tồn vong chi đạo , kỳ diệc khả tọa nhi
chiếu dă . Dư tri nguyên như đăi đắc đạo chi sĩ , tuy quư chủ quân b́nh
vị tất năng quá . Tân sửu hạ nguyên như mộng thanh y lại nhị nhân , dĩ ?
triệu chi khứ , nguyên như viết : khứ vô nan , đệ bốc thệ chi đạo ,
duyên tập tao phách , nhi vị cùng kỳ áo , dư đắc sư truyện , dục lập
ngôn dĩ vấn thế , thao thị tâm kỷ nhị thập niên , nhi tốt vị tựu , nại
hà ? Lại nhân viết : ngô vi quân thỉnh chi , túc liễu quân sự . Bỉ giác ,
toại phát phẫn trứ thư , việt tam niên nhi thư thành , thuộc lữ đường
điểm thứ , điểm thứ phủ định nhi lữ đường thệ , dĩ kỳ thư thụ chi tử ,
tử thành nhi nguyên như diệc thệ . Ô hô , lập ngôn truyền thế , kỳ công
tại nhân , nguyên như băo tư chí thùy nhị thập niên , cái thành chi ,
nhược tư chi nan dă . Triêu văn tịch tử , bất khả vị phi thiên vi chi ,
kỳ thư truyện , kỳ nhân bất tử hĩ ? Dư nhân thị ích thán sổ chi hữu định
, nhi thánh nhân tác dịch dĩ tiền dân dụng giả , bất khả vu dă . Nhược
nguyên như giả , kỳ vi đắc đạo chi sĩ , nhi phi nhật giả bốc thệ chi lưu
, độc dịch mạo giả , tự hữu hội tâm tri , phi dư nhất nhân giao thâm
nhi tư hứa chi hĩ .
康煕甲辰仲秋西冷陸進藎思父拜撰
Khang hi giáp th́n trọng thu tây lănh lục
tiến tẫn tư phụ bái soạn
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
chindonco
Giám Thị
Đă tham gia: 26 April 2010
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 3250
|
| Msg 4 of 5: Đă gửi: 17 May 2010 lúc 8:15pm | Đă lưu IP
|
|
|
Dịch Mạo (tiếp theo)
易冒自序
Dịch mạo tự tự
予世家新安之蟾谿，父映源公，業賈吳興；母謝氏，生予多蹇，五歲而瞽于痘，先君謂予母曰：是儿早慧，今得廢疾，不能受書學舉子業，莫若令習醫。遂授醫書，耳聽心受，手訓點畫，到十歲，予告父母曰：爲醫之要在望聞問切，既不能望，術能神乎？乃棄而學卜，從日者家五六人，粗得其概。最后從星元先師游，獨盡其傳，朝夕問訊，記憶控討，相隨五載，猶若茫然。乃漸遷心音律奕棋之戲，將墮厥，業師戒予曰：夫學易之道，専則純，純則業，精乃入神，分則雜亂，雜亂則疏，疏乃不入；今汝學，分而不専，其能達耶？于是益發憤硏求，屏絕外嗜，竭思廢寢，以爲天下之事億兆紛紜，何以得一理貫通其吉凶，而后不惑？年登十八，始悟用爻是此是彼，隨大隨細，惟一用爻而求，諸吉凶乃得其柄。如所謂老奴占幼主，必用父母，少君占衰仆，必用妻財，此以分不以年也；詞訟憑官而后世應，以勝負決于聽訟也；壽命憑用而后父母，以其享年也；科目先文而后官，廷試先官而后文，各有所重。由此引申，則左之右之，無不宜之矣。于是集舊聞，秉師說，本以心得，參以占驗，纂述成書，爲筮類五十篇，而內詳三百七十有七問；復考聖人立法之所由，參硏三載未得。己卯之冬，偶遇楚來枯匏老人，聚首三月， 請益焉，乃曰：聖人不妄立法以教人，皆必有本，而具陳于百家之書，汝未能遍考，我一一授之子，子其秘之。
Dư thế gia tân an chi thiềm khê , phụ ánh
nguyên công , nghiệp cổ ngô hưng ; mẫu tạ thị , sanh dư đa kiển , ngũ
tuế nhi cổ vu đậu , tiên quân vị dư mẫu viết : thị nhân tảo tuệ , kim
đắc phế tật , bất năng thụ thư học cử tử nghiệp , mạc nhược lệnh tập y .
Toại thụ y thư , nhĩ thính tâm thụ , thủ huấn điểm hoạch , đáo thập tuế
, dư cáo phụ mẫu viết : vi y chi yếu tại vọng văn vấn thiết , kư bất
năng vọng , thuật năng thần hồ ? Năi khí nhi học bốc , ṭng nhật giả gia
ngũ lục nhân , thô đắc kỳ khái . Tối hậu ṭng tinh nguyên tiên sư du ,
độc tận kỳ truyện , triêu tịch vấn tấn , kí ức khống thảo , tương tùy
ngũ tái , do nhược mang nhiên . Năi tiệm thiên tâm âm luật dịch kỳ chi
hí , tương đọa quyết , nghiệp sư giới dư viết : phu học dịch chi đạo ,
chuyên tắc thuần , thuần tắc nghiệp , tinh năi nhập thần , phân tắc tạp
loạn , tạp loạn tắc sơ , sơ năi bất nhập ; kim nhữ học , phân nhi bất
chuyên , kỳ năng đạt da ? Vu thị ích phát phẫn nghiên cầu , bính tuyệt
ngoại thị , kiệt tư phế tẩm , dĩ vi thiên hạ chi sự ức triệu phân vân ,
hà dĩ đắc nhất lư quán thông kỳ cát hung , nhi hậu bất hoặc ? Niên đăng
thập bát , thủy ngộ dụng hào thị thử thị bỉ , tùy đại tùy tế , duy nhất
dụng hào nhi cầu , chư cát hung năi đắc kỳ bính . Như sở vị lăo nô chiêm
ấu chủ , tất dụng phụ mẫu , thiếu quân chiêm suy phó , tất dụng thê tài
, thử dĩ phân bất dĩ niên dă ; từ tụng bằng quan nhi hậu thế ứng , dĩ
thắng phụ quyết vu thính tụng dă ; thọ mệnh bằng dụng nhi hậu phụ mẫu ,
dĩ kỳ hưởng niên dă ; khoa mục tiên văn nhi hậu quan , đ́nh thí tiên
quan nhi hậu văn , các hữu sở trọng . Do thử dẫn thân , tắc tả chi hữu
chi , vô bất nghi chi hĩ . Vu thị tập cựu văn , bỉnh sư thuyết , bổn dĩ
tâm đắc , tham dĩ chiêm nghiệm , toản thuật thành thư , vi thệ loại ngũ
thập thiên , nhi nội tường tam bách thất thập hữu thất vấn ; phục khảo
thánh nhân lập pháp chi sở do , tham nghiên tam tái vị đắc . Kỷ măo chi
đông , ngẫu ngộ sở lai khô bào lăo nhân , tụ thủ tam nguyệt , thỉnh ích
yên , năi viết : thánh nhân bất vọng lập pháp dĩ giáo nhân , giai tất
hữu bổn , nhi cụ trần vu bách gia chi thư , nhữ vị năng biến khảo , ngă
nhất nhất thụ chi tử , tử kỳ bí chi .
予曰：聖人立法，將以開后世之蒙，受而復秘，獨得之亦何益耶？枯匏曰：是心可以爲人師矣！前言探子爾；立言傳世，功孰大焉。于是復究先賢闡易之書數十種，立法四十一篇，計九十一章，卷分有十，列成卦成爻之由，立世立應之法，諸星何事而名，六神何事而司；隨墓助傷，本凶而有弗凶也，絕生本吉，而亦有弗吉也；空破絕散，有真僞之分，飛伏互變，有輕重之取，豈執一義而盡之與？故黃金策言用化用則有用無用，其云化去是神忒也，伏吟之故爾，若化進神，安得無用乎？復曰太過者損之斯成，非云吉凶，斷事之成合時也。若曰用爻太過爲不吉，則生扶拱合之語非矣。卜易闡幽云伏藏不論旬空，可以言輕重，豈言不空耶？亦長于彼而短于此也。卜筮元龜晴雨以世爲地，應爲天，京房以父母爲天地，亦是于此而非于彼也。補遺飛伏其七世皆伏本宮，而京房獨以游魂飛伏不相侔合，如晉外伏艮而內伏乾，己酉世爻以丙戌爲飛伏；如需外伏兌而內伏坤，戊申世爻以丁亥爲飛伏，占之屢驗。然先師成書時，未得此學也。即搜決鬼神多載，湖下之聖，六合之內，有土風名俗之相异，百世而下再成之神，但能以義理相揆，豈可實指其姓字乎？先師每謂予曰：生平之學，補遺缺是二端甚矣，著書之難也。予荒陋管窺，敢言能備與惟所知者載之，不知者以待高賢之教我也。予常終日凝思，久而不悟，春秋相繼而未得。逍遙子謂予曰：致虛守靜，以觀其復，鴒明生焉。密云禪師謂予曰：但會取本有。吾于二師有默契，云古之人有以風占鳥占諺占，言語卜威儀卜政事卜是無卜，筮而知吉凶也，況著草金錢木丸之占，而必執同异相非乎？愚以爲易者，象也，象也者，像也，其辭則异，其象則符，但告于著則以著占，告于五行則以五行占，告于焦氏則以焦氏占可也，其成卦成爻一也。久思著書問世，以造門之問，日晐不遑。年四十而疽發于背，始得杜門謝客，而草創之，歷三年之久而撰藁粗成，就正于故人旅堂先生，先生與其同學見而亟稱之，乃下榻草堂，重加刪定爲梓以行世。嗟乎，苟有小補于世，則安敢逃于妄述之罪哉。
Dư viết : thánh nhân lập pháp , tương dĩ khai
hậu thế chi mông , thụ nhi phục bí , độc đắc chi diệc hà ích da ? Khô
bào viết : thị tâm khả dĩ vi nhân sư hĩ ! Tiền ngôn tham tử nhĩ ; lập
ngôn truyền thế , công thục đại yên . Vu thị phục cứu tiên hiền xiển
dịch chi thư sổ thập chủng , lập pháp tứ thập nhất thiên , kế cửu thập
nhất chương , quyển phân hữu thập , liệt thành quái thành hào chi do ,
lập thế lập ứng chi pháp , chư tinh hà sự nhi danh , lục thần hà sự nhi
ti ; tùy mộ trợ thương , bổn hung nhi hữu phất hung dă , tuyệt sanh bổn
cát , nhi diệc hữu phất cát dă ; không phá tuyệt tán , hữu chân ngụy chi
phân , phi phục hỗ biến , hữu khinh trọng chi thủ , khởi chấp nhất
nghĩa nhi tận chi dữ ? Cố hoàng kim sách ngôn dụng hóa dụng tắc hữu dụng
vô dụng , kỳ vân hóa khứ thị thần thắc dă , phục ngâm chi cố nhĩ ,
nhược hóa tiến thần , an đắc vô dụng hồ ? Phục viết thái quá giả tổn chi
tư thành , phi vân cát hung , đoạn sự chi thành hợp thời dă . Nhược
viết dụng hào thái quá vi bất cát , tắc sanh phù củng hiệp chi ngữ phi
hĩ . Bốc dịch xiển u vân phục tàng bất luận tuần không , khả dĩ ngôn
khinh trọng , khởi ngôn bất không da ? Diệc trường vu bỉ nhi đoản vu thử
dă . Bốc thệ nguyên quân t́nh vũ dĩ thế vi địa , ứng vi thiên , kinh
pḥng
dĩ phụ mẫu vi thiên địa , diệc thị vu thử nhi phi vu bỉ dă . Bổ di phi
phục kỳ thất thế giai phục bổn cung , nhi kinh pḥng độc dĩ du hồn phi
phục bất tương mâu hiệp , như tấn ngoại phục cấn nhi nội phục càn , kỷ
dậu thế hào dĩ bính tuất vi phi phục ; như nhu ngoại phục đoài nhi nội
phục khôn , mậu thân thế hào dĩ đinh hợi vi phi phục , chiêm chi lũ
nghiệm . Nhiên tiên sư thành thư thời , vị đắc thử học dă . Tức sưu
quyết quỷ thần đa tái , hồ hạ chi thánh , lục hiệp chi nội , hữu thổ
phong danh tục chi tương dị , bách thế nhi hạ tái thành chi thần , đăn
năng dĩ nghĩa lư tương quỹ , khởi khả thật chỉ kỳ tính tự hồ ? Tiên sư
mỗi vị dư viết : sanh b́nh chi học , bổ di khuyết thị nhị đoan thậm hĩ ,
trứ thư chi nan dă . Dư hoang lậu quản khuy , cảm ngôn năng bị dữ duy
sở tri giả tái chi , bất tri giả dĩ đăi cao hiền chi giáo ngă dă . Dư
thường chung nhật ngưng tư , cửu nhi bất ngộ , xuân thu tương kế nhi vị
đắc . Tiêu diêu tử vị dư viết : trí hư thủ tĩnh , dĩ quan kỳ phục , linh
minh sanh yên . Mật vân thiện sư vị dư viết : đăn hội thủ bổn hữu . Ngô
vu nhị sư hữu mặc khế , vân cổ chi nhân hữu dĩ phong chiêm điểu chiêm
ngạn chiêm , ngôn ngữ bốc uy nghi bốc chánh sự bốc thị vô bốc , thệ nhi
tri cát hung dă , huống trứ thảo kim tiễn mộc hoàn chi chiêm , nhi tất
chấp đồng di tương phi hồ ? Ngu dĩ vi dịch giả , tượng dă , tượng dă giả
, tượng dă , kỳ từ tắc di , kỳ tượng tắc phù , đăn cáo vu trứ tắc dĩ
trứ chiêm , cáo vu ngũ hành tắc dĩ ngũ hành chiêm , cáo vu tiêu thị tắc
dĩ tiêu thị chiêm khả dă , kỳ thành quái thành hào nhất dă . Cửu tư trứ
thư vấn thế , dĩ tạo môn chi vấn , nhật ? bất hoàng . Niên tứ thập nhi
thư phát vu bối , thủy đắc đỗ môn tạ khách , nhi thảo sang chi , lịch
tam niên chi cửu nhi soạn ? thô thành , tựu chánh vu cố nhân lữ đường
tiên sanh , tiên sanh dữ kỳ đồng học kiến nhi cức xưng chi , năi hạ tháp
thảo đường , trọng gia san định vi tử dĩ hành thế . Ta hồ , cẩu hữu
tiểu bổ vu thế , tắc an cảm đào vu vọng thuật chi tội tai .
康煕甲辰歲仲夏朔旦新安瞽目程良玉敘
Khang hi giáp th́n tuế trọng hạ sóc đán tân
an cổ mục tŕnh lương ngọc tự
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
chindonco
Giám Thị
Đă tham gia: 26 April 2010
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 3250
|
| Msg 5 of 5: Đă gửi: 18 May 2010 lúc 12:42am | Đă lưu IP
|
|
|
Xem tiếp Dịch Mạo Quyển 1
|
| Quay trở về đầu |
|
| |
|
|
|
|
Chủ đề: Dịch Mạo - 易冒
