Vân Từ
Hội Viên
Đă tham gia: 29 May 2010
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 123
|
| Msg 1 of 2: Đă gửi: 04 July 2010 lúc 10:15pm | Đă lưu IP
|
|
|
Viêm Gan và Ung Thư Gan
Bác sĩ Nguyễn Bích Liên
Một trong những bệnh ung thư làm tôi quan tâm nhất là bệnh ung thư gan. Đây là bệnh gây ra cái chết v́ ung thư đứng hàng thứ hai cho nam giới người Việt nói riêng và người Đông Nam Á nói chung, chỉ sau ung thư phổi.
Là một bác sĩ chuyên về ung thư, tôi phải đối diện và chiến đấu với sự chết hằng ngày. Có nhiều khi thắng trận, nhưng phải thành thật mà nói là rất nhiều khi thua. Có những trường hợp thua mà tôi không buồn ǵ lắm v́ tuy cuối cùng thua trận nhưng ḿnh đă kéo dài thêm sự sống cho bệnh nhân một cách có ư nghĩa. Chuyện làm tôi buồn khổ nhất là ḿnh đành bó tay v́ khi bệnh nhân đến gặp, bệnh đă đến thời kỳ "hết thuốc chữa". Lại càng đau đớn hơn khi bệnh nhân là một em bé, một thanh niên hay thiếu nữ, hay một ngựi trung niên c̣n đang tràn trề nhựa sống. V́ tôi biết rằng những bệnh có thể ngừa được, hay ít ra có thể truy tầm ra sớm và chữa lành được. Thế mà...
Một trong những bệnh ung thư làm tôi quan tâm nhất là bệnh ung thư gan. Đây là bệnh gây ra cái chết v́ ung thư đứng hàng thứ hai cho nam giới người Việt nói riêng và người Đông Nam Á nói chung, chỉ sau ung thư phổi. Hơn nữa, người bệnh thường là những thanh niên hay trung niên đang ở vào giai đoạn sung măn và thường đang, hay sẽ là rường cột cuả gia đ́nh, xă hội và đất nước. Năm ngoái, một thanh niên người Việt vào bệnh viện v́ tự nhiên bị đau bụng bất th́nh ĺnh. Các bác sĩ khám phá ra là gan cuả anh đă bị nhiễm siêu vi viêm gan B và anh đă bị ung thư gan ở thời kỳ cuối cùng. Anh đă không hề biết là anh đă bị siêu vi viêm gan B. Thanh niên này mới có 27 tuổi, vừa học xong đại học và đang nghĩ đến chuyện kết hôn. Anh đă chết không đầy ba tháng sau khi t́m ra bệnh. Đây không phải là một chuyện hiếm hoi, mà là điều rất thường thấy ở cộng đồng Á Châu. Bệnh thường được phát hiện một cách bất th́nh ĺnh, không có dấu hiệu ǵ báo trước. Và khi t́m ra th́ đă quá trễ.
Một bác sĩ người gốc Trung Hoa tên Mark Lim ở San Francisco mới 30 tuổi, vừa ra trường, chưa kịp nghĩ đến gia đ́nh vợ con, bị đau bụng dữ dội, tưởng là ḿnh bị loét bao tử v́ làm việc quá độ. Nhưng không, anh đă bị ung thư gan khắp cả hai bên lá gan và anh đă mất không lâu sau đó. Bốn năm trước, anh đă được cho biết là anh bị viêm gan B, nhưng các bác sĩ điều trị nơi anh đang học y khoa bảo anh đừng lo v́ viêm gan c̣n ở trạng thái "carrier" (nôm na là "ngủ"), và anh không cần phải truy tầ m ung thư gan cho đến khi anh ở tuổi 50 hay 60. Những lời khuyên này có thể đúng cho người da trắng bị bệnh gan v́ uống rượu hay mới bị viêm gan C, nhưng không đúng cho người Á Châu. Các bác sĩ cuả bác sĩ Mark Lim, và ngay Mark, chính ḿnh là một bác sĩ, đă không biết là đang có một trận dịch ung thư gan gây ra bởi siêu vi B trong những thanh niên gốc Á. Và họ cũng không biết là người gốc Á có cơ hội bị chết v́ ung thư gan cao hơn người da trắng gấp 10 lần.
Taị sao như vậy? Tại sao bác sĩ Mark Lim, người đă học ra bác sĩ từ một trường đại học y khoa nổi tiếng, và các ông thầy của anh, đă không biết ǵ về những dữ kiện này? Bác sĩ Samuel So, giám đốc Trung Tâm Bệnh Gan Á Châu taị đại học Stanford, giải thích như sau: "Chỉ trong một thế giới y khoa h oàn toàn lệ thuộc vào khuôn thuớc cuả người da trắng trong việc chẩn bệnh và chữa bệnh, mới có thể có sự sai biệt về sức khoẻ nhiều như vậy". Nói một cách rơ ràng hơn, những nghiên cứu và quan tâm về các vấn đề y tế cuả người Á Châu có rất ít. Các cơ quan chính quyền cũng như dư luận toàn quốc không quan tâm đến, v́ những cuộc nghiên cứu y khoa tại Mỹ hay Âu Châu thường chỉ có sự tham dự của người da trắng. V́ người da trắng ít bị viêm gan và ung thư gan, đây không phải là quan tâm hàng đầu của họ. Người Á Châu th́ hoặc không biết hay không quan tâm đến và thờ ơ không muốn biết, nếu chính họ chưa bị mắc phải. Người Á Châu c̣n có khuynh hướng sợ sệt hay bảo thủ, không muốn tham gia vào các cuộc nghiên cứu để t́m thêm về bệnh, hay các phương ph áp chẩn bệnh, trị liệu mới. Do đó, nếu người da trắng không t́m hiểu hay nghiên cứu th́ chúng ta cũng đành thúc thủ vậy. Những cách suy nghĩ và thái độ tiêu cực này cần được thay đổi, càng sớm càng tốt.
Ta có thể làm được ǵ?
Những điều cần biết về bệnh viêm gan B và ung thư gan.
1. Tỉ lệ bị viêm gan B và C ở người Việt và Á châu rất cao. Tỉ lệ cuả B là 16% và cuả C là 10%. Có thể cao hơn v́ nhiều người không thử.
2. Đàn ông Việt Nam có tỉ lệ bị ung thư gan cao nhất ở Hoa Kỳ, gấp 13 lần người Mỹ trắng. (Người gốc Đại Hàn gấp 8 lần và người gốc Hoa gấp 6 lần)
3. Nguyên nhân chính gây ra ung thư gan ở người Á Châu là viêm gan B. Với viêm gan B, người bệnh có thể bị ung thư gan khi gan chưa bị chai, và ngay cả khi thử m áu không thấy có dấu hiệu siêu vi B đang hoạt động.
4. Viêm gan B cũng gây ra cái chết v́ chai gan hay viêm gan cấp tính.
5. Những người bị nhiễm viêm gan B khi c̣n thơ ấu hay lúc lọt ḷng mẹ, có tỷ lệ bị ung thư gan rất cao, đến 40% và có thể ở tuổi rất trẻ như hai trường hợp kể trên.
6. Hiện thời có thuốc để chữa viêm gan B. Tuy nhiên hiệu quả chữa lành cuả các thuốc này c̣n thấp, chỉ dưới 20%. Do đó, nhiều thuốc mới đang được thí nghiệm.
7. Chích ngừa viêm gan B nếu chưa bị mắc bệnh là cách tốt nhất để ngừa chứng hư gan v́ siêu vi B và ung thư gan.
8. Các trẻ em sinh ở Mỹ trong ṿng 20 năm qua đều đă được chích ngừa viêm gan B. Ngoài ra trẻ em vào lớp Bảy cũng phải được chích ngừa cho siêu vi B. Tuy nhiên, c̣n rất nhiều trẻ em chưa được ch ích ngừa.
9. Viêm gan C thường có tính cách măn tính và thường 20 đến 30 năm sau mới gây ra bệnh nặng như chai gan, ung thư hay hư gan.
10. Ngựi bị viêm gan C cũng dễ bị ung thư gan, nhưng thường th́ phải bị chai gan trước khi trở thành ung thư gan.
11. Cũng có thuốc chữa bệnh viêm gan C, phải dùng cả thuốc uống và thuốc chích và cơ hội chữa bệnh khoảng 50%.
12. Chưa có thuốc chích ngưà cho viêm gan C
13. Cả viêm gan B và C đều truyền đi qua sự đụng chạm về máu như truyền máu, sử dụng kim chích, dùng dao cạo râu, bàn chải đánh răng, v.v cuả ngựi bệnh. Sự giao hợp cũng có thể làm lây bệnh viêm gan B và C từ người này qua người khác. Truyền máu ở nước Mỹ rất an toàn trong vấn đề này v́ tất cả máu đều đă được thử siêu vi viêm gan B, C và HIV
14. Ăn c ùng mâm cùng dĩa không bị lây viêm gan B hay C, nhưng có thể làm lây viêm gan A là một loại viêm gan thường nhẹ và thường không gây những hậu quả tai hại về sau. Tuy nhiên, nếu bị lây bệnh này sau khi đă bị viêm gan B hay C th́ gan có thể sẽ bị yếu đi nhiều và gây thêm thương tích cho gan.
15. Uống rượu khi đă bị viêm gan B hay C có thể làm gan yếu hơn, gia tăng cơ hội bị chai gan hơn, và gia tăng cơ hội bị ung thư gan hơn. V́ vậy, nếu muốn uống rượu, xin chỉ uống vừa phải nếu gan cuả quư vị tốt và không bị nhiễm siêu vi B hoặc C hay một bệnh gan nào khác. Nếu bị bệnh gan, nhất là nếu bị siêu vi B hay C, xin tuyệt đối đừng uống rượu. Quư vị nên biết là nguyên nhân gây chai gan và ung thư gan nhiều nhất cho những người không bị siêu vi gan B hay C là rượu.
Nhữn g điều nên làm:
16. Tất cả mọi người Á châu nên được thử máu để xem có bị viêm gan B hay C không. Ngoài ra cũng nên thử xem đă được miễn nhiễm viêm gan A và B hay chưa. Xin hỏi bác sĩ cuả quư vị để thử ngay nếu chưa thử bao giờ.
17. Nếu kết quả thử máu có Hepatitis B surface antigen HBsAg (dương tính) (positive), quưù vị cần thử lại sáu tháng sau. Nếu vẫn dương tính, quư vị đă bị viêm gan B.
18. Trong trường hợp này, quư vị cần được theo dơi chức năng gan, lượng AFP (alpha-fetoprotein) trong máu mỗi sáu tháng, và siêu âm gan mỗi một năm để truy tầm ung thư gan. Quư vị cũng nên gặp bác sĩ chuyên môn về gan để xem có cần chữa bệnh viêm gan B hay chưa.
19. Nếu không có HBsAg (âm tính), tức là chưa mắc bệnh, th́ phải xem Hepatitis B antibody tức HbsAb xem có đủ cao h ay không. Nếu trên 10, có nghiă là bạn đă được miễn nhiễm. Nếu âm tính hay thấp hơn 10, bạn cần được chích ngừa viêm gan B.
20. Với viêm gan C, nếu có Hepatitis C antibody tức HCV Ab dương tính, quư vị có lẽ đă bị viêm gan C, chứ không có nghiă là quư vị đă được miễn nhiễm đâu. Nên đi gặp bác sĩ chuyên khoa gan ngay để thử nghiệm xem lượng vi khuẩn có cao không, chức năng gan c̣n tốt không và quư vị có phải chữa trị hay không vào lúc này.
21. Nếu đă bị chai gan v́ bất cứ lư do nào, qúy vị cần được theo dơi kỹ và được truy tầm ung thư gan với lượng AFP (alpha-fetoprotein) trong máu mỗi sáu tháng, và siêu âm gan mỗi năm một lần dù cho quư vị không có triệu chứng ǵ cả.
22. Nếu máu không có lượng kháng thể IGG hay Total Antibody cuả viêm gan A, th́ quư vị chưa được miễn nhiễm viêm gan A và nên nghĩ đến chuyện chích ngưà, nhất là nếu quư vị đă bị viêm gan B hay C, để bảo vệ gan không bị hư haị thêm trong trường hợp nhiễm thêm viêm gan A. Cũng nên chích ngừa nếu qúy vị đi đến vùng có dịch như Việt Nam hay Mexico chẳng hạn.
23. Nên nhớ: chưa có thuốc chích ngưà viêm gan C. Do đó, nếu quư vị đă miễn nhiễm siêu vi A va B, quư vị vẫn có thể bị nhiễm siêu vi C. Xin tránh những hành động có thể gây ra sự truyền nhiễm qua đường máu từ người này qua người khác như dùng kim chích, bàn chải đánh răng, dao cạo chung. Hăy dùng kim mới khi đi xâm ḿnh, châm cứu, hay lễ giác, và dùng đồng xu mới và riêng cho từng người để cạo gio.ù
24. Hăy sử dụng bao cao su khi giao hợp hay các biện pháp an toàn khác như tránh quan hệ t́nh dục với nhiều người.
25. Tránh uống rượu. Nếu đă bị viêm gan B hay C rồi th́ tuyệt đối không uống rượu.
26. Hăy nhắc nhở con em về những điều trên và loan truyền những tin tức này cho những người khác.
27. Hăy hăng hái tham gia vào những công tŕnh nghiên cứu y khoa nếu hội đủ điều kiện.
Mọi chi tiết về các hoạt động của Hội Ung Thư Việt Mỹ xin liên lạc tại số (714) 751-5805 begin_of_the_skype_highlighting (714) 751-5805 end_of_the_skype _highlighting hoặc trang web www.UngThu.org.
|
Chủ đề: Những điều nên biết về Gan
