Giáo Sư Carl Thayer
(Trần Bình Nam phóng dịch)

Lời giới thiệu: Tháng 7, 2010 có hai biến chuyển đáng quan tâm tại Á Châu. Thứ nhất, hội nghị của Diễn Ðàn An Ninh Á Châu (Asean Regional Forum - ARF) họp thường niên tại Hà Nội. Tại hội nghị, Hoa Kỳ tuyên bố chính sách mới tại Biển Ðông. Thứ hai, Hải Quân Hoa Kỳ và Nam Hàn tập trận tại vùng biển chung quanh bán đảo Triều Tiên (1).

Trước đó cũng trong tháng 7, 2010, Giáo Sư Carlyle Thayer ở Úc viết bài “The United States and Chinese Assertiveness in the South China Sea” (Hoa Kỳ và Trung Quốc xác định thái độ tại Biển Ðông) với đầy đủ chi tiết về sự tranh chấp Biển Ðông giữa Trung Quốc, Việt Nam và Hoa Kỳ. Tài liệu ngắn gọn, nhưng súc tích giúp cho những ai muốn tìm hiểu về các vấn nạn của Biển Ðông trong mấy chục năm qua.

Sau đây là bản lược dịch. Giáo Sư Thayer bắt đầu bài viết bằng cách nói đến sự quan trọng của căn cứ Hải Quân Trung Quốc tại Hải Nam và vụ tàu Trung Quốc chận đường chiến hạm Impeccable của Hải Quân Hoa Kỳ và những lời tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Ðông. Ba động tác này là một thách thức các nước chung quanh vùng Biển Ðông và Hoa Kỳ. Giáo Sư Thayer đưa ra 3 nguyên nhân giải thích tại sao Trung Quốc lại có thái độ giành quyền kiểm soát Biển Ðông. Và sau cùng đưa ra 7 đề nghị giúp giải quyết căng thẳng tại đó.

Trần Bình Nam

Giáo Sư Carl Thayer. (Hình: Hoang Dinh Nam/AFP/Getty Images)

Ngay sau đó Trung Quốc (như đã nói ở trên) cho công bố một bản đồ gồm 9 đường chấm chấm mơ hồ họp thành một hình chữ U bao trọn Biển Ðông nói là vùng biển chủ quyền. Trong 3 bản tuyên bố trước đây (9/1958 về lãnh hải, 1992 về lãnh hải và vùng lân cận, 1996 về đường chuẩn cho lãnh hải) và một bộ luật ban hành năm 1998 về thềm lục địa Trung Quốc chưa bao giờ có một đòi hỏi có tính tự tác tự thọ như vậy.

Những hành động của Trung Quốc làm Hoa Kỳ quan tâm và thấy cần điều chỉnh thái độ để bảo vệ quyền thương mãi và uy tín của mình. Thái độ của Hoa Kỳ trước đây là không can thiệp vào việc tranh chấp biển đảo giữa các nước trong vùng, và chỉ đặt quan tâm chính vào việc an toàn và tự do lưu thông trên biển.

Những tháng đầu của chính quyền Obama, Trung Quốc và Phi Luật Tân bất hòa khi Phi vạch đường căn bản qua các hải đảo Trung Quốc gởi chiến hạm tới có ý đe dọa, Tổng Thống Obama đã ủng hộ Phi bằng cách điện thoại cho bà Tổng Thống Phi Gloria Macapagal Arroyo xác định rằng Hoa Kỳ vẫn tôn trọng thỏa ước về tàu bè thăm viếng (Visiting Forces Agreement) giữa Hoa Kỳ và Phi.

Tháng 7, 2009 Hoa Kỳ xác định quan điểm tại Biển Ðông trước Quốc Hội. Chính phủ gởi hai ông Scot Marciel (Phụ tá bộ trưởng Ngoại Giao) và Robert Scher (Phụ tá bộ trưởng Quốc Phòng) đến điều trần trước Tiểu Ban Ðông Á và Thái Bình Dương. Ông Marciel tuyên bố một cách dứt khoát rằng những tuyên bố về biển của Trung Quốc tại Biển Ðông không có một cơ sở quốc tế nào cả.

Ông Marciel nói với Quốc Hội rằng Hoa Kỳ có “lợi ích thiết yếu” (vital interest) khi duy trì sự ổn định, tự do lưu thông và bảo vệ quyền buôn bán của mình tại Ðông Á. Ông Marciel sau khi tóm tắt cho quốc hội biết việc Trung Quốc de dọa các công ty dầu khí của Hoa Kỳ định làm ăn với Việt Nam đã khẳng định: “Chúng ta cương quyết chống lại mọi de dọa các công ty Hoa Kỳ.”

Về việc tàu Trung Quốc quấy nhiễu hoạt động của Hải Quân Hoa Kỳ ngoài khơi đảo Hải Nam ông Scher xác định thái độ 4 điểm của Hoa Kỳ:

1. Bằng lời và bằng hành động Hoa Kỳ duy trì sự hiện diện trong vùng.

2. Hải Quân Hoa Kỳ quả quyết duy trì quyền lưu thông trên biển.

3. Quan hệ an ninh với các nước trong vùng qua các cuộc nói chuyện về chính sách và chiến lược và hợp tác bảo đảm an toàn trên biển.

4. Tăng cường quan hệ ngoại giao-quân sự với Trung Quốc để tránh đụng chạm do sự hiểu lầm.

Khi quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc căng thẳng Việt Nam trở nên gần gũi với Hoa Kỳ hơn. Tháng 6, 2008 Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng viếng thăm Hoa Kỳ và hội kiến với Tổng Thống Bush. Thủ Tướng Dũng là vị thủ tướng Việt Nam đầu tiên đến viếng Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ sau năm 1975. Trong một thông cáo chung sau chuyến viếng thăm hai bên đồng ý duy trì các cuộc gặp gỡ cao cấp về an ninh và chiến lược. Ngoài ra Tổng Thống Bush còn tuyên bố Hoa Kỳ ủng hộ “chủ quyền, an ninh và sự toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam” (“the US supports Vietnam's national sovereignty, security and territorial integrity”).

Lời tuyên bố của Tổng Thống Bush không nói đến Biển Ðông. Tuy nhiên người ta hiểu rằng đấy là một cách nói tiếp theo lời tuyên bố của Bộ Trưởng Quốc phòng Robert Gates trước đó vào đầu năm tại Singapore rằng:

“Trong chuyến đi Á Châu, tôi nghe nhiều quốc gia nói về tình trạng an ninh trong vùng do nhu cầu tài nguyên thiên nhiên và than phiền những chính sách ngoại giao có tính áp lực làm cho tình hình trong vùng trở nên phức tạp... Chúng ta nên tránh thái độ có tính áp lực mặc dù được che dấu dưới lớp vỏ hợp tác.” (TBN: Ai cũng biết Bộ Trưởng Robert Gates nói tới Biển Ðông và thái độ đại hán của Trung Quốc)

Các lời tuyên bố của Bộ Trưởng Gates, của Tổng Thống Bush và của ông phụ tá ngoại giao Marciel là những lời nhắn nhủ Trung Quốc rằng họ không nên đe dọa các công ty Hoa Kỳ định làm ăn với Việt Nam trên Biển Ðông.

Quan hệ quốc phòng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ cũng được cải thiện hơn từ năm 2008. Tháng 10, 2008 Bộ Ngoại Giao Việt Nam và Hoa Kỳ bắt đầu nói chuyện cấp cao về chính trị - quân sự. Tháng 4, 2009 một số sĩ quan cao cấp Việt Nam được máy bay Hoa Kỳ chở đến mẫu hạm USS John Stennis để quan sát lực lượng Hải Không Quân thao dượt. Tháng 8, 2009 và tháng 3, 2010 cơ sở sửa tàu của Việt Nam sửa chữa các tàu hải quân Hoa Kỳ thuộc lực lượng vận tải đường biển (US Navy Military Sealift Command).

Cuối năm 2009, Bộ Trưởng Quốc Phòng Phùng Quang Thanh viếng thăm Hoa Thịnh Ðốn và gặp Bộ Trưởng Gates tại Bộ Quốc Phòng. Trên đường đi Tướng Thanh ghé Hawai thăm Bộ Tư Lệnh Hoa Kỳ tại Thái bình Dương. Theo chương trình, trong những tháng cuối năm 2010 này các giới chức quân sự cao cấp Hoa Kỳ và Việt Nam sẽ gặp nhau. Tờ Quadrennial Defence Review năm 2010 viết rằng Hoa Kỳ xem Việt Nam và Indonesia là hai đối tác chiến lược quan trọng.

Những trở lực trong mối quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc

Sau khi nhậm chức, chính quyền Obama mở đầu quan hệ với Trung Quốc qua cuộc họp song phương bàn về Chiến lược và Kinh tế (Strategic and Economic Dialogue - SED) trong tháng 7, 2009 tại Hoa Thịnh Ðốn. Buổi họp sau đó tổ chức tại Bắc Kinh tháng 5, 2010.

Tháng 8, 2009 Bộ Trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Robert Gates tiếp Tướng Xu Caihou, Phó chủ tịch Quân Ủy Trung Ương của quân đội Trung Quốc tại Pentagone. Tướng Xu Caihou còn gặp cố vấn an ninh quốc gia James Jones, Tham Mưu Trưởng Liên Quân Ðô Ðốc Michael Mullen, Thứ Trưởng Ngoại Giao James Steinberg và thăm xã giao Tổng Thống Obama.

Ông Gates và Tướng Xu đồng ý một chương trình 7 điểm:

1. Thăm viếng cấp cao.

2. Hợp tác nhân đạo và giúp đỡ nhau khi có thiên tai.

3. Trao đổi hiểu biết y học quân sự.

4. Trao đổi để hiểu nhau hơn giữa các sĩ quan cấp Tá và cấp Úy.

5. Trao đổi văn hóa và thể thao giữa hai quân đội.

6. Tăng cường các cuộc thăm viếng ngoại giao.

7. Trao đổi hiểu biết về cách thức tăng cường an toàn trên biển.

Tuy nhiên Tướng Xu nêu ra 4 trở lực chính trong mối quan hệ Mỹ-Trung gồm:

1. Quan hệ quân sự giữa Hoa Kỳ và Ðài Loan. Nếu Hoa Kỳ khắng khít quân sự với Ðài Loan thì quan hệ quân sự giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc khó được cải thiện.

2. Tàu bè và máy bay của Hoa Kỳ không nên vào khu đặc quyền kinh tế của Trung Quốc. Hoa Kỳ nên tôn trọng Luật Biển và các luật về biển của Trung Quốc

3. Một số luật của Hoa Kỳ làm trở ngại quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc như Luật “Defense Authorization Act” thông qua năm 1999

4. Hoa Kỳ còn nghi ngờ thiện chí chiến lược của Trung Quốc.

Tháng 3, 2010 Trung Quốc nói với hai viên chức Hoa Kỳ thăm viếng Trung Quốc rằng Trung Quốc xem Biển Ðông là vùng có “quyền lợi thiết yếu” (core interest) của Trung Quốc. Ðây là lần đầu tiên Trung Quốc đưa Biển Ðông lên hàng “quyền lợi thiết yếu” như Ðài Loan và Tây Tạng với ý nghĩa nếu bị xâm phạm Trung Quốc sẽ dùng vũ lực để bảo vệ.

Có nhiều lý do giải thích tại sao gần đây Trung Quốc khẳng định lập trường đòi chủ quyền của mình trên Biển Ðông.

Thứ nhất, Trung Quốc muốn áp lực Việt Nam cùng với Trung Quốc khai thác dầu khí chung trong vùng biển ngoài khơi trên nguyên tắc thuộc Việt Nam. Nếu quả thật vậy thì Trung Quốc khó đạt được ý đồ của mình vì Việt Nam không dễ gì để Trung Quốc hưởng lợi những gì nằm trong (hay sát với) vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của mình. Trước đây Trung Quốc áp lực các công ty nước ngoài không ký giao kèo khai thác dầu khí với Việt Nam cũng trong mục đích này (và tạm thời thành công). Hai công ty BP của Anh và ExxonMobil của Mỹ đã tạm ngưng khai thác theo giao kèo, nhưng gần đây cho biết sẽ tiếp tục tiến hành giao kèo đã ký. Hoa Kỳ đã cho Trung Quốc biết Hoa Kỳ không chấp nhận ai làm áp lực với các công ty Hoa Kỳ làm ăn hợp luật lệ quốc tế.

Thứ hai, Trung Quốc muốn cho Việt Nam thấy sự bất mãn khi biết Việt Nam hình như đang chuẩn bị mang việc xích lại với Hoa Kỳ ra bàn thảo trong đại hội 11 của đảng vào năm 2011. Từ năm 1995 sau khi thiết lập bang giao với Hoa Kỳ Việt Nam vẫn rất dè dặt trong quan hệ với Hoa Kỳ vì ngại làm mất lòng Trung Quốc. Nhưng từ năm 2003 về sau áp lực trên Biển Ðông của Trung Quốc càng mạnh thì Việt Nam càng bớt dè dặt khi xích lại với Hoa Kỳ.

Cuối năm 2007 khi Trung Quốc thành lập quận huyện bao gồm cả Trường Sa, sinh viên Việt Nam tại Sài Gòn và Hà Nội đã biểu tình phản đối và Trung Quốc đã mạnh mẽ áp lực Việt Nam ngăn cấm các cuộc biểu tình. Qua năm 2008 sự chống đối của nhân dân trong nước trước ý đồ lấn chiếm của Trung Quốc lên cao và cao điểm là năm 2009 khi Tướng Võ Nguyên Giáp lên tiếng cho rằng vụ Trung Quốc khai thác mỏ Bauxite ở cao nguyên Việt Nam là có hại cho an ninh quốc gia. Ðảng Cộng Sản Việt Nam nhận ra rằng khuynh hướng chống Trung Quốc trong nước là một đe đọa cho sự lãnh đạo của đảng cộng sản nếu họ không có chương trình đáp ứng.

Những nhà quan sát tình hình Việt Nam đồng ý rằng nội bộ lãnh đạo Việt Nam có hai khuynh hướng. Một muốn mở rộng quan hệ quốc tế để hội nhập rộng rãi. Một muốn thắt chặt quan hệ với Trung Quốc. Và Trung Quốc tỏ thái độ cứng rắn trên Biển Ðông để cảnh cáo Việt Nam rằng theo họ thì có lợi hơn là chống họ. Nhưng hình như trước tình cảm chống Trung Quốc của nhân dân nhóm thứ hai chủ trương thân Trung Quốc cũng phải đồng ý cần tìm một con đường quốc phòng khác hơn là dựa vào Trung Quốc.

Thứ ba, chính sách Biển Ðông của Trung Quốc có thể do nhu cầu năng lượng. Làm chủ được Biển Ðông có nghĩa là làm chủ một kho dầu khổng lồ và bảo đảm một đường lưu thông quan trọng trên biển. Trung Quốc đã cải tiến thiết bị Hải Quân và thiết lập căn cứ ở Yulin trong mục đích này.

Năm 2002, khối Asean và Trung Quốc ký bản “Tuyên bố về Cách ứng xử trên Biển Ðông” (Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea) đồng ý “tự chế và thận trọng trong các hoạt động để tránh gây ra tranh chấp” (self restraint in the conduct of activities that would complicate or escalate disputes). Tuy nhiên tình hình an ninh trên Biển Ðông càng căng thẳng và trở nên cấp bách trong ba năm qua. Sự đụng chạm giữa Hải Quân Trung Quốc và Hải Quân Hoa Kỳ tại phía Nam đảo Hải Nam cho thấy Biển Ðông có thể là nơi “tóe ra lửa” nếu các bên liên hệ thiếu thận trọng.

Ðể kết thúc bản Tài liệu về tranh chấp Biển Ðông, Giáo Sư Thayer đề nghị một giải pháp 7 điểm để giảm căng thẳng trên Biển Ðông:

1. Trung Quốc cần thảo luận với các nước trong vùng về quyền đánh cá và chấm dứt việc đơn phương cấm đánh cá vùng này vùng khác hằng năm một cách tùy tiện.

2. Cần chi tiết hóa việc thi hành bản “Tuyên bố về Cách ứng xử trên Biển Ðông” ký năm 2002.

3. Trung Quốc và Hoa Kỳ cần có một bản văn Thỏa Thuận về đụng chạm trên biển (Incidents At Sea Agreement) để tránh đụng chạm trên biển ngoài ý muốn.

4. Các nước có vũ khí nguyên tử, nhất là các nước trong Hội Ðồng Bảo An Liên Hiệp Quốc cần tham gia vào “Hiệp Ðịnh Xác lập vùng Phi nguyên tử Ðông Nam Á” (Southeast Asia Nuclear Free Weapons Zone Treaty). Trung Quốc hứa sẽ tham gia (nhưng chưa ký). Hiệp Hội ASEAN cần xác định vùng nam đảo Hải Nam có nằm trong vùng địa lý áp dụng của hiệp định này không?

5. Các nước trong vùng chung quanh Biển Ðông cần thảo luận ở cấp cao cách thi hành Luật Biển để tránh sự tranh chấp về nội dung các bản khai nộp Liên hiệp quốc liên quan đến thềm lục địa nối dài và xác định rõ ràng Hải quân các nước có quyên hoạt động gì trong vùng đặc quyền kinh tế của nước khác.

6. Hội nghị các bộ trưởng Quốc Phòng khối ASEAN + tại Hà Nội sắp đến cần tạo sự tin cậy và đề ra các biện pháp đề phòng tại Biển Ðông.

7. Các nước trong vùng cần thảo luận để thành lập một cơ chế gặp nhau thường xuyên giữa các lãnh tụ quốc gia để thảo luận những vấn đề còn cấn cái giữa các nước liên quan đến an ninh trong vùng.

Carl Thayer

Trần Bình Nam lược dịch

(1) Xem tài liệu số 360, www.tranbinhnam.com trang Bình Luận.

(1) (2) Giả cào là danh từ ngư dân vùng duyên hải miền Trung Việt Nam dùng để gọi thuyền đánh cá bằng lưới kéo lê sát đáy biển.

(2) (3) Xem tài liệu số 311, www.tranbinhnam.com trang Bình Luận.

HÀ NỘI (TH) - Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ kêu gọi Quốc Hội Hà Nội nên trả tự do cho tất cả các viên chức và cựu quân nhân VNCH hiện còn đang bị chế độ Hà Nội giam giữ và đồng thời chỉ lấy hai chữ “Việt Nam” làm quốc hiệu, thay vì có cả những chữ “Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa” kèm theo.

Nguyên tác: Carl Thayer

Chuyển ngữ: Hà Giang/Người Việt

LTS - Là một giáo sư chính trị học tại Học Viện Quốc Phòng ở Canberra, Úc Ðại Lợi, GS Carl Thayer am tường và quan tâm đến những biến chuyển mới đây trong tam giác Việt-Mỹ-Trung, tại vùng Biển Ðông, cũng như Á Châu-Thái Bình Dương. Cho rằng việc Hoa Kỳ và Việt Nam mở đầu cuộc đối thoại về chính sách quốc phòng giữa hai bên ngay tại Hà Nội vào Thứ Ba, ngày 17 Tháng Tám vừa qua là một biến động quan trọng, Giáo Sư Carl Thayer ghi lại nhận định của mình trong bài viết có tên “Vietnam's Defensive Diplomacy.” Người Việt dịch lại bài viết sang Việt ngữ, với sự cho phép của tác giả.

***

Bối cảnh quân sự tại Á Châu đang chuyển mình, và nếu xét riêng về mặt hàng hải, sự chuyển mình tại Ðông Nam Châu Á nổi bật hơn hẳn bất cứ địa điểm nào khác trên thế giới. Và vừa rồi, một biến động lớn đã xảy ra: Hoa Kỳ và Việt Nam mở đầu cuộc đối thoại chính sách quốc phòng, ngay tại Hà Nội.

Không Quân Trung Quốc tại Thiên Tân, nơi đặt bản doanh Không Ðoàn Tác Chiến 24, phía Ðông Nam Bắc Kinh, bay biểu diễn ngày 13 Tháng Tư, 2010. Liệu, Trung Quốc cần phải thay đổi, hay chấp nhận đối mặt với nguy cơ bị gạt ra khỏi mô hình hợp tác an ninh hàng hải mới, đang thành hình, tại Châu Á?

(Hình: Frederic J. Brown/AFP/Getty Images)

Cuộc họp vào hôm Thứ Ba dựa trên những trao đổi cứ ba năm diễn ra một lần, giữa bộ trưởng Quốc Phòng của hai phía, bắt đầu từ năm 2000, và đánh dấu bước ngoặt rõ nét trong quan hệ song phương. Dưới sự đỡ đầu của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ và Việt Nam, kể từ năm 2008, hai quốc gia đã có những cuộc đối thoại hàng năm về chính trị, an ninh và quốc phòng. Hiện giờ, họ đã thiết lập được đường dây thảo luận cấp cao để Bộ Quốc Phòng hai bên có thể bàn thảo trực tiếp những vấn đề liên quan đến quân đội của mình.

Sự kiện này khiến người ta đặt nhiều câu hỏi:

Ý nghĩa thực sự của cuộc họp được thực hiện ở cấp Thứ Trưởng này là gì?

Có phải cuộc đàm thoại mới này báo hiệu sự thay đổi chính sách của Việt Nam, từ chỗ duy trì một khoảng cách đều giữa hai cường quốc, đến chỗ nghiêng hẳn về phía Hoa Kỳ?

Và phải chăng, cuộc đàm thoại này cũng báo hiệu rằng, chính sách ngoại giao của Hoa Kỳ với Trung Quốc đang chuyển từ “bắt tay” (“engagement”) đến “kìm hãm?” (“containment”).

Và rồi, trong thời gian tới, mối giao hảo giữa Hoa Kỳ và Việt Nam sẽ tiến triển ra sao?

Không có câu trả lời nào là đơn giản!

Nhưng rõ ràng, gần đây, những động thái quả quyết về quân sự của Trung Quốc tại Tây Thái Bình Dương và Biển Ðông đã kích thích việc đẩy mạnh hợp tác quân sự giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Hai nước cùng có chung quyền lợi trong việc ngăn ngừa Trung Quốc, hay bất cứ quốc gia nào khác muốn thống trị đường hàng hải, và giành lấy chủ quyền lãnh thổ bằng biện pháp cưỡng chế. Việt Nam cho rằng, sự hiện diện của Hoa Kỳ trong vùng là một rào cản trước sức mạnh đang lên của quân đội Trung Quốc.

Từ năm ngoái, Việt Nam bắt đầu tham gia vào một trò chơi rất nhạy cảm, khi đưa ra tín hiệu là theo quan điểm của họ, sự hiện diện của quân đội Mỹ trong khu vực là một việc chính đáng.

Nói một cách cụ thể, năm ngoái, các viên chức quân đội của Việt Nam đã tới chiến hạm USS John C. Stennis để quan sát vận hành của các chuyến bay trong vùng biển Ðông. Rồi khoảng cuối năm đó, trên đường đến thăm Washington, bộ trưởng Quốc Phòng Việt Nam, Phùng Quang Thanh, ghé ngang Bộ Chỉ Huy Thái Bình Dương tại Hawaii, và được chụp ảnh một tầu ngầm hạt nhân của Hoa Kỳ qua kính tiềm vọng.

Năm nay, sự hợp tác tăng thêm cường độ khi nhà máy đóng tàu Việt Nam sửa chữa hai chiến hạm quân sự của Hoa Kỳ. Vào dịp kỷ niệm 15 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao, báo chí rầm rộ đưa tin phó đại sứ Việt Nam tại Hoa Thịnh Ðốn đến thăm hàng không mẫu hạm USS George HW Bush neo tại Norfolk. Liền ngay sau đó, tại Việt Nam, chính quyền địa phương và các quan chức quân sự từ Ðà Nẵng bay ra hàng không mẫu hạm USS George Washington để quan sát các hoạt động trong vùng độc quyền kinh tế của Việt Nam tại Biển Ðông.

Cùng lúc đó, Việt Nam và Hoa Kỳ thực hiện cuộc diễn tập hải quân chung lần đầu tiên. Ðiều quan trọng là, cuộc diễn tập không xảy ra giữa các tàu hải quân Việt Nam đang hoạt động trên biển với đối tác Hoa Kỳ, thay vào đó, cuộc diễn tập được tổ chức trên hàng không mẫu hạm USS John S. McCain, neo tại bến Ðà Nẵng. Chuyến thăm của hàng không mẫu hạm USS John S. McCain nằm trong

Chương trình thăm viếng thường niên, khởi đầu từ 2003. Cho đến nay, hoạt động chung giữa hai nước mới chỉ gồm những huấn luyện phi tác chiến, như giảm thiểu thiệt hại, luyện tập tìm kiếm và cứu nguy, cũng như trao đổi kỹ thuật nấu nướng.

Thoạt nghe, những trao đổi này có vẻ tầm thường, nhưng thật ra rất cần thiết cho việc xây dựng niềm tin. Giờ đây, giai đoạn xây dựng niềm tin quan hệ quân sự đã xong, Hoa Kỳ và Việt Nam đang thảo luận để cùng vạch một chương trình hoạt động thiết thực, nhằm tăng cường sự chuyên nghiệp của quân đội Việt Nam.

Ðại cương, hai nước sẽ hợp tác trong việc xây dựng tiềm năng cho các lĩnh vực chuyên biệt như gìn giữ hòa bình, bảo vệ môi sinh, cũng như phối hợp công tác tìm kiếm, cứu nguy, và phản ứng trước thiên tai trong khu vực.

Giáo Sư Carl Thayer.

Nhưng, rồi sao nữa?

Ở thời điểm này, chương trình hợp tác chưa bao gồm việc mua bán vũ khí, thiết bị và kỹ nghệ quân sự. Nhưng rất có thể, Việt Nam sẽ phá bỏ những hạn chế tự mình áp đặt trước đây, bằng cách cho phép các sĩ quan tham dự những khóa đào tạo quân sự tại các trường cao đẳng và trung tâm huấn luyện quân sự khác.

Sự sẵn sàng của Việt Nam trong việc hợp tác với Hoa Kỳ phần lớn bắt nguồn từ động cơ mong muốn nâng cao khả năng cũng như trình độ chuyên nghiệp của quân đội, ngõ hầu có thể đảm nhiệm vai trò lớn hơn trong việc đóng góp vào an ninh khu vực.

Về phía Hoa Kỳ, nhân viên quân sự Mỹ sẽ phát triển những quan hệ cá nhân với đối tác của mình, để hai bên có thể hiểu nhau hơn, nhờ vậy tạo sự dễ dàng cho những hợp tác tương lai.

Ngoài ra, quan hệ quân sự khắng khít giữa Việt Nam và Hoa Kỳ còn phù hợp với chiến lược ngoại giao quốc phòng của Hà Nội với các quốc gia khác.

Việt Nam có những quan hệ quốc phòng lâu dài với Nga và Ấn Ðộ. Riêng với Úc Ðại Lợi, quan hệ này đã được phát triển mỹ mãn từ năm 1999, qua đó, Úc đào tạo hơn 150 sĩ quan Việt Nam. Việt Nam cũng đang trên đà đẩy mạnh quan hệ quân sự với Pháp, quốc gia từng đô hộ họ trước đây.

Sự phát triển của mối quan hệ quân sự giữa Trung Quốc và Việt Nam cũng có tầm quan trọng không kém. Từ năm 2006 đến nay, hai nước có ít nhất chín cuộc tuần hành hải quân chung ở Vịnh Bắc Bộ. Năm nay họ thực hiện cuộc tìm kiếm và cứu nguy chung đầu tiên trên biển. Việt Nam đã từng đón tiếp ba cuộc viếng thăm cảng của hải quân Trung Quốc, và năm nay, Hải Quân Việt Nam sẽ lần đầu tiên đến thăm một cảng của Trung Quốc.

Việc Hoa Kỳ tái hợp tác với Việt Nam và các quốc gia khác ở Châu Á, như Indonesia, không nên bị đánh giá sai lầm, là chỉ nhằm mục đích bao vây Trung Quốc. Chính quyền Obama muốn chứng minh rằng Hoa Kỳ là quốc gia có trách nhiệm trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, và sẵn sàng hợp tác với các nước trong vùng, kể cả Trung Quốc, để duy trì an ninh khu vực. Quan chức Hoa Kỳ đã nhiều lần kêu gọi Trung Quốc tiếp tục mối quan hệ quân sự giữa đôi bên. Chính quyền Obama cũng tái hợp tác với các nước trong một cấu trúc an ninh đa phương cho khu vực.

Bộ Trưởng Quốc Phòng Robert Gates tuyên bố rằng ông sẽ tham dự cuộc họp khai mạc của các Bộ Trưởng Quốc Phòng và tám đối tác của họ tại Hà Nội vào Tháng Mười.

Cuộc họp thứ ba vừa qua là minh chứng hùng hồn về mối quan hệ quân sự ngày càng sâu đậm giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Trung Quốc, vì thế, phải quyết định xem là họ có sẵn sàng hợp tác với cả hai quốc gia này trong việc tìm các biện pháp thiết thực nhằm xây dựng tiềm năng trong khu vực để hướng tới giải quyết những khó khăn về an ninh hiện đang nổi lên hay không.

Nếu Trung Quốc không làm được điều này, họ đối mặt với nguy cơ bị gạt ra khỏi mô hình hợp tác an ninh hàng hải mới, đang thành hình.

(Ghi chú: Tựa bài do Người Việt đặt)

Vấn đề Biển Ðông dưới nhãn quan của Trung Quốc

Nguồn: “US-Vietnam collusion” behind tension in South China Sea. Bài của tác giả Wan Chi-wen, được đăng trên trang mạng Ta Kung Pao, Hong Kong, ngày 20 tháng 8 năm 2010.

Nguyên Hân lược dịch

Sự cấu kết của Mỹ-Việt làm gia tăng sự căng thẳng trong vùng biển Nam Hải

Hoa Kỳ và Việt Nam đang cấu kết lẫn nhau một cách khắng khít và gia tăng mối quan hệ quân sự với mũi nhọn chĩa thẳng vào Trung Quốc, từ đó làm phức tạp vấn đề biển Nam Hải, làm trầm trọng chuyện tranh chấp chủ quyền, và biến biển Nam Hải thành thùng thuốc nổ châm ngòi cho một sự xung đột quân sự giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Trung Quốc nên đối xử những nước liên quan vấn đề biển Nam Hải một cách khác nhau để tìm kiếm một điểm đồng thuận, nhằm giải quyết ý đồ gieo mối bất hòa của Hoa Kỳ.

Hàng không mẫu hạm Mỹ USS George Washington từng đón tiếp các quan chức Việt Nam lên thăm hồi tháng 8 năm 2010 ở ngoài khơi Ðà Nẵng. (Hình: Christopher S. Harte/US Navy)

Hoa Kỳ là nước siêu bá chủ trên thế giới, trong lúc Việt Nam không những chỉ luôn muốn thống trị toàn bán đảo Ðông dương mà còn cho rằng họ “làm chủ” toàn bộ tính chủ quyền của hai quần đảo Xisha (Hoàng Sa) và Nansha (Trường Sa) của Trung Quốc. Việt Nam đã thẳng tay trong việc phát triển vũ khí và kéo bè kéo bọn với các cường quốc ngoại quốc trong một nỗ lực hão huyền là chiếm hầu hết các đảo đá ngầm thuộc quần đảo Trường Sa của Trung Quốc và vùng lãnh hải lân cận đó.

Việt Nam đã chia khu vực biển chung quanh đảo Trường Sa của Trung Quốc mà Việt Nam đang chiếm giữ thành 100 khu vực đấu thầu dầu và khí đốt, và đã ký những hợp đồng khai thác dầu khí liên tục từ hợp đồng này qua hợp đồng khác với Hoa Kỳ, Nga, Pháp, Anh, Ðức và những nước khác trong những năm qua, trong một cố gắng dùng lợi ích kinh tế từ dầu và khí đốt để quyến rũ, thu hút và chiếm được cảm tình của những cường quốc nói trên, nhằm hậu thuẫn cho sự chiếm đóng tiếp tục hầu hết các đảo đá ngầm thuộc quần đảo Trường Sa của Trung Quốc cũng như vùng biển chung quanh đó. Cho đến nay, ngoài Hoa Kỳ là nước đã bắt đầu cấu kết với Việt Nam, thì Nhật Bản và Pháp cũng bày tỏ sự hậu thuẫn của họ dành cho Việt Nam.

Hoa Kỳ đang ve vãn Việt Nam như đồng minh

Ở buổi hội thảo chiến lược giữa Nhật Bản và Việt Nam hôm tháng 7 năm nay, Nhật Bản hứa giúp Việt Nam xây dựng quân lực, trong lúc bộ trưởng Ngoại Giao Nhật Bản, ông Katsuya Okada, liên tục nhấn mạnh rằng Nhật Bản không thể thờ ơ và tiếp tục duy trì tình trạng dững dưng đối với vấn đề tranh chấp ở biển Nam Hải. Tháng 7 năm nay, bộ trưởng Bộ Ngoại Giao Pháp tuyên bố ở Việt Nam là Pháp sẽ thỏa mãn nhu cầu cho tất cả các loại vũ khí cho Việt Nam.

Hoa Kỳ âm mưu dùng vấn đề biển Nam Hải để trở lại Ðông Nam Á Châu

Hôm 23 tháng 7, bộ trưởng Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, bà Hillary Clinton, tuyên bố ở Diễn Ðàn An Ninh vùng Á Châu ở Hà Nội là chuyện giải quyết sự tranh chấp chủ quyền của những quần đảo trong vùng biển Nam Hải sẽ đồng nghĩa với lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ. Trong những nước liên quan đến vấn đề biển Nam Hải, Việt Nam có sự mâu thuẫn lớn nhất, rõ rệt nhất và có mối tranh chấp lâu dài nhất với Trung Quốc và về mặt quân sự lại mạnh nhất. Vì lý do này, Hoa Kỳ đã chọn Việt Nam như là bàn đạp cho sự kình chống Trung Quốc và cũng có cớ để quay về lại Ðông Nam Á Châu. Hoa Thịnh Ðốn cho rằng biển Nam Hải là lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ, mà thực ra đó là những lợi ích bá quyền. Ðể can thiệp vào vấn đề biển Nam Hải, Hoa Kỳ đã hăm dọa là không loại bỏ sự can thiệp bằng quân sự. Hoa Kỳ đang có ý định phát triển Việt Nam thành một đồng minh mới của họ.

Hôm 5 tháng 8, hạm trưởng soái hạm USS Blue Ridge của Ðệ Thất Hạm Ðội nói một cách đe dọa: Hải Quân Trung Quốc nên ứng xử thận trọng trong việc “tranh chấp” lãnh hải ở biển Nam Hải. Ngày 8 tháng 8, hàng không mẫu hạm George Washington ghé thăm thành phố Ðà Nẵng ở miền Trung Việt Nam và đón một phái đoàn quân sự Việt Nam ra thăm tàu trong lúc tàu thảo neo gần Ðà Nẵng.

Ngày 10 tháng 8, khu trục hạm USS John McCain ghé vào cảng Việt Nam. Khi hạm trưởng người Mỹ gốc Hàn ông Jeffery Kim và thủy thủ đoàn vào cảng Tiên Sa, thành phố Ðà Nẵng, họ nhận được sự tiếp đón nồng hậu từ phía Hải Quân Việt Nam. Chiến hạm này rời bến sáng hôm sau, cùng với Hải Quân Việt Nam, tiến hành bốn ngày huấn luyện trong các lãnh vực phòng không, sửa chữa và bảo trì khẩn cấp, và chống hỏa hoạn. Hàng không mẫu hạm George Washington cũng tham dự trong cuộc huấn luyện này. Phát biểu về cuộc huấn luyện này, một viên chức của Bộ Quốc Phòng Việt Nam nói một cách đê mê, ngất ngây: Trong thời gian gần đây, Việt Nam đặc biệt bị quấy rầy bởi “tham vọng bành trướng lãnh thổ của Trung Quốc.” “Sự có mặt của chiến hạm Hoa Kỳ ở các hải cảng Việt Nam có một ý nghĩa chiến lược to lớn.” “Tôi tin rằng Hoa Kỳ có thể đóng một vai trò quan trọng hơn trong vùng này.”

Cả hai bên đều có lợi ích chiến lược

Rõ ràng cuộc viếng thăm Việt Nam của hàng không mẫu hạm và chiếc khu trục hạm hôm 8 và 10 tháng 8 cũng như cuộc huấn luyện chung với Hải Quân Việt Nam là đang chĩa mũi nhọn vào Trung Quốc và tung một đòn làm ảnh hưởng nghiêm trọng cho quan hệ giữa Trung Quốc-Việt Nam và Trung Quốc-Hoa Kỳ.

Hôm 5 tháng 8, báo Wall Street Journal của Hoa Kỳ tường thuật: Cuộc thương thảo giữa Hoa Kỳ và Việt Nam về việc chia sẻ kỹ thuật và nhiên liệu hạt nhân đã đi vào giai đoạn cuối. Hoa Kỳ ngay cả cân nhắc đến chuyện cho phép Việt Nam tự làm giàu chất uranium. Bản tường thuật cho hay: Theo sự hợp tác hạt nhân giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, giới doanh nghiệp Hoa Kỳ sẽ được phép bán lò phản ứng và thiết bị hạt nhân cho Việt Nam. Năm 2001, Hoa Kỳ và Việt Nam đã ký một thỏa thuận cung cấp nhiên liệu hạt nhân và phát triển năng lượng hạt nhân cho mục đích dân sự. Giám đốc Viện Nguyên Tử Lực Việt Nam, ông Vương Hữu Tấn nói: Hai bên đã đạt được sự thỏa thuận tạm thời về hợp tác hạt nhân trong tháng 3 năm nay, và hy vọng sẽ hoàn tất vào cuối năm. Ðây là một bằng chứng cụ thể nữa cho thấy một Hoa Kỳ một mặt hai lòng dành cho những nước tự làm giàu uranium cho chính họ.

Cuộc chiến tranh Việt Nam chấm dứt năm 1975. Năm 1995, Việt Nam và Hoa Kỳ làm lành và thiết lập mối quan hệ ngoại giao. Kể từ khi chiếc chiến hạm của Hải Quân Hoa Kỳ ghé thăm thành phố *** lần đầu tiên vào năm 2003, mối quan hệ quân sự giữa hai bên ngày càng sâu đậm, bao gồm những cuộc họp và huấn luyện sĩ quan cao cấp. Năm 2009, hàng không mẫu hạm USS John Stennis và soái hạm USS Blue Ridge của Ðệ Thất Hạm Ðội, cùng với khu trục hạm USS Lassan đã lần lượt ghé thăm Việt Nam. Hoa Thịnh Ðốn muốn biến Việt Nam thành điểm tựa cho việc Hoa Kỳ trở lại Ðông Nam Á Châu, trong lúc Việt Nam hy vọng dựa dẫm vào sức mạnh của Hoa Kỳ để bành trướng quyền lợi trên mặt biển, và gia tăng sự mặc cả của Hà Nội để được tham dự vào vai trò to lớn hơn trên đấu trường quốc tế. Những lợi ích chiến lược chung như thế đã trở thành động lực chính cho sự phát triển nhanh chóng mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam trong những năm gần đây. Trong thời gian đầu khi mối quan hệ song phương mới được thành lập, mối quan hệ này giữa Hoa Kỳ và Việt Nam chỉ thuần tập chú vào cấp cứu mang tính nhân đạo. Kể từ khi bước vào thế kỷ mới, mối quan hệ song phương đã đi vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Hoa Kỳ giúp Việt Nam vào WTO, mậu dịch song phương tăng 38.5 lần từ 400 triệu đô-la ở thời điểm hai nước thiết lập mối ngoại giao giờ tăng lên 15.4 tỉ trong năm 2009; Hoa Kỳ hiện giờ là nước đầu tư lớn nhất vào Việt Nam, và số sinh viên Việt Nam du học ở Hoa Kỳ từ con số 800 trong thời gian đầu giờ tăng lên 13,000 hiện nay, tăng 16.25 phần trăm.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn chưa lấy làm thỏa mãn với mối quan hệ song phương chỉ bao gồm trong các lãnh vực kinh tế, mậu dịch, văn hóa và giáo dục. Hơn thế nữa, Hà Nội mong muốn gia tăng sự hợp tác với Hoa Kỳ trong hai lãnh vực quân sự và quốc phòng. Cùng lúc quan đội Hoa Kỳ và Việt Nam thường có những cuộc thăm viếng ở cấp cao, thì quân đội hai nước có kế hoạch nhằm củng cố sự hợp tác này. Hoa Thịnh Ðốn có ý định hỗ trợ sự huấn luyện quân sự cho sĩ quan Việt Nam, trong lúc Việt Nam cũng hy vọng gởi sĩ quan đi học ở các học viện quân sự của Hoa Kỳ. Trong cuộc viếng thăm Việt Nam vào tháng 7 năm này, bộ trưởng Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, bà Hillary Clinton, đã trao đổi quan điểm với giới lãnh đạo Việt Nam về mối hợp tác, trao đổi quân sự trong lãnh vực phòng thủ.

Biển Nam Hải trở thành thùng thuốc nổ

Tóm lại, Hoa Kỳ và Việt Nam đang cấu kết lẫn nhau một cách khắng khít và gia tăng mối quan hệ quân sự với mũi nhọn chỉa thẳng vào Trung Quốc, từ đó làm phức tạp vấn đề biển Nam Hải, làm trầm trọng chuyện tranh chấp chủ quyền, và biến Biển Nam Hải thành thùng thuốc nổ châm ngòi cho một sự xung đột quân sự giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Chiến lược mới của Hoa Kỳ nhằm bao vây Trung Quốc, gia tăng nỗ lực ngăn chận sự phát triển của Trung Quốc, và lợi dụng vấn đề tranh chấp ở biển Nam Hải hòng gây chia rẽ mối quan hệ giữa Trung Quốc và các nước trong Hiệp Hội Các Nước Ðông Nam Á Châu (ASEAN). Cùng lúc với việc giải quyết ý đồ gây nên mối bất hòa của Hoa Kỳ và bảo vệ quyền lãnh hải ở biển Nam Hải, Trung Quốc nên duy trì mối quan hệ hợp tác và hữu nghị với ASEAN, đây là một thử thách cho sự khôn khéo của giới lãnh đạo Trung Quốc. Khối ASEAN bao gồm những nước quan trọng đối với Trung Quốc, cả Trung Quốc lẫn khối ASEAN nên gìn giữ, ấp ủ mối quan hệ hợp tác và thân hữu này.
Sự mong muốn làm con lính tốt cho Hoa Kỳ của Việt Nam sẽ đưa Việt Nam vào một tình huống bội phản. Mời một ông thần vào nhà thì dễ nhưng mời ông ta ra đi thì khó. Sẽ quá trễ để hối tiếc khi nền độc lập bị đánh mất. Nếu (Việt Nam) nhớ “vừa là đồng chí vừa là anh em,” thì không nên đáp lại cái ơn (của Trung Quốc) bằng một thái độ vô ơn bạc nghĩa.

Các nước liên quan đến vấn đề tranh chấp ở biển Nam Hải không phải là một khối thuần nhất. Khi Việt Nam thúc đẩy tính quốc tế hóa vấn đề biển Nam Hải, bộ trưởng Bộ Ngoại Giao Phi Luật Tân, ông Romulo, đã công khai phản đối sự can thiệp của Hoa Kỳ vào vấn đề biển Nam Hải. Trung Quốc nên đối xử với các nước liên quan đến vấn đề tranh chấp này khác nhau để tìm kiếm một sự đồng thuận nhằm hóa giải ý đồ gây chia rẽ của Hoa Kỳ.

(Trích DVC Online)

* Hà Văn Thịnh
(Nguồn: Bauxite Việt Nam)

Tướng Nguyễn Chí Vịnh. (Hình: Bauxite Việt Nam)

Tôi là người viết nhiều. Vậy mà, sau khi nghe, đọc những điều ông Thứ Trưởng Bộ Quốc Phòng Nguyễn Chí Vịnh nói “với Trung Quốc” ngày 25 tháng 8, ngòi bút của tôi bỗng như bị khô mực, ý tưởng bỗng trở nên rối loạn. Tôi hoang mang khi không thể phân định được những lẽ đúng sai mà Tướng Vịnh đã nói, đã ám chỉ. Vì đã có rất nhiều bài bình luận về chuyện này, nên tôi không đi vào chi tiết, chỉ lạm bàn dưới dạng tản văn...

1. Cái nguyên tắc “ba không” mà Tướng Vịnh đưa ra đã lạc hậu và xưa cũ lắm rồi. Chính trị, ngoại giao thì cũng chỉ là “cuộc đời lớn” của chính con người - hình đồng dạng của sự ứng xử trong đời. Cay đắng nhất của kiếp người là mỗi chúng ta có rất nhiều “bạn,” nhưng lúc gian khó, tuyệt vọng, tất cả các dạng thức “bạn” đó đều bỏ chạy.

Ðừng trách người mà hãy tự trách mình: Bắt cá nhiều tay như thế thì chẳng khác gì câu thành ngữ của phương Tây - một con chim trong tay hơn rất nhiều con trên cây. Làm bạn với tất cả mọi quốc gia cũng chẳng khác gì nói tôi yêu tất cả loài người - bao gồm cả tội phạm ma túy, trộm cướp, găng-tơ, những kẻ giết người...

Cách nói đó cũng là “mô hình” chung của mệnh đề rất quen tai: một số đồng chí chưa tốt, một số con sâu. Nó phản ánh cái nửa vời, cái đoản kiến của tư duy, cái lập lờ của tình cảm (chân thành), cái bối rối của phương pháp tiếp cận, cái dại dột cũ mòn trước một thế giới đang được rạch ròi hóa, cụ thể hóa.

Chưa bao giờ đất nước Việt Nam cần một đồng minh chiến lược như lúc này. Ðừng tự hào vì “tài năng” đi giữa Liên Xô-Trung Quốc để mưu lợi một cách cơ hội nữa. Vì dẫu có thành công trong một giai đoạn nào đó thì về lâu dài, chẳng ai tin anh. Ðã không tin thì không thể có hợp tác chân thành, không thể có sự hết mình với tư cách là đồng minh.

Trong cuốn sách “Biểu Tượng Thất Truyền,” Dan Brown có cho biết rằng thuở xa xưa, những người thợ điêu khắc đã “sửa chữa” sai lầm của mình khi tạc tượng (đá nứt nẻ, mẻ, sứt) bằng cách nấu sáp nóng chảy để xóa mờ các dấu vết chắp vá, hàn kết. Vì vậy, một pho tượng có giá trị là pho tượng được khẳng định rằng nó “không có sáp” (sine sera) - và, đó là nguồn gốc của chữ “chân thành” trong tiếng Anh (sincerely). Như vậy, nếu không có chân thành, nếu quan hệ ngoại giao mà khi nào cũng ngập tràn sáp, ngập tràn sự nửa vời của son phấn thì cái kết cục tất yếu sẽ là sự tan chảy dưới ánh nắng mặt trời nghiệt ngã của chân lý. Mà chân lý là cụ thể: Không thể chân thành với tất cả mọi hạng người, nhưng nhất thiết phải có sự chân thành trong quan hệ đồng minh chiến lược theo nguyên tắc ràng buộc của các lợi ích chiến lược, đó là con đường sống còn khi tình thế hiểm nguy, phức tạp trở thành mối đe dọa lừng lững trên đầu mình. Làm gì bảo vệ được lợi ích chiến lược nếu bấy giờ mình là kẻ thân cô, thế cô vì cứ muốn ôm chân cả kẻ thù và bạn hữu? Bài học từ Hoàng Sa năm 1974, từ chiến tranh biên giới năm 1979, từ Trường Sa năm 1988,... chẳng lẽ chưa đủ thuyết phục về cái cách tìm sai “bạn” đồng minh chiến lược hay sao? Hãy giở Hiệp Ước Hữu Nghị Việt-Xô, 3 tháng 11, 1978, ra sẽ thấy Liên Xô đã cam kết thế nào và đã rất “lấy làm tiếc” khi Trung Quốc tấn công Việt Nam ra sao.

2. Tướng Vịnh tuyên bố với phóng viên mạng Hoàn Cầu của Trung Quốc rằng Việt Nam, chúng tôi sẽ không bao giờ trở thành đồng minh quân sự của Mỹ”(!)?

Có lẽ, tướng Vịnh chưa bao giờ đọc lịch sử để biết các chính khách phương Tây ăn nói ra sao? Ví dụ, khi phê phán chính phủ Pháp vong ân bội nghĩa về chuyện Mỹ cứu nước Pháp khỏi phát xít Ðức năm 1945 mà quay ra phê phán Mỹ quyết liệt trong chuyện tấn công Iraq, TT Bush nói: “Người Pháp là dân tộc không thích nghĩ về quá khứ” (tức là ăn cháo đái bát!). Hoặc, để đe dọa Liên Xô, trong diễn văn nhậm chức năm 1981, R. Reagan nói rằng: “và, các kẻ thù tiềm tàng của nước Mỹ cần phải biết rằng chúng ta sẽ tăng cường sức mạnh vì chúng ta biết rõ đó là cách tốt nhất để khỏi phải đem sức mạnh đó ra dùng.”...

Cụm từ “không bao giờ” là cụm từ hầu như không có trong tự điển ngoại giao, bởi vì nó không đúng, nó vô lý và nó... dại khờ, nói trắng ra là ngu xuẩn. Không có cái gì được hạn định bởi không bao giờ! Ðó là chân lý của muôn đời vì sự biến thiên của nhận thức, sự không tưởng có thật đã được lịch sử chứng minh rất nhiều lần. Tại sao lại không thể nói là “trong một tương lai xác định (có thể nhìn thấy được), Việt Nam chưa có ý định liên minh quân sự với bất kỳ nước nào”? Nói như Tướng Vịnh chẳng khác gì ném vào mặt ngoại trưởng Mỹ một cái gì đó thật đau lòng, bởi chỉ cách đó mấy ngày, chính bà ngoại trưởng Mỹ đã khẳng định vai trò của Mỹ trong việc giải quyết các tranh chấp ở Biển Ðông, và người Trung Hoa đã tức tối vô cùng. Họ tức tối có nghĩa là Việt Nam đã giành điểm tối đa. Vì sao lại không hiểu cái lẽ tối thiểu thông thường đó?

3. Không thể hòa giải với Trung Quốc chừng nào họ không thật tâm giải quyết cái lưỡi bò, vấn đề Hoàng Sa và Trường Sa. Mọi sự níu kéo chỉ là vô ích.

Xin hỏi Tướng Vịnh là nếu nhà hàng xóm lấn chiếm đất đai của ông, đánh đập vợ con ông thì ông có hữu nghị với họ không, khi họ không trả lại phần đất lấn chiếm, khi họ cứ tiếp tục đánh đập, hãm hại những người thân thiết (ngư dân Việt Nam)? Chắc chắn là không. Ðừng có ảo tưởng tin vào lòng tốt của bá quyền đại Hán. Một trong những đại Hán có thể “nói chuyện” được nhất là Tướng Lưu Á Châu đã nói thẳng ra rằng: “Mục đích duy nhất của quyền lực là thay đổi để có quyền lực lớn hơn nữa.” (Viet Studies).

Làm sao Tướng Vịnh có thể nói “sự phát triển của Trung Quốc, trong đó có quốc phòng (Tân Hoa xã dịch là phát triển quân sự), Việt Nam ủng hộ và vui mừng”? Thứ nhất, nếu Tân Hoa xã dịch sai thì ông phải đính chính cho công luận biết. Thứ hai, chẳng có nước nào lại vui mừng khi nước láng giềng tăng cường sức mạnh quân sự trừ phi giữa hai nước đã có hiệp ước liên minh quân sự. Thứ ba, những điều Tướng Vịnh nói chỉ diễn ra mấy ngày sau khi Trung Quốc thăm dò dầu khí cách bờ biển Quảng Ngãi có 90 hải lý - trắng trợn chà đạp chủ quyền, an ninh của Việt Nam, nên không thể chấp nhận được. Vui mừng cái nỗi gì khi chúng nó ba bề bốn bên toa rập, bao vây và ép Việt Nam như ép mía trên mọi lĩnh vực? Không thể nhân nhượng, không thể đan tay vào nhau (bó tay) hoặc cúi mình khúm núm đưa cả hai tay ra vồ lấy một tay của người ta được nữa (cứ nhìn ảnh sẽ thấy).

Ðôi khi tôi chợt nghĩ hoang mang rằng phải chăng rất nhiều người đang sợ sự phát triển của lòng yêu nước? Họ sợ vì cho rằng một khi lòng yêu nước được dâng lên vô bờ bến sẽ trở thành những đợt sóng có sức mạnh phi thường cuốn trôi đi tất cả mọi rác rưởi của sự ngu tối, đớn hèn, tham lam, thiển cận? Ước gì điều tôi nghĩ bị sai.

Cách đây mấy năm, con gái tôi đi học quân sự về nói: “Ba ơi, các thầy nói ‘thằng Clinton,’ ‘thằng Bush’; trong khi ba dặn không được nói như thế, làm sao hở ba”? Tôi không thể trả lời. Cách đây ít ngày, con trai tôi đi học quân sự về, kể: “Các thầy nói các em chuẩn bị tinh thần chứ rất có thể Tàu nó sẽ đánh mình.” Lời kể đó là liều doping cần thiết để cho tôi viết những dòng này. Ít nhất, tôi tin, không ít sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng đã ý thức được mối nguy hiểm cận kề. Tại sao Tướng Vịnh lại không hiểu?

HVT

Huế, 5 tháng 9 năm 2010