dinhvantan
Ban Điều Hành
Đă tham gia: 17 May 2010
Nơi cư ngụ: Vietnam
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 934
|
| Msg 1 of 3: Đă gửi: 30 June 2010 lúc 2:44pm | Đă lưu IP
|
|
|
Bài trích từ Báo Nguoi-Viet.com ngày 28/6/2010
Nguyễn Thị Hàm Anh/Người Việt
Nghi thức cúng ngoài biển trong lễ Nghinh Ông. (H́nh:
NTHA)
Trong các cuộc cúng bái nơi đ́nh đền, miếu mạo miền Nam
từ xưa đến nay đều không thể thiếu sự có mặt thầy cúng,
một nhân vật vô cùng quan trọng.
Đó là người am tường cách tế lễ tâm linh, đứng ra thực
hiện cũng như hướng dẫn các nghi thức ấy.
Thầy cúng không tiến hành tất cả nghi lễ trong buổi lễ,
mà các hoạt động khác nhau sẽ do nhiều người khác nhau
đảm nhiệm: dâng trà rượu thuộc đội học tṛ lễ, dâng lễ
vật hoa quả thuộc nhóm bóng, đọc sớ bởi chánh tế...
Lễ Nghinh Ông ở miễu Bà Chúa Xứ Mỹ Long, trong các cuộc
lễ tổ chức ngoài biển và trong miễu, đều có pháp sư đứng
đầu. Thầy pháp ở đây không đọc sớ cầu quốc thái dân an
như thầy cúng thông thường mà giữ nhiệm vụ quan trọng
hơn. Đó là việc chủ tŕ những buổi lễ rước vong.
Bắt đầu được từ miễu, đoàn rước đến bờ biển, giong ghe ra
khơi đón “quan tướng” và “quân binh” là những oan hồn
trên biển về miễu dự hội. Sau một ngày ở lại miễu dự đầy
đủ các cuộc tế lễ, “quan quân” được rước tiễn trở về
trùng khơi với hàng ngàn người nô nức đi theo hộ tống.
Hằng năm cứ đều đặn như thế, người dương không quên cơi
âm. Hẳn là những linh hồn thác oan nơi biển cả cũng ngậm
cười.
Làm chiếc cầu giao nối hai cơi âm dương là thầy pháp. Duy
thầy pháp mới có khả năng và quyền lực làm công việc ấy.
Nam bộ xưa là miền mới khai phá đất thưa người ít. Đời
sống con người thường xuyên bị đe dọa bởi rừng rậm, đầm
lầy, chướng khí, thú dữ tung hoành. Thật nhỏ bé và yếu
đuối trước thiên nhiên hoang dă đó, con người chỉ c̣n
biết nương dựa vào niềm tin ban sơ. Gốc cây, tảng đá,
muông thú... đều ẩn chứa những bất trắc không ngờ. Trong
khung cảnh đó, thầy pháp xuất hiện để trấn áp hiểm nguy,
trấn an tinh thần họ...
Thầy pháp trước kia vùng nào cũng có. Khi đời sống ngày
càng văn minh, h́nh ảnh thầy pháp cùng với bóng tối của
cơi u minh phai dần đi. Nhưng trong lễ Nghinh Ông Mỹ Long
hằng năm, vẫn xuất hiện một vị làm chủ lễ.
Đó là ông Hồ Văn Tiên, năm nay bảy mươi sáu tuổi, sinh ở
xă Phú Khánh, ấp Phú Lợi, huyện Thành Phú, Bến Tre.
Khi tưởng nhớ lại, ông cho biết từ nhỏ trong gia đ́nh đă
thấy cha và ông nội đều là thầy pháp, ngược lên ông cố,
ông sơ cũng thế. Những người con trai liên tiếp nhiều đời
đều làm thầy pháp. Không biết đây là nghề quen thuộc cha
truyền con nối hay là bổn phận giao tiếp giữa hai cơi âm
dương mà Trời đă chọn một số người đặc biệt để giao phó
nhiệm vụ.
Pháp sư chuẩn bị đọc bài cúng. (H́nh: NTHA)
Một thời gian dài, người ta thường xem thầy pháp tương
đương với sự mê tín dị đoan. Ông Tiên bực tức phản đối:
“Công việc của thầy pháp rất khó khăn. Do nhiều người
không biết ǵ vẫn hành nghề quàng xiên nên mới gây tai
tiếng cho giới pháp sư.”
Để trở thành một pháp sư chân chính, ông Tiên đă được cha
dạy chữ Nho từ năm lên tám tuổi cùng với việc học thuộc
ḷng các câu thần chú, cách thức vẽ bùa từ dễ lên khó.
Việc học kéo dài cho đến năm ông bốn mươi, có ba mặt con
rồi, chữ Nho vẫn luyện không ngưng. V́ thế, ông có thể
đọc trôi chảy các bài cúng từ những quyển sách chữ Nho
truyền lâu đời in trên giấy bản cũ mèm rách bươm, long
b́a.
Các món đồ nghề của pháp sư. (H́nh: NTHA)
Bắt đầu giờ hành lễ, ông choàng chiếc áo dài đen, đầu
chụp khăn bịt đen, ông đưa tay dắt ba nén nhang lên vành
khăn để cầu thầy tổ, cha mẹ và các vong khuất mặt độ cho
công việc được trôi chảy. Dải lụa đỏ có in ấn tổ quấn
quanh cổ thả dài trước ngực xuống gần mắt cá chân, có khi
khoác qua tay nhằm tăng thêm sức mạnh cho cầu nối hai bờ
âm dương, ông bước ra trước bàn thờ. Trong tiếng nhạc réo
rắt của phường nhạc ngồi một bên, ông vừa đọc bài chú,
tay tung chiếc khăn ấn, bước chân thoăn thoắt xoay uyển
chuyển phảng phất theo điệu của hát bộ.
Ngồi trên mũi ghe lướt phăng phăng ra biển trong lễ Tống
Tàu, ông mở chiếc va li nhỏ đựng đồ nghề bày ra sách,
chiêng, mơ, dùi và cả một con dao ngà để trừ tà.
Thầy pháp có thể nhiều nhưng pháp sư thật sự như ông Tiên
rất hiếm. Chỉ có ông mới đủ quyền “điểm nhăn” cho chiếc
ghe mă chở lễ vật thả ra ngoài biển, chỉ ông hai giờ
khuya gióng chiêng trống làm lễ khao quân, phát lương để
“quan tướng” có lương thực, lộ phí lên đường, chỉ có ông
hộ kiệu dẫn đám rước nghinh Ông về và tiễn Ông đi. Ở miền
quê nơi văn hóa phương xa chưa lan tràn ảnh hưởng đến,
các buổi tế lễ vẫn được tổ chức theo đúng các nghi thức
cổ truyền, và linh hồn cho cả một kỳ lễ hội sống động ấy
chính là vị pháp sư.
Khi được hỏi có đệ tử nào được thu nhận chưa v́ ông tuổi
cũng đă cao, ông Tiên trả lời ngay:
“Tôi không thể nhận đệ tử được v́ không ai chịu học chữ
Nho.”
Chân dung ngoài đời của thầy Hồ Văn Tiên. (H́nh: NTHA)
Ông cho biết chữ Nho khó và phải học rất lâu trong nhiều
năm nên không ai theo đuổi nổi. Các bài cúng cũng như bùa
chú bắt buộc phải đọc nguyên văn chữ Hán. Nếu đọc phiên
âm Hán Việt viết ra dưới dạng chữ quốc ngữ th́ không...
linh.
Ngoài chữ Nho, để thành thạo, một người cần phải chăm chỉ
học nghề hằng mấy chục năm. Ông Tiên theo phụ cha ông từ
lúc đầu c̣n để chỏm, trong khi cha bắt ấn th́ cậu bé Tiên
đọc chú, người cha pháp sư chỉ dẫn kỹ lưỡng từng chút.
Học từng câu chữ của bài cúng, học từng cử chỉ, động tác
của nghi lễ cúng tế. Sau này cha qua đời, ông tiếp tục
theo phụ thầy Hai Nhỏ ở Hàm Luông cho măi đến tận năm năm
mươi hai tuổi, khi thầy Hai Nhỏ mất, ông mới trở thành
thầy Cả, tức là một ḿnh tự điều khiển, chủ tŕ các buổi
đại lễ trang trọng và phức tạp.
Ông thủ từ xác nhận vùng này trước đây có mười mấy thầy
pháp nhưng từ từ khuất cả. Nếu không có ông Tiên, miễu
chỉ làm lễ “chay,” cúng bái đơn giản chứ không ai biết
hoặc dám thực hành các nghi lễ rắc rối dành riêng cho
pháp sư cao tay. V́ thế nơi nào tổ chức lễ hội to đều
phải vời đến ông. Suốt năm ông đi cúng hết Cà Mau, Rạch
Giá, Bến Tre, Trà Vinh... lên cả Saigon. Ông lắc đầu trầm
ngâm:
“Tôi là thầy phù thủy cuối cùng.”
Bởi v́ ông không phải chỉ cúng đ́nh miễu mà c̣n đảm đương
nhiều việc khác. Ông chữa bệnh điên, chữa trẻ con giật
ḿnh, vớt người té giếng... Không phải phái Thần quyền
giao đấu bằng vơ bùa, không phải phái Lỗ Ban mà là Phù
thủy vẽ bùa lưỡi. Ông giải thích bằng cách le lưỡi di
động theo nhiều hướng để vẽ bùa, đồng thời niệm chú thầm
trong đầu. Ông nói:
“Tôi thuộc ḷng bảy trăm câu chú.”
Bao nhiêu câu chú là bấy nhiêu trường hợp: đau bụng, nóng
lạnh cho đến tự vẫn... Chú Ngụy Trưng trừ tà sát quỷ. Nếu
không thành công th́ bắt ấn Cao Biền, qua chữa Thằng Bố,
dùng Đàng Dưới, bắt Thần Ṿng...
Ngoài đa số chú Nho, c̣n có những bài tiếng Việt đọc lên
du dương trầm bổng thành câu hát:
Đêm vàng văng vẳng kiếu thiên hô
Phát phát địa hầu dơ dơ cả tiếng kêu
Cô Sáu buông lời triệu thiên linh
Xưa nàng đà con gái làm tinh
Mười ba tuổi thanh tân thục nữ
Sáu ngươi ơi, ai sao khỏi hai đường sinh tử
Số mạng này nàng lại hồi tiên...
Một kỳ lễ hội có khi kéo dài hai ba ngày gồm nhiều cuộc
cúng tế khác nhau. Người đi lễ chen chân đông đúc ồn ào,
tiếng đàn nhạc qua thùng loa vang dội ra tận ngoài sân,
ông Tiên ráng cất tiếng cho át từng ấy âm thanh nên giọng
ông lúc nào cũng khàn khàn, khản đặc.
“Tôi muốn bỏ nghề. Tôi giành giật người bệnh, người chết
từ tay ma quỷ nên chúng không ưa, chúng trù lại. Dường
như tất cả phù thủy đều là con một và cuộc sống thường
không khá là vậy. Họ phải trả giá...”
Ông Hồ Văn Tiên vẫn một ḿnh đi đi về về căn nhà nhỏ ở
Bến Tre mọc đầy rêu mốc, cỏ hoang lan vào tận trong nhà.
Vợ ông từ lâu dọn ở riêng, con cái đi làm ăn xa không gần
gụi. Tuy nói vậy nhưng ông không bỏ nghề được, máu phù
thủy đă năm đời lưu chảy trong huyết quản thấm sâu vào da
thịt, làm sao từ bỏ. Giờ chẳng ai nhờ tới phù thủy trục
ma, chữa bệnh nữa, ông chỉ chuyên tâm một việc cúng đ́nh,
cúng biển. Nếu không có ông, những vong hồn bơ vơ sẽ bị
lăng quên và tập quán tế lễ của cha ông truyền lại sẽ bị
mai một.
Hầu đồng đă được chính thức thừa nhận là di sản văn hóa
VN. C̣n ông, không biết có ai đến t́m hiểu ông để kịp lưu
giữ lại một trong những hoạt động rất đặc biệt của nền
văn hóa tâm linh miền Nam c̣n sót lại, trước khi thầy phù
thủy cuối cùng này trôi vào trú ngụ vĩnh viễn trong thế
giới của truyện cổ tích.
__________________
樀是揚庭捗次支
|
Chủ đề: Thầy Phù thủy cuối cùng
