unkn0wn
Hội Viên
Đă tham gia: 18 May 2010
Hiện giờ: Offline
Bài gửi: 75
|
| Msg 1 of 1: Đă gửi: 22 May 2010 lúc 8:11pm | Đă lưu IP
|
|
|
CUỘC SỐNG DÂN TỘC KOGI TẠI NAM MỸ
(Trích từ Đoàn kư giả Alan Ereira đài BBC giới thiệu)
Cách đây vài năm, Đài BBC tại Luân Đôn và PBS tại Hoa Kỳ từng cho phát h́nh một tài liệu đặc biệt ghi nhận nếp sống của một bộ lạc thiểu số tại Nam Mỹ. Cuốn phim này đă gây chấn động dư luận thế giới và là một đề tài được bàn căi rất nhiều trong giới khảo cổ, môi sinh và dân chủng học. Khi lần đầu tiên được tŕnh chiếu trong kỳ đại hội Tôn giáo toàn cầu tổ chức tại Chicago, nó đă gây một xúc động lớn cho toàn thể cử tọa. Chúng tôi ghi nhận lại bài thuyết tŕnh “ELDER BROTHER’S WARNING” của kư giả Alan Ereira để bạn đọc cùng suy ngẫm.
Từ ngàn xưa, nhân loại đă có những nền văn minh lớn. Những nền văn minh đă tạo ra các kiến trúc vĩ đại như Kim Tự Tháp, Vườn treo Babylon, Vạn lư Trường thành v.v… tuy nhiên dù phát triển đến đâu chăng nữa, nền văn minh nào cũng chịu sự chi phối của luật vô thường, nay c̣n mai mất, cái ǵ cực thịnh cũng có lúc suy tàn. Lịch sử đă chứng minh điều đó một cách hiển nhiên v́ ngày nay không mấy ai nhắc nhở ǵ đến những nền văn minh cổ xưa nữa ngoại trừ những giai thoại rời rạc, pha trộn nhiều hư cấu, khó tin.
Nói đến Kim Tự Tháp, người ta thường nghĩ đến những kim tự tháp Ai Cập, chứ ít ai nhắc đến những kim tự tháp Nam Mỹ mặc dù tại đây số kim tự tháp c̣n nhiều hơn, đặc biệt hơn và bao trùm nhiều bí mật kỳ dị hơn. Có lẽ v́ phần lớn kim tự tháp tại Nam Mỹ bị bao phủ bởi rừng rậm, không thuận tiện cho việc nghiên cứu, khảo sát.
Columbia là một quốc gia nằm ở phía nam Mỹ Châu. Phần lớn lănh thổ xứ này được bao phủ bởi những khu rừng rậm rạp chưa được khai phá, đặc biệt là các rừng quanh rặng Siera th́ gần như c̣n nguyên vẹn từ mấy ngàn năm nay, không mấy ai đặt chân đến. Đối với dân xứ này th́ rặng Sierra vẫn được coi là một nơi chốn linh thiêng chứa đựng nhiều bí mật.
Huyền thoại xứ này nói rằng đó là chỗ ở của những bậc thần linh, có nhiệm vụ che chở cho nhân loại. V́ đỉnh núi lúc nào cũng bị che phủ bởi những đám mây mù, thêm vào đó khí hậu ẩm ướt quanh năm, nên cây cối mọc chằng chịt, khó ai có thể vượt rừng đến đó được. Năm 1974, một phi công bay lạc vào phía đông bắc của rặng Sierra và phát hiện một kim tự tháp rất lớn tọa lạc giữa rừng. Việc khám phá ra kim tự tháp này đă thúc đẩy nhiều đoàn khảo cổ của các quốc gia khác nhau kéo đến đây nghiên cứu.
Họ kết luận rằng chiếc kim tự tháp xây bằng đá rất công phu này có những đường nét kiến trúc khác hẳn những kim tự tháp khác tại Nam Mỹ, do đó nó thuộc một nền văn minh riêng biệt nào khác chứ không phải nền văn minh Incas hay Maya. Quanh kim tự tháp là một thành phố bỏ hoang với những hệ thống đường xá được lót bằng đá hết sức công phu. Đặc biệt hơn nữa, quanh thành phố c̣n có một hệ thống ống cống thoát nước rất hữu hiệu, chứng tỏ người xưa đă hiểu biết rành rọt về vấn đề vệ sinh.
Theo các nhà khảo cổ th́ thành phố này đă được xây cất trên bảy ngàn năm, trước khi nền văn minh của Incas và Maya phát triển và có lẽ là một trong những nền văn minh cổ nhất ở Nam Mỹ. Nếu thế, lịch sử nền văn minh này như thế nào? Tại sao họ lại biến mất, không để lại một dấu tích ǵ trừ chiếc kim tự tháp và hệ thống đường xá tinh vi kia?
Các nhà nghiên cứu nhận xét rằng, dù đă trải qua bảy tám ngàn năm mà hệ thống đường xá vẫn c̣n rất tốt, không bị hư hại, trong khi hệ thống xa lộ tối tân nhất tại Hoa Kỳ ngày nay nếu không được tu sửa, bảo tŕ th́ chỉ vài chục năm đă hư hại chứ đừng nói đến trăm hay ngàn năm. Dọc theo những con đường lót bằng đá là những thửa ruộng trồng lúa và khoai chứng tỏ nền văn minh này chú trọng nhiều về nông nghiệp.
Một điểm đặc biệt là mỗi ngă tư đường lại có những tảng đá lớn, khắc ghi những kư hiệu lạ lùng trông như một tấm bản đồ. Bản đồ đường xá hay bản đồ chỉ dẫn điều ǵ vẫn c̣n là một câu hỏi lớn. Thông thường các nền văn minh cổ thường để lại nhiều dấu tích hay tài liệu ghi khắc về lịch sử, phong tục tập quán, nhưng không hiểu sao tại đây họ không hề t́m thấy một dấu tích đặc biệt ǵ về nền văn minh này ngoài các tấm bản đồ lỳ lạ kia.
Cách đó không xa ở gần đỉnh núi có một bộ lạc người thiểu số gọi là Kogi sống biệt lập, không giao thiệp với ai. Các nhà khảo cổ đoán rằng có lẽ giống dân Kogi là con cháu của những người đă xây dựng lên kim tự tháp và thành phố với đường xá xây bằng đá này nhưng họ vẫn không biết v́ sao một nền văn minh như vậy lại suy tàn và biến mất, không để lại dấu tích nào?
V́ người Kogi sống biệt lập trên đỉnh Sierra, không tiếp xúc và giao thiệp với ai nên rất ít người biết đến họ. Trong khi những bộ lạc quanh vùng lại thường giao dịch, trao đổi hàng hóa với những người tỉnh thành th́ người Kogi rất thận trọng và kín đáo, rút lên những vùng núi cao, không tiếp xúc với ai hoặc chỉ giới hạn việc giao thiệp với một vài bộ lạc lân cận mà thôi.
Một hôm, kư giả Alan Ereira, phóng viên của đài BBC tại Colombia, nhận được tin bộ lạc Kogi từ lâu không tiếp xúc với ai, đă chấp thuận cho anh được phỏng vấn với điều kiện là anh phải đến tham dự buổi Đại hội Tôn giáo thế giới tổ chức tại Chicago vào tháng 09 năm 1993 và công bố một thông điệp của họ.
Kư giả Alan Ereira đă viết: “Đây là một biến cố đặc biệt. Tại sao bao năm nay không giao thiệp tiếp xúc với ai mà tự nhiên họ lại cho phép tôi được phỏng vấn quay phim? Họ muốn ǵ đây? Tại sao một bộ lạc sống biệt lập trong vùng rừng sâu núi thẳm, không tiếp xúc với thế giới bên ngoài, lại biết có một đại hội tôn giáo nhóm họp tại Hoa Kỳ để gửi một thông điệp? Một điều may mắn là tuy người Kogi không liên lạc với ai, rất ít người biết đến ngôn ngữ của họ, nhưng v́ họ tiếp xúc giới hạn với vài bộ lạc gần đó nên chúng tôi đă t́m được một người dân bộ lạc này có thể nói được tiếng Kogi để làm công việc thông dịch”.
Phái đoàn của kư giả Ereira gồm 6 người, 2 kư giả, một nhân viên y tế và 3 nhân viên thu h́nh, đă lên đường vào đầu năm 1993. Trải qua nhiều ngày tháng trèo đèo, lội suối, họ đă đến vùng đất của người Kogi nằm sâu trên đỉnh Sierra. Đường vào đây phải vượt qua một vực thẩm rất sâu, chỉ có một cây cầu treo bằng dây thừng bắt ngang qua bờ vực. Được thông báo trước, một phái đoàn Kogi đă ra đón tiếp trước bờ vực.
Khác với những bộ lạc thiểu số sống trong vùng thường ít mặc quần áo, tất cả những người Kogi đều mặc quần áo dệt bằng sợi màu trắng với tay áo thụng như cánh bướm. Một người lớn tuổi đă bắt đầu bằng một bài diễn văn ngắn:
- Chúng tôi là những trưởng lăo của dân Kogi, chúng tôi chấp thuận cho phép các ông được đặt chân vào đây trong ba ngày. Chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng đây là lần đầu và có lẽ cũng là lần cuối các ông được phép đến đây. Hiển nhiên việc này đă được Hội Đồng Trưởng Lăo thảo luận rất kỹ và đồng ư. Chúng tôi là con cháu của một giống dân cổ, một giống dân đă có mặt trên trái đất này từ lâu lắm rồi, trước khi tổ tiên cha mẹ các ông ra đời.
V́ chúng tôi có mặt từ trước, chúng tôi tự coi ḿnh là những người anh lớn trong đại gia đ́nh nhân loại, do đó chúng tôi là anh và các ông là em. Theo lệ thường trong gia đ́nh, người anh thay mặt mẹ cha để giáo dục, dạy dỗ các em; nhưng chúng tôi biết rằng các em c̣n trẻ quá, c̣n hung hăng quá, chưa thể học hỏi được ǵ nên trải qua mấy ngàn năm nay, chúng tôi hy vọng theo thời gian, các em sẽ hiểu biết hơn, trưởng thành hơn và học hỏi được qua những lỗi lầm đă tạo.
Tiếc thay thời gian qua nhanh, trải qua bao thế hệ mà các em không những chẳng học hỏi được ǵ lại c̣n tiếp tục phá hoại gia tài của mẹ cha để lại, do đó những người anh lớn bắt buộc phải lên tiếng. Trước khi đi vào chi tiết, chúng tôi cho phép các ông được quan sát nếp sống của chúng tôi, một nếp sống truyền thống đă tiếp diễn mấy ngàn năm không thay đổi. Các ông được tự do nghiên cứu, ghi nhận, quay phim, chụp h́nh và làm tất cả những ǵ cần thiết và sau đó chúng tôi có một thông điệp muốn gửi cho thế giới bên ngoài.
Kư giả Ereira ghi nhận: “Thật không thể tưởng tượng được cảm giác lạ lùng của chúng tôi khi vượt qua chiếc cầu treo lơ lửng trên miệng vực thẳm đó để bước chân vào vùng đất của người Kogi. Chúng tôi có cảm tưởng rằng thời gian đă dừng lại hoặc chúng tôi đă đi ngược thời gian để trở về một thời điểm nào đó của lịch sử.
Mặc dù thời gian chỉ vỏn vẹn có ba ngày nhưng phái đoàn của chúng tôi đă làm việc không ngừng. Mọi người tùy theo khả năng chuyên môn đă tận dụng thời gian để khảo cứu, ghi nhận. Chuyên viên thu h́nh đă làm việc không nghỉ, ghi nhận được hơn hai mươi giờ phim ảnh tài liệu. Chuyên viên y tế đă khám hơn một trăm người và hoàn tất hồ sơ đầy đủ chi tiết về t́nh trạng sức khỏe của những người dân tại đây.
Điều đặc biệt là tuy sống trong một t́nh trạng có thể tạm gọi là “thiếu tiêu chuẩn vệ sinh” theo quan niệm của những người “văn minh” như chúng ta, nhưng chuyên viên y tế không hề t́m thấy một dấu hiệu nào về bệnh tật cả. Hàm răng của họ rất tốt, ngay cả triệu chứng sâu răng thường thấy tại các bộ lạc khác cũng không hề có tại đây.
Tôi xin xác nhận rằng tất cả những ǵ chúng tôi ghi nhận được đều kiểm chứng cẩn thận để đảm bảo tính cách trung thực của nó. V́ thời gian quá ít, chúng tôi chỉ làm được những ǵ có thể làm và chắc chắn có nhiều thiếu sót. Tôi được biết có đến hơn hai mươi làng mạc rải rác trên đỉnh Sierra, nhưng chúng tôi chỉ được đến thăm một làng duy nhất mà thôi.
Chắc hẳn người Kogi đă có một lư do riêng nào đó nên không muốn chúng tôi đi thăm những nơi khác, nhưng chúng tôi cũng không muốn ṭ ṃ t́m hiểu thêm làm ǵ. Các trưởng lăo xác nhận rằng họ không giấu giếm chúng tôi điều ǵ nhưng cũng không muốn sự có mặt của chúng tôi gây xáo trộn cho đời sống yên lành của những người dân trong vùng”.
“Điều đặc biệt đầu tiên mà chúng tôi thấy là những người dân Kogi thường sinh hoạt chung. Mỗi khi cần làm việc ǵ th́ mọi người kéo nhau ra làm việc đó một cách rất tự nhiên. Chúng tôi đă chứng kiến việc toàn thể dân chúng trong làng kéo nhau đắp lại con đường bằng đá dẫn vào làng. Họ tự động phân chia ra nhiều nhóm nhỏ, mỗi nhóm làm một phần mà không cần có người hướng dẫn hay chỉ dạy. V́ con đường này nối liền với hai làng nên dân cả hai làng kéo nhau ra làm việc một cách hết sức trật tự.
Chúng tôi được biết mỗi làng có một Hội Đồng Trưởng Lăo. Những người này thường cầm một chiếc ống nhỏ bằng gỗ, bên trong đựng vôi. Họ cầm một chiếc que xoay qua xoay lại để tán những mảnh đá vôi ra thành bột, thỉnh thoảng lại đưa lên miệng chấm một chút vôi vào đầu lưỡi. Một trưởng lăo cho biết: “Chiếc ống vôi tượng trưng cho đời sống”.
Họ luôn tay xoay chiếc ống đó v́ đời sống luôn luôn thay đổi, tiếp diễn không ngừng… Đá vôi tượng trung cho chất liệu của đời sống. Sở dĩ họ nghiền nát những miếng vôi rồi đưa lên miệng v́ hành động đó làm cho đời sống trở nên ư nghĩa hơn. Tôi không hiểu rơ nghĩa của câu đó nên yêu cầu ông giải thích thêm. Vị trưởng lăo đă nói: Đời sống là một sự mầu nhiệm, nếu con người biết mài giũa thân và tâm để ư thức đời sống một cách trọn vẹn th́ người ta sẽ ư thức được những việc khác phi thường hơn”.
Kư giả Ereira kết luận: “Tôi đă quan sát việc nầy rất lâu mà không thể giải thích ǵ hơn. Theo tôi th́ có lẽ đây là một phương pháp tĩnh tâm, ư thức hành động của ḿnh, một phương pháp giống như cách thực hành thiền định của người Á Châu. Việc mài giũa thân tâm qua hành động xoay xoay chiếc ống vôi nhỏ trên tay là một điều lạ lùng rất khó giải thích”.
Chính giữa làng có một căn nhà rất lớn cất bằng lá cây. Đây là nơi hội họp của dân làng mỗi khi có việc quan trọng. Khác hẳn với những bộ lạc khác, chúng tôi không hề nh́n thấy các biểu tượng tôn giáo tín ngưỡng ǵ. Căn nhà hoàn toàn trống trơn và rất sạch sẽ.
Một vị trưởng lăo cho biết đây là trung tâm sinh hoạt của làng, mọi việc quan trọng như cưới hỏi, chôn cất, trồng trọt cày cấy, tiên đoán thời tiết đều được mang ra thảo luận tại đây để lấy quyết định chung. Tất cả mọi người đều được quyền phát biểu ư kiến, không có thủ trưởng hay một ai nắm quyền hành cả.
Kư giả Ereira ghi nhận: “Thật là một điều lạ lùng chưa từng thấy; một bộ lạc không có thủ trưởng, không có người lănh đạo, mọi quyết định đều là quyết định chung. Phải chăng đây là một h́nh thức dân chủ thô sơ nhất và chân chánh nhất đă có từ ngàn xưa? Theo chỗ chúng tôi ḍ hỏi th́ không có một điều ǵ được làm nếu không có sự đồng ư chung, nhưng quyết định chung ở đây không có nghĩa là đa số trên thiểu số mà là quyết định của toàn thể mọi người (Consensus). Thật khó có thể tưởng tượng một bộ lạc sống biệt lập lại có một truyền thống dân chủ đặc biệt như vậy! Phải chăng nền văn minh cổ xưa ngày trước là một nền văn minh dựa trên căn bản dân chủ?”
Đơn vị nhỏ nhất của xă hội Kogi là đơn vị gia đ́nh. Trung b́nh một gia đ́nh gồm cha mẹ và các đứa con. Khi trẻ em c̣n nhỏ, chúng được nuôi dưỡng bởi cha mẹ, phần lớn là người mẹ trực tiếp nuôi nấng con cái. Nếu có bệnh tật th́ các em được đưa đến cho các trưởng lăo chữa bệnh. Đôi khi các trưởng lăo cũng bó tay và các em nhỏ không thể sống, nhưng cha mẹ chúng chấp nhận, cho rằng đó là luật thiên nhiên.
Nếu sống được đến lúc trưởng thành th́ người Kogi có tuổi thọ rất cao, tuổi trung b́nh của họ là khoảng một trăm hay hơn thế nữa. Một trưởng lăo cho biết: “Theo quan niệm của chúng tôi th́ sống thuận theo thiên nhiên không thể có bệnh, bệnh tật chỉ là hậu quả của những ǵ trái với thiên nhiên”. Ngoài ra sự tương giao giữa con người với thiên nhiên hết sức mật thiết và khi thiên nhiên bị phá hoại, chắc chắn con người sẽ bị ảnh hưởng theo, do đó con người phải biết t́m môi trường thích hợp để sống.
Chính v́ sự sống trái với các định luật thiên nhiên mà có đủ thứ bệnh kỳ lạ xảy ra, đây là bằng chứng hiển nhiên rằng con người chịu ảnh hưởng nhiều về môi trường và cách thức họ sinh sống”. Khi đứa nhỏ được khoảng bảy tuổi th́ chúng bắt đầu rời cha mẹ để sống với ông bà nội, ông bà ngoại ở cách đó không xa để được giáo dục thêm về cách sống tự lập. Khi được hai mươi mốt th́ đứa nhỏ đi theo các bậc trưởng lăo học hỏi và khi gần ba mươi mới bắt đầu khởi sự lập gia đ́nh riêng.
Người Kogi sống bằng cách canh tác và hái cây trái trong rừng, một lối sống rất thô sơ thường được gán cho các dân tộc c̣n man dă. Phương pháp trồng trọt của họ cũng rất giản dị. Họ dùng một cây nhọn để xắn đất, thảy vào đó vài hạt đậu rồi lấp lại. Việc trồng trọt hay gieo hạt được dành cho phái nữ, v́ người nữ “mát tay” hơn người nam.
Một trưởng lăo cho biết: Chúng tôi vẫn biết có những phương pháp trồng trọt, canh tác khác có thể làm hoa mầu nảy sinh rất nhiều nhưng có nhiều để làm ǵ? Gia đ́nh nào cũng chỉ ăn ngày ba bữa. Có nhiều sẽ tạo nên t́nh trạng tham lam, tạo ra phiền toái vô ích. Thiên nhiên đă lo liệu chu toàn th́ cứ theo đó mà sống. Các ông hăy nh́n kia, chim chóc không gieo hạt mà thiên nhiên có để chúng chết đói đâu? Các thú rừng khác cũng thế, chả loại nào thiếu ăn cả, vậy tại sao con người lại phải lo tàng trữ, gia tăng thu hoạch thực phẩm? Có dư làm rối loạn trật tự thiên nhiên, có nhiều hơn cái ḿnh cần là lấy đi mất phần của người khác hay sinh vật khác và như thế là vi phạm một định luật căn bản của thiên nhiên và truyền thống sẵn có của dân Kogi. Các ông nên biết người Kogi chỉ sống vừa đủ, hoàn toàn không có ǵ dư thừa và do đó tại đây không hề có trộm cướp hay các tệ nạn như các bộ lạc khác.
Một điểm rất đặc biệt là người Kogi không hề ăn thịt cá, khác hẳn với những bộ lạc khác. Họ không hề săn bắn hay có vũ khí. Truyền thống của họ không hề có giết hại bất cứ một sinh vật nào, dù lớn hay nhỏ. Đây là một chi tiết đang làm nhức đầu nhiều nhà nhân chủng học và xă hội học. Từ trước đến nay, các lư thuyết đều cho rằng, những bộ lạc dă man đều sinh sống bằng săn bắn và ăn cây trái trong rừng. Việc một bộ lạc không hề có tập tục ăn thịt cá là một sự kiện độc đáo, lạ lùng hiếm có và khó giải thích.
Người Kogi cho rằng giết hại sinh vật là trái với luật thiên nhiên, có lẽ v́ lư do đó trong thời gian quay phim, phái đoàn đài BBC đă thấy rất nhiều hươu nai, thỏ rừng, chồn cáo đi qua đi lại trong làng như những gia súc mà không hề sợ hăi. V́ chỉ sống bằng rau cỏ thiên nhiên nên việc học hỏi, nghiên cứu các lá cây có dược tính là một môn học được giảng dạy rất kỹ lưỡng tại đây. Người Kogi cho biết họ có thể sống từ ngày này qua ngày khác bằng cách ngậm một vài lá cây mà thôi, có thể v́ chỉ ăn rau mà họ sống lâu như vậy.
Phái đoàn đă ghi nhận việc một trưởng lăo dạy dỗ một thanh niên cách ăn uống như sau: “Khi ăn phải nhai thật từ từ, thong thả, phải ư thức từng chút một và tuyệt đối chú tâm vào việc ăn chứ không được nghĩ đến ǵ khác”. Cách ăn uống, làm chủ vị giác là bài học vỡ ḷng đầu tiên trong phương pháp giáo dục của họ. Truyền thống tại đây không có trường học mà chỉ có cách dạy dỗ khẩu truyền từ cha mẹ, ông bà cho con cháu và từ các bậc trưởng lăo cho những thanh niên.
Cách giáo dục thanh niên tại đây cũng hết sức lạ lùng, có một không hai. Khi được khoảng hai mươi mốt, thanh niên được gửi đến học hỏi với các bậc trưởng lăo trong những túp lều đơn sơ hay một hang đá. Tại đây họ sẽ tập ngồi yên quay mặt vào vách tường trong bảy đến chín năm liền. Họ chỉ nhai một ít lá cây, uống một chút nước và chú tâm suy gẫm về những điều được giảng dạy. Mỗi ngày vào giờ giấc nhất định các bậc trưởng lăo có nhiệm vụ hướng dẫn sẽ bước vào trao cho họ một đề tài chi đó để suy gẫm.
Kư giả Ereira đă ghi nhận buổi giảng dạy trong một hang đá như sau: “Thanh niên ngồi quay mặt vào vách, vị trưởng lăo bước vào ngồi ở phía sau quan sát thanh niên kia một lúc rồi mới đưa chiếc ống đựng vôi cho thanh niên xử dụng.
Ông nói: “Ngươi hăy xoay chiếc ống thật thông thả, ư thức từng hành động và biết rằng mọi vật trong thiên nhiên lúc nào cũng thay đổi như chiếc ống đang xoay trong tay người vậy. Ngươi phải biết rằng đời sống vốn quư báu như vôi đựng trong ống, phải biết quư trọng đời sống của ḿnh cũng như của mọi sinh vật, tất cả hiện diện nơi đây v́ một ư nghĩa nhất định chứ không phải t́nh cờ.
Trong một hang đá khác, một trưởng lăo dạy về cách canh tác: “Ngươi phải biết tôn trọng từng gốc cây, từng ngọn cỏ v́ cây cỏ cũng có đời sống riêng của nó. Đừng bao giờ nghĩ đến chặt một cây mà không nghĩ đến hậu quả mà ngươi sẽ gây ra. Cây cối cho ngươi trái ăn, cho ngươi bóng mát và che chở ngươi khi cần thiết, vậy ngươi phải biết tôn trọng cây cối. Ngươi phải biết vạn vật liên quan với nhau chặt chẽ và ngươi phải ư thức rơ rệt về sự tương quan mật thiết này. Phá hoại trật tự này là phá hoại đời sống và phá hoại đời sống chính là tự hủy đó.
Kư giả Ereira kết luận: “Trong suốt chín năm ngồi quán xét sự liên quan giữa con người và con người, người và thú vật, người và rừng cây, người và con suối mà họ biết tôn trọng thiên nhiên, không giết hại, không ăn thịt cá. Họ biết ư thức sự sống tràn đầy trong thiên nhiên, từ đỉnh núi cao xa to lớn cho đến những con trùng bé nhỏ, từ những trận mưa đầu mùa đổ xuống các gịng suối tươi mát cho đến những hoa thơm cỏ lạ mọc trong các thung lũng.
Tâm thức họ tràn đầy những h́nh ảnh tuyệt vời của thiên nhiên qua các điệu nhạc mà chim chóc ḥa tấu, thưởng thức hương thơm của cỏ hoa, rung động với các thay đổi của thời tiết… Chắc chắn điều này phải có một kết quả lạ lùng nào đó v́ khi trưởng thành, bước ra khỏi hang đá, con người đó phải là một con người ư thức rất sâu xa về ḿnh và sự tương quan giữa ḿnh và mọi vật.
Khi đó họ trở nên một con người mà theo tập tục xă hội người Kogi là người đă trưởng thành, có thể lập gia đ́nh, có bổn phận với xă hội hoặc tiếp tục đi theo các bậc trưởng lăo để học hỏi thêm và trở nên một trong những người này. Danh từ “trưởng lăo” của người Kogi không hề có nghĩa là người chỉ huy mà chỉ có nghĩa là một người khôn ngoan (wise man) mà thôi.
Muốn đi theo các bậc trưởng lăo, một thanh niên c̣n phải học hỏi trong nhiều năm. Một trong những phương pháp quan trọng là việc tĩnh tâm để “giao cảm với tâm thức vũ trụ”. Nhờ thế họ có thể biết được nhiều việc xảy ra trên thế giới mặc dù không hề rời khỏi phạm vi của đỉnh Sierra.
Đa số các trưởng lăo thường bỏ ra nhiều giờ mỗi ngày để ngồi yên lặng, giao cảm với thiên nhiên v́ đối với họ việc tĩnh tâm là mục đích chính của đời sống. Các nhu cầu như ăn uống chỉ là phụ thuộc. Người ta chỉ bỏ ra vài giờ vào rừng hái trái cây, uống nước suối là đủ rồi nhưng người ta không thể sống thiếu ư thức về ḿnh được.
Một vị trưởng lăo cho biết: “Vũ trụ là một tấm gương lớn, phản ảnh tất cả mọi việc xảy ra trong đó. Biết rung động với vũ trụ là biết quán xét tấm gương kia, do đó người ta đâu cần phải đi đâu xa mà cũng biết được những điều cần thiết. Việc ngồi chín năm trong động đá đâu phải chỉ ngồi đó nhai vài lá cây, suy nghĩ vài câu nói, mà đ̣i hỏi người ta phải nỗ lực t́m hiểu về ḿnh, v́ biết ḿnh chính là biết được vũ trụ và biết được vũ trụ th́ tất hiểu được các định luật thiên nhiên.
Đă hiểu được các định luật này một cách sâu xa th́ làm sao có thể làm trái với nó được? Sở dĩ con người làm việc sai quấy v́ họ không biết ḿnh, chỉ sống hời hợt, quay cuồng và dựa trên những giá trị có tính cách giả tạo, những giá trị do tập đoàn tạo ra chứ không phải phát xuất từ những công phu suy gẫm sâu xa. Sống như thế không thể gọi là sống. Đó là sống mà như chết, thân thể tuy sống mà đầu óc đă chết từ lâu rồi”.
Đối với người Kogi, việc chết cũng rất giản dị, khi cảm thấy đă đến lúc phải ra đi, một người già thường t́m vào một hang đá sâu và ngồi yên trong đó chờ chết. Họ không làm đám tang, gia đ́nh không than khóc như những bộ lạc khác mà họ cho rằng đó là một việc b́nh thường, không có ǵ đáng quan tâm. Một điểm hết sức đặc biệt nữa của người Kogi là họ không hề có một tín ngưỡng, thờ thần linh hay vật tổ như các bộ lạc khác.
Truyền thống nơi đây chú trọng trên căn bản tĩnh tâm suy gẫm nên họ đă có những quan niệm hết sức đặc biệt, khác hẳn với những nền văn minh khác tại Nam Mỹ. Theo quan niệm của người Kogi truyền từ đời này qua đời khác, từ thuở ban sơ vũ trụ hoàn toàn trống rỗng, không có mặt trời, mặt trăng, tinh tú hay bất cứ một cái ǵ và chính cái trống rỗng uyên nguyên đó được gọi là “Mẹ vũ trụ” hay Kaluna. Danh từ “Mẹ vũ trụ” chẳng phải một đấng hóa công (Creator) mà chỉ là một tâm thức (mind). Một trạng thái tuyệt đối hoàn hảo của tâm thức.
Một trưởng lăo đă nói: “Các quan niệm như tinh tú, mặt trời mặt trăng, đất nước gió lửa từ đâu đến? Phải chăng từ tâm thức này sanh ra? Chính tâm thức đó phát sinh ra tư tưởng và khi tư tưởng vận hành, giống như cuộn chỉ xoay từ sợi, mà tất cả mọi vật đều phát sinh”. Tóm lại, tất cả đều do tâm tạo.
Có tất cả chín thế giới phát sinh từ tâm thức vũ trụ cũng như một người mẹ sinh ra chín đứa con. Mỗi đứa con có một đặc tính hay sắc thái tiêu biểu bằng các màu sắc khác nhau. Thế giới thứ chín chính là cái thế giới mà chúng ta đang sống. Tất cả mọi thế giới đều tuân theo những qui luật nhất định liên quan đến việc sinh ra, lớn lên, phát triển rồi chết đi.
Đó là định luật thiên nhiên không thể thay đổi ư thức rơ rệt, các định luật này rất quan trọng v́ nó là cây cầu tâm thức nối liền với chúng ta và các cảnh giới khác và sau cùng với Mẹ vũ trụ (Kaluna). Chính v́ ư thức mà người ta biết rằng trái đất này không phải tạo ra riêng cho loài người mà cho tất cả mọi sinh vật khác nữa”.
Kư giả Ereira đă đặt câu hỏi về kim tự tháp và thành phố bỏ hoang với trưởng lăo người Kogi nhưng họ lắc đầu từ chối không tiết lộ ǵ về lịch sử của thành phố đó, mặc dù họ tự nhận là con cháu của những người đă xây cất ra thành phố đó.
Nhưng họ cho biết: “Tại sao các ông cứ quan tâm đến những kư hiệu lạ lùng, những tấm bản đồ bằng đá kia làm chi? Các ông sẽ không thể hiểu nổi những ẩn nghĩa đó khi tâm các ông c̣n xáo trộn. Các tâm hồn non dại, chưa trưởng thành, chưa biết làm chủ ḿnh thường chỉ thích ṭ ṃ chạy theo những ǵ kỳ lạ, những hảo huyền bên ngoài chứ không biết quay vào bên trong để hiểu chính ḿnh.
Chỉ khi biết ḿnh th́ mới biết được những điều mà kim tự tháp kia được xây cất vào việc ǵ và những tảng đá ghi khắc các kư hiệu kia để chỉ dẫn những ǵ. Khi xưa tổ tiên của chúng ta đă biết rơ những điều này nhưng khi con người trở nên tham lam, ích kỷ, giết hại, ăn thịt, cá, phá hoại trật tự thiên nhiên th́ tổ tiên chúng tôi biết không thể thay đổi ǵ được. Họ rút vào rừng sâu núi thẳm, chờ đợi những người em sẽ rút tỉa những bài học mà họ phải học, những lỗi lầm mà họ đă gây ra, nhưng tiếc thay đă bao lâu nay, h́nh như chẳng mấy ai học hỏi được điều ǵ hết.
Sau ba ngày ghi nhận, quay phim, buổi tối hôm ấy, mọi người quây quần trong căn nhà chính để nghe một trưởng lăo tuyên bố về thông điệp mà họ muốn gửi cho thế giới. Đó là một ông lăo lớn tuổi nhưng c̣n khỏe. Nh́n hàm răng c̣n nguyên vẹn, mọi người nghĩ ông lăo chỉ vào khoảng sáu mươi là nhiều, nhưng về sau kư giả Ereira được biết, vị trưởng lăo này đă sống trên một trăm năm rồi. Hầu như vị trưởng lăo nào cũng đều trên một trăm tuổi trở lên cả. Chúng tôi không nh́n thấy những dấu vết già yếu, bệnh tật trên thân thể họ như vẫn thường thấy ở các bộ lạc khác.
Vị trưởng lăo lên tiếng: “Chúng tôi đă thảo luận rất kỹ về điều chúng tôi muốn nói. Chúng tôi muốn gửi một thông điệp cho các em trong gia đ́nh nhân loại. Chúng tôi nói bằng trái tim, những lời nói chân thành nhất rằng: Hiện nay nhân loại sắp bước vào một thảm họa rất lớn mà từ trước đến nay chưa hề xảy ra.
- Thứ nhất: Nhân loại cần biết rằng tất cả chúng ta đều là anh em một nhà, đều là con cùng một mẹ. Dù chúng ta có màu da khác nhau, mặc quần áo khác nhau, có những truyền thống khác nhau, tuân theo những quan niệm khác nhau, sống trong những điều kiện khác nhau nhưng tất cả chỉ là bề ngoài mà thôi.
Bên trong chúng ta đâu hề khác biệt; khi đói chúng ta đều đói như nhau, lúc khát chúng ta đều khát như nhau, chúng ta đều có cảm giác vui buồn như nhau. Hiển nhiên phải như vậy rồi v́ chúng ta đều là con cùng một mẹ nhưng tiếc là các em đă không chú ư đến điều này v́ các em đă quên mất nguồn gốc thiêng liêng của các em rồi.
- Sống xa mẹ đă lâu, các em đă quên hẳn người mẹ sinh ra các em, săn sóc, che chở, nuôi dưỡng các em. V́ thiếu ư thức, các em đă phá nát gia tài mẹ cha để lại, phá hoại một cách không thương tiếc! Các anh đây sinh trước, gần mẹ cha hơn nên hiểu được ḷng mẹ cha đang tan nát, đau khổ. Mẹ đă buồn v́ các con sinh sau nở muộn đă không biết thương yêu nhau mà trái lại cứ chém giết, hận thù nhau, làm hại lẫn nhau khiến mẹ cha khổ sở vô cùng.
Không những thế, các em c̣n dày xéo lên thân thể mẹ cha mà không biết rằng các em đang giết hại chính đấng đă sinh ra các em. Các anh biết rơ việc này nên chỉ muốn khuyên các em hăy dừng lại, quan sát và ư thức việc làm hiện nay của các em, v́ giết hại đấng sinh thành ra ḿnh chính là giết hại chính ḿnh đó.
- Mẹ của các em là ai? Chính là trái đất này. Ḷng mẹ chính là biển cả và trái tim của mẹ chính là những dăy núi cao có mặt khắp nơi. Này các em, đốt rừng, phá núi, đổ đồ ô uế xuống biển chính là chà đạp lên thân thể của mẹ đó. Mẹ là nguồn sống chung và con người không thể sống mà không có mẹ.
Nếu trái đất bị hủy hoại th́ chúng ta sẽ sống ở đâu? Đây là một vấn đề hết sức quan trọng và cần xét đoán một cách nghiêm chỉnh. Các anh không biết trong ṿng vài năm nữa thế giới sẽ biến đổi như thế nào? Chắc không lấy ǵ tốt đẹp lắm đâu nếu các em cứ tiếp tục phá hoại mà không biết bảo tŕ môi trường sinh sống. Tại sao được thừa hưởng một gia tài tốt đẹp như thế mà chúng ta lại phá hoại nó đi?
Tại sao các em không nghĩ rằng trải qua mấy ngàn năm nay, thế hệ trước đă giữ ǵn cẩn thận, đă trân trọng từng tấc đất, từng ngọn núi, từng khóm cây, ngọn cỏ mà ngày nay các em lại phá nát không thương tiếc? Làm sao các em có thể tự hào rằng ḿnh văn minh khi nhân loại và mọi sinh vật mỗi ngày một khổ đau nhiều hơn xưa? Làm sao có thể nói rằng nhân loại đă tiến bộ khi con người ngày càng gia tăng hận thù, chỉ thích gây chiến tranh khắp nơi?
Các anh biết vậy nhưng phải làm sao đây? Làm sao có thể nói cho các em biết rằng vũ trụ có những định luật vô cùng lớn lao, không thể vi phạm được? Ḷng các anh vô cùng đau đớn v́ các anh thấy rằng trái đất đă khô kiệt rồi, mọi sự sống đang lâm nguy và thảm họa diệt vong chỉ c̣n trong giây lát. Do đó các anh muốn kêu gọi khẩn thiết rằng: Hăy thức tỉnh, ngưng ngay những việc có tính cách phá hoại đó lại, nếu không th́ trể quá mất rồi!”
Kư giả Ereira ghi nhận: “Thật khó có thể tin rằng những người Kogi lại biết rơ t́nh trạng phá hoại môi sinh và chiến tranh đang xảy ra trên thế giới hiện nay khi họ không hề rời khỏi phạm vi của đỉnh Sierra. Tuy nhiên điều này có lẽ cũng không sai v́ có nhiều bằng chứng rằng môi trường sinh sống của nhân loại đang bước vào một giai đoạn nguy kịch rơ rệt.
Một bằng chứng hiển nhiên là lớp tuyết trên đỉnh Sierra trước đây vẫn đông rất dày mà nay chỉ c̣n trơ lại một vài mảng mà thôi, gần đỉnh núi có một hồ nước rất lớn, vốn là nơi lưu trữ nước khi tuyết tan vào mùa hè, hồ nước này sẽ đổ xuống các sông ng̣i, chảy qua những đồng bằng trước khi chảy ra biển.
Hiện nay hồ nước cũng đă gần cạn khô, mực nước tại sông ng̣i quanh vùng đều xuống rất thấp và dân chúng ở vùng đồng bằng đă than là suốt mấy năm qua, nạn hạn hán đă hoành hành dữ dội, số lượng thóc lúa thu hoạch được ngày càng xuống rất thấp.
Khắp nơi trên thế giới, người ta nói về t́nh trạng nhiệt độ gia tăng gây ra tai hại đốt rừng, phá núi, xẻ đường và hậu quả của những ô nhiễm kỹ nghệ, thêm vào đó biển cả cũng gặp nhiều khó khăn bởi việc các chất cặn bă gia tăng, giết hại các vi sinh vật, cặn bă của đời sống các loại thủy tộc. Thêm vào đó, việc phát triển các kỹ thuật đánh cá tối tân bằng các tấm lưới khổng lồ, như lưới vét (Drift net) của các quốc gia tân tiến đă làm cho nhiều dân tộc sống ở ven biển gặp khó khăn v́ thực phẩm, chẳng c̣n cá để ăn”.
Người ta đă tiên đoán rằng, chỉ vài năm nữa thế giới sẽ lâm vào t́nh trạng suy kiệt dinh dưỡng, nạn đói kém sẽ xảy ra khắp nơi, và những quốc gia làm chủ được thực phẩm sẽ là những quốc gia có quyền lực mạnh nhất. Biết rơ nguy nan này, các quốc gia tân tiến đang phát động những căn bản kinh tế, kỹ nghệ mới đặt trên vấn đề môi sinh mà nạn nhân đầu tiên sẽ là các quốc gia kém mở mang, chậm tiến.
Chính những quốc gia này sẽ trở thành miếng mồi ngon để các quốc gia tân tiến kéo đến mở mang kỹ nghệ, phóng uế bừa băi các chất cặn bă, và phá hoại môi sinh. Nhân danh khoa học kỹ thuật, các quốc gia tân tiến đang cho thuyên chuyển những nhà máy, kỹ nghệ từ xứ họ qua những quốc gia khác dưới những danh nghĩa rất tốt đẹp như hợp tác, phát triển kỹ thuật. Hiển nhiên họ đă ư thức t́nh trạng phá hoại môi sinh và hậu quả của nó trong quốc gia của họ và quyết định nếu kỹ nghệ là cần thiết th́ hậu quả của nó phải xảy ra ở một nơi nào khác chứ không phải trên lănh thổ của họ.
Nói một cách khác, chính sách “thực dân mới” sẽ không xây dựng trên t́nh trạng chiếm đất, nhưng sẽ đặt trên căn bản phá hoại môi sinh tại những nơi khác v́ đây là một sự phá hoại có tính cách vĩnh viễn, không thể phục hồi. Những quốc gia mà môi sinh bị phá hoại sẽ không bao giờ ngốc đầu lên được khi thực phẩm thiếu sót v́ đất mầu bị phá hoại, rừng rậm bị phá hủy, biển cả và đất đai chứa đựng toàn những chất ô nhiễm.
Dĩ nhiên dân chúng sẽ bị những bệnh tật kỳ dị không thể chữa, những thứ bệnh có thể gây tổn thương đến yếu tố di truyền và hoàn toàn suy kiệt nhân lực (Ologarchy) bởi các hóa chất kỹ nghệ.
Thế giới ngày nay đang bước vào khúc quanh lịch sử mà trong đó t́nh trạng môi sinh sẽ đóng một vai tṛ thiết yếu quan trọng. Khi phái đoàn kư giả đài BBC rời rặng Sierra vào tháng 02 năm 1993, những người Kogi đă ân cần nhắn nhủ: “Xin các ông hăy mang thông điệp này ra gửi cho thế giới bên ngoài để nhân loại biết rằng t́nh trạng đă thật sự nguy kịch lắm rồi! Nếu họ không chịu thức tỉnh th́ đợi đến bao giờ nữa đây!”
(Phỏng theo bài nói chuyện của Alan Ereira trong đại hội tôn giáo toàn cầu họp tại Chicago vào tháng 9 năm 1993. Cuốn phim Elder Brother’s Warning ghi nhận đời sống của dân Kogi cũng đă được tŕnh chiếu trên các băng tần của Đài truyền h́nh BBC tại Anh và PBS tại Hoa Kỳ).
Nguyên Phong dịch
Xem Video.
__________________
Search the stars for what we are
And find we need not look so far
Inside of us, deep down inside
Are kept the secrets of all time....
|
Chủ đề: Dân Tộc KOGI tại Nam Mỹ
